پرسش :
در مناطق اهل سنت نشين گاهی ديده مي شود در ايام محرم و خصوصاً تاسوعا و عاشورا جشن و سرور و مراسم عروسي دارند وظيفه ما در قبال آنها چيست و چرا شیعیان در برابر آنان کوتاه می آیند؟
پاسخ :
جشن و سرور در ایام محرم از طرف اهل سنت ممکن است به یکی از عوامل زیر انجام گیرد:
1. ممكن است عناد و دشمني با اهل بيت ـ عليهم السلام ـ انگيزه اين عمل آنان باشد. این انگیزه فقط در میان وهابیان و پیروان بنی امیه و یزید که به عنوان ناصبی تعبیر می شوند وجود دارد. اگر در این مناطق با این انگیزه و به علت دشمنی با اهل بیت(ع) در روز عاشورا و تاسوعا جشن و سروری انجام میگیرد، هیچ کاری کارساز نیست مگر اینکه از طریق اهل سنت معتدل و غیر وهابی جلو آنان گرفته شود. اگر چنین فرصت و قدرتی در مقابلهی با آنان وجود نداشته باشد لا اقل کار آنان مخالف با آموزه های اسلامی تبلیغ گردد و به عنوان دشمنی به رسول خدا(ص) و اهل بیت آن حضرت که محبت آنان در قرآن بر همه مسلمین واجب گردیده است تلقی و القا گردد.
2. ممکن است این مراسم در ایام محرم بدون عناد و دشمنی با اهل بیت(ع) انجام گیرد بلکه به علت جهل و غفلت نسبت به وجوب احترام و محبّت اهل بيت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ روزی را برای عروسی و امثال اینها قرار داده که مصادف با این ایام می باشد و یا به دلیل اینکه موسيقي و غناء و صداهاي خوش از يك نوع لذت بخشي در درون انسان، هر چند در مسير شيطاني و افول كمالات انساني برخوردار بوده و مثل ساير لذت هاي مادي انسان را به سوي خود جذب مي كند و اين لذت گرايي اگر با بي مبالاتي و اباحه گري نیز همراه شود، انگيزه اين اعمال در روز شهادت و غير شهادت تقویت می گردد و براي چنين افرادي كه گرفتار لذت هاي خيالي و وهمي شده اند روزهاي مصيبت و غير مصيبت يكسان بوده و هيچ تفاوتي ازين جهت براي آنان وجود ندارد.
با چنين اشخاصي چه در میان اهل سنت و چه در میان شیعیان اولا باید مصیبتی که در این روزها بر خاندان رسول خدا(ص) وارد شده به صورت کامل و گویا بیان گردد و این افراد توجیه گردند که محبت اهل بیت (ع) بر ما فرض و واجب است و لازم است که در ایام شهادت امامان به خصوص در ایام شهادت امام حسین(ع) نوه رسول خدا(ص) عزادار بود و از هر نوع جشن و سروری که این محبت را نقض می کند دوری جست. و در مرتبه بعد در صورت تاثیر گذاری بايد از راه هاي معقول و مشروع امر به معروف و نهي از منكر برخورد شود. و لا اقل با آنان گوشزد شود که به شعایر دینی و مذهبی شیعیان احترام بگذارند و با این کار خود شان احساسات آنان را داغدار نکنند. چنانچه در یک محله وقتی کسی از دنیا می رود تمام سکنه محل خود را ملتزم به این می کنند که مبادا کاری از خود نشان دهند که صاحب عزا ناراحت شود لا اقل در همین حد رعایت حال شیعیان را بکنند. هر چند که بر خود آنان لازم است برای آمام حسین(ع) مراسم عزاداری برپا کنند و نمی کنند!
امّا وجوب محبّت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ بر هيچ مسلماني پوشيده نيست. محبت عترت و اهل بيت رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ هم به حكم قرآن و هم به حكم روايات متعددي كه از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل شده است بر همه مسلمين واجب مي باشد و هر چيزي كه اين محبت را زير سوال ببرد و موجب بي احترامي نسبت به ساحت مقدس آنان گردد به حكم مقابله حرام بوده و جايز نمي باشد. و قطعاً در روزهاي شهادت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ پخش موسيقي و انجام مراسم جشن و سرور، بي احترامي نسبت به آنان محسوب مي گردد.
در بيان وجوب احترام و محبت و حرمت بي احترامي و عداوت نسبت به امامان اهل بيت ـ عليهم السلام ـ به ذكر يك آيه و چند حديث از طريق اهل سنت اكتفاء مي كنيم:
علّامه طباطبائي مي فرمايد: مراد از مودّت قربي در آية «قل لا اسئلكم عليه اجراً الّا المودّة في القربي»[1]. محبّت و دوستي اقرباي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ مي باشد كه همان عترت و اهل بيت آن حضرت باشد و روايات زيادي در اين رابطه از طريق اهل سنت وارد شده و نيز روايات زيادي از طريق شيعه در تفسير اين آيه شريفه نقل شده است. و رواياتي كه از هر دو طريق نقل شده اند بر وجوب موالات اهل بيت و محبت آنان دلالت مي كنند.[2]
در تفسير قرطبي در ذيل همين آيه روايتي به اين مضمون از پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل شده كه: حرام شده است بهشت بر كسي كه ظلم كند بر اهل بيت من و مرا درباره عترتم اذيت نمايد.[3]
در تفسير كشاف در ذيل اين آيه شريفه روايت مفصّلي از طريق اهل سنت نقل شده است كه چند قطعه از آن را در اينجا ذكر مي كنيم:
پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: هر كه بر حبّ آل محمد بميرد شهيد مرده است. هر كه بر حبّ آل محمد بميرد مؤمن و كامل الايمان مرده است .... هر كه بر حبّ آل محمد بميرد خداوند قبر او را مزار ملائكه رحمت قرار مي دهد. اما هر كه بر بغض آل محمّد بميرد. روز قيامت نا اميد از رحمت خداوند مي باشد. هر كه بر بغض آل محمّد بميرد كافر مرده است و بوي بهشت را استشمام نخواهد كرد.[4]
به هر حال انسان مؤمن و مسلمان وظيفه اش را به اندازه قدرت و توانايي اش انجام مي دهد و به بيشتر از آن مكلّف نمي باشد زيرا «خداوند هيچ كس را جز به اندازه توانايي اش تكليف نمي كند»[5]. و لذا اگر آنان از حد تجاوز نموده ما وظیفه درگیری و برخورد فیزیکی با آنان را نداریم و این مسئولین دولتی هستند که باید به صورت مناسب و مقتضی در این موارد اقدام نمایند.
اما اینکه شیعیان همیشه در برابر آنان کوتاه آمده و بر مسئله وحدت تاکید دارند، این خصلت صلح جویی و دلیل حقانیت مذهب آنان می باشد. و ما افتخار میکنیم که هیچگاه در برابر دشمنان از خشونت و اعمال غیر معقول استفاده نمی کنیم بلکه همگان را دعوت به صلح و وحدت و عزت جویی نموده و این روش روش اهل بیت (ع) بوده است و در طول تاریخ نیز یک موردی را نمی توانیم دریابیم که شیعیان و پیروان اهل بیت(ع) با مخالفین و اهل سنت بدرفتاری کرده باشند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. آنگه هدایت شدم؛ تالیف سد محمد تیجانی.
2. اهل بیت کلید مشکلها؛ سید محمد تیجانی.
3. تاريخ اهل البيت ـ عليهم السلام ـ ، رواية كبار المحدثين (تحقيق محمد رضا الحسيني).
پی نوشتها:
[1] . شوري، آيه 23.
[2] . طباطبائي، محمد حسين، الميزان، 18/46، قم،موسسه نشر اسلامي، بي تا.
[3] . قرطبي، محمد بن احمد، الجامع لاحكام القرآن، 16/20، بيروت، داراحياء التراث العربي، 1405 قمري.
[4] . زمخشري، محمود بن عمر، كشّاف، 4/220 و 221، بيروت، دارالكتاب العربي، بي تا.
[5] . بقره، آيه 286.
منبع: اندیشه قم
جشن و سرور در ایام محرم از طرف اهل سنت ممکن است به یکی از عوامل زیر انجام گیرد:
1. ممكن است عناد و دشمني با اهل بيت ـ عليهم السلام ـ انگيزه اين عمل آنان باشد. این انگیزه فقط در میان وهابیان و پیروان بنی امیه و یزید که به عنوان ناصبی تعبیر می شوند وجود دارد. اگر در این مناطق با این انگیزه و به علت دشمنی با اهل بیت(ع) در روز عاشورا و تاسوعا جشن و سروری انجام میگیرد، هیچ کاری کارساز نیست مگر اینکه از طریق اهل سنت معتدل و غیر وهابی جلو آنان گرفته شود. اگر چنین فرصت و قدرتی در مقابلهی با آنان وجود نداشته باشد لا اقل کار آنان مخالف با آموزه های اسلامی تبلیغ گردد و به عنوان دشمنی به رسول خدا(ص) و اهل بیت آن حضرت که محبت آنان در قرآن بر همه مسلمین واجب گردیده است تلقی و القا گردد.
2. ممکن است این مراسم در ایام محرم بدون عناد و دشمنی با اهل بیت(ع) انجام گیرد بلکه به علت جهل و غفلت نسبت به وجوب احترام و محبّت اهل بيت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ روزی را برای عروسی و امثال اینها قرار داده که مصادف با این ایام می باشد و یا به دلیل اینکه موسيقي و غناء و صداهاي خوش از يك نوع لذت بخشي در درون انسان، هر چند در مسير شيطاني و افول كمالات انساني برخوردار بوده و مثل ساير لذت هاي مادي انسان را به سوي خود جذب مي كند و اين لذت گرايي اگر با بي مبالاتي و اباحه گري نیز همراه شود، انگيزه اين اعمال در روز شهادت و غير شهادت تقویت می گردد و براي چنين افرادي كه گرفتار لذت هاي خيالي و وهمي شده اند روزهاي مصيبت و غير مصيبت يكسان بوده و هيچ تفاوتي ازين جهت براي آنان وجود ندارد.
با چنين اشخاصي چه در میان اهل سنت و چه در میان شیعیان اولا باید مصیبتی که در این روزها بر خاندان رسول خدا(ص) وارد شده به صورت کامل و گویا بیان گردد و این افراد توجیه گردند که محبت اهل بیت (ع) بر ما فرض و واجب است و لازم است که در ایام شهادت امامان به خصوص در ایام شهادت امام حسین(ع) نوه رسول خدا(ص) عزادار بود و از هر نوع جشن و سروری که این محبت را نقض می کند دوری جست. و در مرتبه بعد در صورت تاثیر گذاری بايد از راه هاي معقول و مشروع امر به معروف و نهي از منكر برخورد شود. و لا اقل با آنان گوشزد شود که به شعایر دینی و مذهبی شیعیان احترام بگذارند و با این کار خود شان احساسات آنان را داغدار نکنند. چنانچه در یک محله وقتی کسی از دنیا می رود تمام سکنه محل خود را ملتزم به این می کنند که مبادا کاری از خود نشان دهند که صاحب عزا ناراحت شود لا اقل در همین حد رعایت حال شیعیان را بکنند. هر چند که بر خود آنان لازم است برای آمام حسین(ع) مراسم عزاداری برپا کنند و نمی کنند!
امّا وجوب محبّت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ بر هيچ مسلماني پوشيده نيست. محبت عترت و اهل بيت رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ هم به حكم قرآن و هم به حكم روايات متعددي كه از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل شده است بر همه مسلمين واجب مي باشد و هر چيزي كه اين محبت را زير سوال ببرد و موجب بي احترامي نسبت به ساحت مقدس آنان گردد به حكم مقابله حرام بوده و جايز نمي باشد. و قطعاً در روزهاي شهادت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ پخش موسيقي و انجام مراسم جشن و سرور، بي احترامي نسبت به آنان محسوب مي گردد.
در بيان وجوب احترام و محبت و حرمت بي احترامي و عداوت نسبت به امامان اهل بيت ـ عليهم السلام ـ به ذكر يك آيه و چند حديث از طريق اهل سنت اكتفاء مي كنيم:
علّامه طباطبائي مي فرمايد: مراد از مودّت قربي در آية «قل لا اسئلكم عليه اجراً الّا المودّة في القربي»[1]. محبّت و دوستي اقرباي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ مي باشد كه همان عترت و اهل بيت آن حضرت باشد و روايات زيادي در اين رابطه از طريق اهل سنت وارد شده و نيز روايات زيادي از طريق شيعه در تفسير اين آيه شريفه نقل شده است. و رواياتي كه از هر دو طريق نقل شده اند بر وجوب موالات اهل بيت و محبت آنان دلالت مي كنند.[2]
در تفسير قرطبي در ذيل همين آيه روايتي به اين مضمون از پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل شده كه: حرام شده است بهشت بر كسي كه ظلم كند بر اهل بيت من و مرا درباره عترتم اذيت نمايد.[3]
در تفسير كشاف در ذيل اين آيه شريفه روايت مفصّلي از طريق اهل سنت نقل شده است كه چند قطعه از آن را در اينجا ذكر مي كنيم:
پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: هر كه بر حبّ آل محمد بميرد شهيد مرده است. هر كه بر حبّ آل محمد بميرد مؤمن و كامل الايمان مرده است .... هر كه بر حبّ آل محمد بميرد خداوند قبر او را مزار ملائكه رحمت قرار مي دهد. اما هر كه بر بغض آل محمّد بميرد. روز قيامت نا اميد از رحمت خداوند مي باشد. هر كه بر بغض آل محمّد بميرد كافر مرده است و بوي بهشت را استشمام نخواهد كرد.[4]
به هر حال انسان مؤمن و مسلمان وظيفه اش را به اندازه قدرت و توانايي اش انجام مي دهد و به بيشتر از آن مكلّف نمي باشد زيرا «خداوند هيچ كس را جز به اندازه توانايي اش تكليف نمي كند»[5]. و لذا اگر آنان از حد تجاوز نموده ما وظیفه درگیری و برخورد فیزیکی با آنان را نداریم و این مسئولین دولتی هستند که باید به صورت مناسب و مقتضی در این موارد اقدام نمایند.
اما اینکه شیعیان همیشه در برابر آنان کوتاه آمده و بر مسئله وحدت تاکید دارند، این خصلت صلح جویی و دلیل حقانیت مذهب آنان می باشد. و ما افتخار میکنیم که هیچگاه در برابر دشمنان از خشونت و اعمال غیر معقول استفاده نمی کنیم بلکه همگان را دعوت به صلح و وحدت و عزت جویی نموده و این روش روش اهل بیت (ع) بوده است و در طول تاریخ نیز یک موردی را نمی توانیم دریابیم که شیعیان و پیروان اهل بیت(ع) با مخالفین و اهل سنت بدرفتاری کرده باشند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. آنگه هدایت شدم؛ تالیف سد محمد تیجانی.
2. اهل بیت کلید مشکلها؛ سید محمد تیجانی.
3. تاريخ اهل البيت ـ عليهم السلام ـ ، رواية كبار المحدثين (تحقيق محمد رضا الحسيني).
پی نوشتها:
[1] . شوري، آيه 23.
[2] . طباطبائي، محمد حسين، الميزان، 18/46، قم،موسسه نشر اسلامي، بي تا.
[3] . قرطبي، محمد بن احمد، الجامع لاحكام القرآن، 16/20، بيروت، داراحياء التراث العربي، 1405 قمري.
[4] . زمخشري، محمود بن عمر، كشّاف، 4/220 و 221، بيروت، دارالكتاب العربي، بي تا.
[5] . بقره، آيه 286.
منبع: اندیشه قم
