پرسش :

منظور از سدرة المنتهی که در قرآن کریم نام آن ذکر شده است، چیست؟

پاسخ :
"سدرة" (بر وزن حرفة) مطابق آنچه غالبا مفسران علماى لغت گفته‏اند؛ درختى است پر برگ و پر سایه، و تعبیر به" سِدْرَةِ الْمُنْتَهى‏" اشاره به درخت پر برگ و پر سایه‏اى است که در اوج آسمان ها، در منتها الیه عروج فرشتگان و ارواح شهدا، و علوم انبیا، و اعمال انسان ها قرار گرفته، جایى که ملائکه پروردگار از آن فراتر نمى‏روند، و جبرئیل نیز در سفر معراج به هنگامى که به آن رسید متوقف شد.
درباره سدرة المنتهى هر چند در قرآن مجید توضیحى نیامده، ولى در اخبار و روایات اسلامى توصیف هاى گوناگونى پیرامون آن آمده، و همه بیانگر این واقعیت است که انتخاب این تعبیر به عنوان یک نوع تشبیه، و به جهت تنگى و کوتاهى لغات ما از بیان این گونه واقعیات بزرگ است.
در حدیثى از پیامبر اسلام (ص) نقل شده است: "رایت على کل ورقة من اوراقها ملکا قائما یسبح اللَّه تعالى"؛ من بر هر یک از برگ هاى آن فرشته ‏اى دیدم که ایستاده بود و تسبیح خداوند را مى‏ کرد.[1] در حدیث دیگرى از امام صادق (ع) نقل شده است که رسول خدا (ص) فرمود: "انتهیت الى سدرة المنتهى، و اذا الورقة منها تظل امة من الامم"؛ من به سدرة المنتهى رسیدم و دیدم در سایه هر برگى از آن امتى قرار گرفته اند![2]
این تعبیرات نشان مى‏دهد که هرگز منظور درختى شبیه آنچه در زمین مى بینیم نبوده، بلکه اشاره به سایبان عظیمى است در جوار قرب رحمت حق که فرشتگان بر برگ هاى آن تسبیح مى‏ کنند و امت هایى از نیکان و پاکان در سایه آن قرار دارند.[3]
در تفسیر المیزان در باره سدرةالمنتهی چنین آمده است: و اما این که این درخت سدره چه درختى است؟ در کلام خداى تعالى چیزى که تفسیرش کرده باشد نیافتیم، و مثل این که بناى خداى تعالى در این جا براین است که به طور مبهم و با اشاره سخن بگوید. مؤید این معنا جمله: "إِذْ یَغْشَى السِّدْرَةَ ما یَغْشى‏" است، که در آن سخن از مستورى رفته است. در روایات هم تفسیر شده به درختى که فوق آسمان هفتم قرار دارد، و اعمال بندگان خدا تا آن جا بالا مى‏رود. [4]

پی نوشتها:
[1] طبرسی، مجمع البیان، ذیل آیه 14 سوره نجم، " عند سدرة المنتهی".
[2] نورالثقلین، ج 5، ص 155.
[3] تفسیر نمونه، ج‏22، ص 498.
[4] طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج ‏19، ص 49.
منبع: www.islamquest.net