پرسش :
مادر امام هادی عليه‌السلام که بود و حضرت درباره ایشان چه فرمودند؟
پاسخ :
مادر ايشان سمانه نام داشت[1] و كنيه ايشان امّ الفضل بود.[2] نامهاي ديگري هم براي ايشان ذكر شده كه عبارتند از: جمانه[3] ؛ مهرسنّه[4] ؛ غزال[5] ؛ حديث[6] ؛ و ...
ايشان معروف به سيده بود[7] و به اصطلاح، مولّده بود.[8] مولده يعني كنيزي كه پيش عربها زاده و تربيت شده بود. امام جواد، شخصي را با هفتاد دينار فرستاده و ايشان را كه پيش برده فروشي بود و با قافله اي به مدينه آمده بود از برده فروش خريده بود.[9] نيز ايشان معروف به مغربيه مي باشد.
از خود امام هادي روايت شده كه مادرشان را اين گونه توصيف نموده اند: «مادرم از جايگاه رفيع من آگاه بود. او از زنان بهشتي است . هيچ گاه شيطان به او نزديك نمي شود و مكر ستمكاران كنيه توز به او نخواهد رسيد. او در برابر ديدگان خداوند كه هيچ گاه به خواب فرو نمي‌روند محفوظ است »[10]
امام جواد (به عنوان پدر شوهر) به اين كنيز احترام خاصي مي گذاشت بطوريكه نقل شده: يكي از اسبابي كه بوسيله آن، معتصم، ام فضل را بر قتل امام تحريك كرد، همين برتري دادن اين كنيز بود...[11]
امام هادي چهار پسر و يك دختر از خود بجاگذاشت:[12] امام عسكري ؛ حسين ؛ محمد ؛ جعفر.[13] در نام دختر ايشان اختلاف است. برخي نام اشان را علّيه گفته اند[14] و گروهي اسامي ديگري نقل كرده اند.[15]
پي نوشت:
[1]. كافي(باب مولدابي الحسن)، المقنعه، ارشادمفيد2/297، اعلام الوري، تاج المواليد، تاريخ مواليدالائمه، دلائل الامامه، المجدي130، سرّالسلسلة العلويه39، عيون المعجزات118، علامه در كتابهايش، مزاردروس، الحدائق الناضره، كشف الغطاء، الهدايةالكبري، روضةالواعظين، وصول الاخيار، تذكرةخواص ..، الفصول المهمه، كشف الغمه2/374
[2]. مناقب آل ابي طالب4/402
[3]. اثبات الوصيه242
[4]. الهدايةالكبري(+ و ليس صحيحا).
در برخي نقلها متفرّشه آمده(كشف الغمه2/384(با تعبير«گفته مي شود»)، نيز: تاريخ مواليدالائمه)
[5]. تاريخ اهل البيت(با تعبير«گفته مي شود»)
[6]. همان (با همان تعبير)
[7]. دلائل الامامه411، مناقب آل ابي طالب4/402(با تعبير«گفته مي شود»)
[8]. دلائل الامامه411، اثبات الوصيه242
[9]. دلائل الامامه410، اثبات الوصيه242
[10]. «امّي عارفة بحقّي و هي من اهل الجنّة لايقربها شيطان مارد و لاينالها كيد جبّار عنيد وهي مكلوءة(محفوظة)بعين الله التي لاتنام و لاتتخلّف عن امّهات الصدّيقين و الصالحين.» پيشين
[11]. عيون المعجزات118
[12]. الصواعق المحرقه123
[13]. البته در يعقوبي(2/503) از كلّ فرزندان، فقط امام عسكري و جعفر ذكر شده و در تاريخ اهل البيت، نام حسين به چشم نمي خورد. در دلائل الامامه هم در يك نقل، امام عسكري و جعفر و ابراهيم ذكر شده و در نقلي ديگر، امام عسكري و حسين و جعفر. در الهدايةالكبري هم اصلا دختري براي حضرت ذكر نشده.
مطلب ديگر اينكه: وقتي جعفر زاده شد، نه تنها امام هادي بولادت او شاد نگشت، بلكه خبرداد كه جماعت فراواني را او گمراه خواهدكرد.
كمال الدين1/320و321 (+ روايتي مفصل از امام سجاد)، عيون المعجزات121، كشف الغمه2/385، اثبات الوصيه253
[14]. اعلام الوري366، مناقب آل ابي طالب4/402
[15]. ارشادمفيد2/311و312، كشف الغمه2/384، الفصول المهمه، نورالابصار، صحاح الاخبار(به نقل الزام و شرح احقاق)،
در دلائل الامامه412 دختر ديگري به نام دلاله هم براي حضرت ذكرشده.
مادر ايشان سمانه نام داشت[1] و كنيه ايشان امّ الفضل بود.[2] نامهاي ديگري هم براي ايشان ذكر شده كه عبارتند از: جمانه[3] ؛ مهرسنّه[4] ؛ غزال[5] ؛ حديث[6] ؛ و ...
ايشان معروف به سيده بود[7] و به اصطلاح، مولّده بود.[8] مولده يعني كنيزي كه پيش عربها زاده و تربيت شده بود. امام جواد، شخصي را با هفتاد دينار فرستاده و ايشان را كه پيش برده فروشي بود و با قافله اي به مدينه آمده بود از برده فروش خريده بود.[9] نيز ايشان معروف به مغربيه مي باشد.
از خود امام هادي روايت شده كه مادرشان را اين گونه توصيف نموده اند: «مادرم از جايگاه رفيع من آگاه بود. او از زنان بهشتي است . هيچ گاه شيطان به او نزديك نمي شود و مكر ستمكاران كنيه توز به او نخواهد رسيد. او در برابر ديدگان خداوند كه هيچ گاه به خواب فرو نمي‌روند محفوظ است »[10]
امام جواد (به عنوان پدر شوهر) به اين كنيز احترام خاصي مي گذاشت بطوريكه نقل شده: يكي از اسبابي كه بوسيله آن، معتصم، ام فضل را بر قتل امام تحريك كرد، همين برتري دادن اين كنيز بود...[11]
امام هادي چهار پسر و يك دختر از خود بجاگذاشت:[12] امام عسكري ؛ حسين ؛ محمد ؛ جعفر.[13] در نام دختر ايشان اختلاف است. برخي نام اشان را علّيه گفته اند[14] و گروهي اسامي ديگري نقل كرده اند.[15]
پي نوشت:
[1]. كافي(باب مولدابي الحسن)، المقنعه، ارشادمفيد2/297، اعلام الوري، تاج المواليد، تاريخ مواليدالائمه، دلائل الامامه، المجدي130، سرّالسلسلة العلويه39، عيون المعجزات118، علامه در كتابهايش، مزاردروس، الحدائق الناضره، كشف الغطاء، الهدايةالكبري، روضةالواعظين، وصول الاخيار، تذكرةخواص ..، الفصول المهمه، كشف الغمه2/374
[2]. مناقب آل ابي طالب4/402
[3]. اثبات الوصيه242
[4]. الهدايةالكبري(+ و ليس صحيحا).
در برخي نقلها متفرّشه آمده(كشف الغمه2/384(با تعبير«گفته مي شود»)، نيز: تاريخ مواليدالائمه)
[5]. تاريخ اهل البيت(با تعبير«گفته مي شود»)
[6]. همان (با همان تعبير)
[7]. دلائل الامامه411، مناقب آل ابي طالب4/402(با تعبير«گفته مي شود»)
[8]. دلائل الامامه411، اثبات الوصيه242
[9]. دلائل الامامه410، اثبات الوصيه242
[10]. «امّي عارفة بحقّي و هي من اهل الجنّة لايقربها شيطان مارد و لاينالها كيد جبّار عنيد وهي مكلوءة(محفوظة)بعين الله التي لاتنام و لاتتخلّف عن امّهات الصدّيقين و الصالحين.» پيشين
[11]. عيون المعجزات118
[12]. الصواعق المحرقه123
[13]. البته در يعقوبي(2/503) از كلّ فرزندان، فقط امام عسكري و جعفر ذكر شده و در تاريخ اهل البيت، نام حسين به چشم نمي خورد. در دلائل الامامه هم در يك نقل، امام عسكري و جعفر و ابراهيم ذكر شده و در نقلي ديگر، امام عسكري و حسين و جعفر. در الهدايةالكبري هم اصلا دختري براي حضرت ذكر نشده.
مطلب ديگر اينكه: وقتي جعفر زاده شد، نه تنها امام هادي بولادت او شاد نگشت، بلكه خبرداد كه جماعت فراواني را او گمراه خواهدكرد.
كمال الدين1/320و321 (+ روايتي مفصل از امام سجاد)، عيون المعجزات121، كشف الغمه2/385، اثبات الوصيه253
[14]. اعلام الوري366، مناقب آل ابي طالب4/402
[15]. ارشادمفيد2/311و312، كشف الغمه2/384، الفصول المهمه، نورالابصار، صحاح الاخبار(به نقل الزام و شرح احقاق)،
در دلائل الامامه412 دختر ديگري به نام دلاله هم براي حضرت ذكرشده.
