پرسش :
مادرى در حدود بیست و پنج سال پیش مقدارى از آب و ملک و خانه خود را به فرزندان اناث خود که چهار نفرند مصالحه مىنماید و در ضمن صلحنامهها اینگونه قید شده که: اختیار «مصالح عنه» مادام الحیات با خود مصالح مىباشد و بعد از وفات او ملک طلق و حق صدق دختران متصالحه مىباشد که ارباعا تقسیم نمایند و براى دیگرى حق و نفع و بهرهاى نیست که مداخله نمایند. و مخفى نماند که این قیود در صلحنامه ملک و آب است و نیز در صلحنامه خانه اینگونه قید شده است. و قابل ذکر است که این دو صلحنامه را دو نفر نوشته و در دو زمان نیز نوشته شدهاند ولى بعد از گذشت چندین سال گاه به گاهى مادر مذکور مىگوید اموال را مىخواهم بفروشم. یا اصلا آن موقع بالإجبار من این اموال را صلح کردهام. یا گاهى ادعا مىکند که دیوانه بودهام. یا مریض بودهام و بعد از چندى دورهم نشسته بدون رضایت دخترهایش اموال را بین پسرها و دخترهایش دو مرتبه تقسیم مىکند و هم اکنون ادعا مىکند که چیزى ندارم بخورم و خرجى ندارم و مىخواهم بفروشم. مستدعى است بیان فرمایید که با توجه به متن صلحنامه آیا او مىتواند صلحنامهها را نادیده بگیرد و آنها را بهم بزند؟ و آیا حق دارد اموال را بفروشد؟ و نیز آیا تقسیم اموال بعد از چندین سال بین اولاد ذکور و اناث صحیح است؟ و آیا سخنان مادر که مىگوید: مجبور بودم یا دیوانه و مریض بودم و لذا صلح را قبول ندارم پذیرفته مىشود در حالى که در همان زمان به یکى از فرزندان ذکورش هم مقدارى از اموالش را بخشیده و صلح کرده است و هیچگونه سخنى درباره آنها گفته نمىشود؟
پاسخ :
اگر معلوم است که صلح مشروط به بعد از مردن بوده باطل است و اگر معلوم است که صلح مشروط نبوده و مسلوب المنفعه مادام الحیوة موصیه واقع شده صحیح و لازم است و ادعاى اکراه و غیره بدون اثبات شرعى مسموع نیست. و همچنین اگر شک در وقوع صلح به یکى از دو نحو مزبور باشد حکم به صحت مىشود و مصالح نمىتواند آن را بهم بزند.
منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، ج2، ص191
اگر معلوم است که صلح مشروط به بعد از مردن بوده باطل است و اگر معلوم است که صلح مشروط نبوده و مسلوب المنفعه مادام الحیوة موصیه واقع شده صحیح و لازم است و ادعاى اکراه و غیره بدون اثبات شرعى مسموع نیست. و همچنین اگر شک در وقوع صلح به یکى از دو نحو مزبور باشد حکم به صحت مىشود و مصالح نمىتواند آن را بهم بزند.
منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، ج2، ص191