انکار ارثیه پیامبر اکرم (ص) توسط عایشه!
پرسش :
آیا همانطور که عایشه می گوید پیامبر اکرم (ص) بعد از خود ارثی بجای نگذاشته است؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
عایشه می گوید: رسول خدا(ص) چیزی از خود به جای نگذارد، نه درهم و دیناری، نه گوسفند و شتری، و نه به چیزی وصیّت نمود. پاسخ: در بعضی روایات به ماترک پیامبر(ص) اشاره شده که گفتار عایشه را ردّ می کند. مؤید این مطلب مطالبه ارث پیامبر(ص) توسط حضرت زهرا(س) از ابوبکر است، و مؤید دیگر: سخن ابوبکر با حضرت زهرا(س) است که در این گفتگو ابوبکر انکار نمی کند که پیامبر(ص) چیزی از خود به جای گذارده، بلکه می گوید: آنچه از او به جای مانده، صدقه است.
پاسخ تفصیلی:
در طبقات ابن سعد از عایشه نقل شده که وی می گوید: رسول خدا(صلی الله علیه و آله) چیزی از خود به جای نگذارد، نه درهم و دیناری، نه گوسفند و شتری، و نه به چیزی وصیّت نمود.
اما باید گفت: در پاره ای از روایات به چیزهایی که بعد از پیامبر به جای مانده اشاره شده که گفتار عایشه را ردّ می کند؛ ما در اینجا به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم:
1- معمّر از قتاده نقل می کند: علی(علیه السلام) اشیایی از جانب پیامبر(صلی الله علیه و آله) پرداخت نمود که ارزش آن به پانصد هزار درهم می رسید.(1)
2- ابن کثیر می گوید: روایات زیادی راجع به اشیایی که به پیامبر(صلی الله علیه و آله) اختصاص داشت به ما رسیده است، از قبیل خانه و محل سکونت زنان او و خدمه اش، اسبان، شتران، گوسفندان، استر و الاغ، جامه و اثاثیه و انگشتر، و نیز آن چیزهائی که خداوند مخصوص پیامبر(صلی الله علیه و آله) نموده، از قبیل زمینهای بنی نضیر و خیبر و فدک.
مؤید این مطلب مطالبه ارث پیامبر(صلی الله علیه و آله) توسط حضرت زهرا(علیها السلام) از ابوبکر است و خشم آن حضرت از امتناع ابوبکر از پرداخت آن ارثیه؛ و این که تا زنده بود با وی صحبت ننمود.(2)
ابن کثیر می گوید: شاید پیامبر(صلی الله علیه و آله) آن اموال را قبل از رحلت صدقه داده باشد.(3) می گوییم: البته اگر چنین می بود حتماً مورّخین آن را با ذکر عنوان و محل و شخص آن، معین می نمودند، چنانچه در مورد چند درهم باقیمانده با صراحت بیان نموده اند که پیامبر(صلی الله علیه و آله) آنها را صدقه داد.(4)
هم چنین در روایتی از قول ابوبکر نقل شده که پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرموده: هر چه از ما برجای مانده صدقه است. مانند این روایت: فاطمه(علیها السلام) به نزد ابوبکر آمده و ارثیه خود را مطالبه نمود... ابوبکر گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) گفته است: « ما چیزی را برای ارث از خود به جای نمی گذاریم، و آنچه از خود جای می گذاریم صدقه است » پس هر که را پیامبر (صلی الله علیه و آله) متکفّل او بود، ما نیز متکفل او هستیم، علی(علیه السلام) در پاسخ گفت: «(قرآن می فرماید) سلیمان از داوود ارث برد؛ و زکریّا گفت: خدایا به من جانشینی عطا کن تا از من و از آل یعقوب ارث برد»(5) ابوبکر گفت: آری چنین است، و به خدا سوگند تو می دانی، به همان گونه که ما می دانیم. علی(علیه السلام) فرمود: این کتاب خدا است که سخن می گوید. پس همگی ساکت و از نزد ابوبکر خارج شدند .(6)
در این گفتگو ابوبکر انکار نمی کند که پیامبر (صلی الله علیه و آله) چیزی از خود به جای نگذارده، بلکه می گوید: آنچه از او به جای مانده، صدقه است.(7)
پی نوشت:
(1). کنز العمال، ج4، حدیث170، ص60.
(2). طبقات ابن سعد، ج2، ص314-316 بیروت
(3). البدایه و النهایه، ج5، ص 284
(4). طبقات ابن سعد، ج 2، ص237؛ حیات محمّد، ص475؛ سیرة حلبیه، ج 3، ص54
(5). اشاره به دو آیه قرآن راجع به ارث سلیمان وارث یعقوب علیهما السلام در سورۀ مریم آیه 6 و سورۀ نمل آیه 16
(6). طبقات ابن سعد، ج 2، ص 315
منبع: سیاه ترین هفته تاریخ، علی محدث(بندر ریگی)، انتشارات اخلاق، 1377 ه.ش، ص 71و83
پرسش‌های مرتبط با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
آیا حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) عذر خواهی ابوبکر و عمر را پذیرفت؟
آیا حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از اقدامات ابوبکر ناراضی و خشمگین بود؟
آیا عثمان حق بخشیدن فدک را به مروان داشت؟
چه فضائلی از زبان عایشه برای حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) نقل شده است؟
در منابع اهل سنت چه روایتی دربارۀ نزول غذای بهشتی برای فاطمه (علیها السلام) نقل شده است؟
عایشه می گوید: رسول خدا(ص) چیزی از خود به جای نگذارد، نه درهم و دیناری، نه گوسفند و شتری، و نه به چیزی وصیّت نمود. پاسخ: در بعضی روایات به ماترک پیامبر(ص) اشاره شده که گفتار عایشه را ردّ می کند. مؤید این مطلب مطالبه ارث پیامبر(ص) توسط حضرت زهرا(س) از ابوبکر است، و مؤید دیگر: سخن ابوبکر با حضرت زهرا(س) است که در این گفتگو ابوبکر انکار نمی کند که پیامبر(ص) چیزی از خود به جای گذارده، بلکه می گوید: آنچه از او به جای مانده، صدقه است.
پاسخ تفصیلی:
در طبقات ابن سعد از عایشه نقل شده که وی می گوید: رسول خدا(صلی الله علیه و آله) چیزی از خود به جای نگذارد، نه درهم و دیناری، نه گوسفند و شتری، و نه به چیزی وصیّت نمود.
اما باید گفت: در پاره ای از روایات به چیزهایی که بعد از پیامبر به جای مانده اشاره شده که گفتار عایشه را ردّ می کند؛ ما در اینجا به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم:
1- معمّر از قتاده نقل می کند: علی(علیه السلام) اشیایی از جانب پیامبر(صلی الله علیه و آله) پرداخت نمود که ارزش آن به پانصد هزار درهم می رسید.(1)
2- ابن کثیر می گوید: روایات زیادی راجع به اشیایی که به پیامبر(صلی الله علیه و آله) اختصاص داشت به ما رسیده است، از قبیل خانه و محل سکونت زنان او و خدمه اش، اسبان، شتران، گوسفندان، استر و الاغ، جامه و اثاثیه و انگشتر، و نیز آن چیزهائی که خداوند مخصوص پیامبر(صلی الله علیه و آله) نموده، از قبیل زمینهای بنی نضیر و خیبر و فدک.
مؤید این مطلب مطالبه ارث پیامبر(صلی الله علیه و آله) توسط حضرت زهرا(علیها السلام) از ابوبکر است و خشم آن حضرت از امتناع ابوبکر از پرداخت آن ارثیه؛ و این که تا زنده بود با وی صحبت ننمود.(2)
ابن کثیر می گوید: شاید پیامبر(صلی الله علیه و آله) آن اموال را قبل از رحلت صدقه داده باشد.(3) می گوییم: البته اگر چنین می بود حتماً مورّخین آن را با ذکر عنوان و محل و شخص آن، معین می نمودند، چنانچه در مورد چند درهم باقیمانده با صراحت بیان نموده اند که پیامبر(صلی الله علیه و آله) آنها را صدقه داد.(4)
هم چنین در روایتی از قول ابوبکر نقل شده که پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرموده: هر چه از ما برجای مانده صدقه است. مانند این روایت: فاطمه(علیها السلام) به نزد ابوبکر آمده و ارثیه خود را مطالبه نمود... ابوبکر گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) گفته است: « ما چیزی را برای ارث از خود به جای نمی گذاریم، و آنچه از خود جای می گذاریم صدقه است » پس هر که را پیامبر (صلی الله علیه و آله) متکفّل او بود، ما نیز متکفل او هستیم، علی(علیه السلام) در پاسخ گفت: «(قرآن می فرماید) سلیمان از داوود ارث برد؛ و زکریّا گفت: خدایا به من جانشینی عطا کن تا از من و از آل یعقوب ارث برد»(5) ابوبکر گفت: آری چنین است، و به خدا سوگند تو می دانی، به همان گونه که ما می دانیم. علی(علیه السلام) فرمود: این کتاب خدا است که سخن می گوید. پس همگی ساکت و از نزد ابوبکر خارج شدند .(6)
در این گفتگو ابوبکر انکار نمی کند که پیامبر (صلی الله علیه و آله) چیزی از خود به جای نگذارده، بلکه می گوید: آنچه از او به جای مانده، صدقه است.(7)
پی نوشت:
(1). کنز العمال، ج4، حدیث170، ص60.
(2). طبقات ابن سعد، ج2، ص314-316 بیروت
(3). البدایه و النهایه، ج5، ص 284
(4). طبقات ابن سعد، ج 2، ص237؛ حیات محمّد، ص475؛ سیرة حلبیه، ج 3، ص54
(5). اشاره به دو آیه قرآن راجع به ارث سلیمان وارث یعقوب علیهما السلام در سورۀ مریم آیه 6 و سورۀ نمل آیه 16
(6). طبقات ابن سعد، ج 2، ص 315
منبع: سیاه ترین هفته تاریخ، علی محدث(بندر ریگی)، انتشارات اخلاق، 1377 ه.ش، ص 71و83
پرسش‌های مرتبط با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
آیا حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) عذر خواهی ابوبکر و عمر را پذیرفت؟
آیا حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از اقدامات ابوبکر ناراضی و خشمگین بود؟
آیا عثمان حق بخشیدن فدک را به مروان داشت؟
چه فضائلی از زبان عایشه برای حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) نقل شده است؟
در منابع اهل سنت چه روایتی دربارۀ نزول غذای بهشتی برای فاطمه (علیها السلام) نقل شده است؟
