گفتن ذکر خاص در قنوت های نماز عیدین
پرسش :
آیا در قنوت های نماز عیدین ذکر خاصی بیان شده است؟(1)
پاسخ :
1. خیر، هر ذکر و دعایی در قنوت ها خوانده شود، کافی است؛ ولی بهتر است دعاهای ذکر شده از سوی معصومین(علیهم السلام) خوانده شود و از آن دعاها، دعایی است که شیخ طوسی w در مصباح المتهجد بیان فرموده:(2)
«اللّهمّ أهل الکبریاء و العظمه و أهل الجود و الجبروت و أهل العفو و الرّحمه و أهل التقوی و المغفره أسألک بحقّ هذا الیوم الّذی جعلته للمسلمین عیداً و لمحمّد صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذخراً و شرفاً و کرامهً و مزیداً أن تصلِّی علی محمّد و آل محمّد و أن تدخلنی فی کلّ خیر أدخلت فیه محمّداً و آل محمّد و أن تخرجنی من کلّ سوء أخرجت منه محمّداً و آل محمّد صلواتک علیه و علیهم، اللّهمّ إنِّی أسألک خیر ما سألک به عبادک الصالحون و أعوذ بک ممّا استعاذ منه عبادک الصالحون»(3)
همچنین دعایی را که در تهذیب الأحکام(4) آمده، به قصد رجاء بخواند(5) و آن دعا این است: «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیْکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُوْلُهُ اللَّهُمَّ أَنْتَ أَهْلُ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَهِ وَ أَهْلُ الْجُوْدِ وَ الْجَبَرُوْتِ وَ الْقُدْرَهِ وَ السُّلْطَانِ وَ الْعِزَّهِ أَسْأَلُکَ فِی هَذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عِیْداً وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ مَزِیداً أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مَلَائِکَتِکَ الْمُقَرَّبِیْنَ وَ أَنْبِیَائِکَ الْمُرْسَلِیْنَ وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا وَ لِجَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ الْأَحْیَاءِ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ خَیْرِ مَا سَأَلَکَ عِبَادُکَ الْمُرْسَلُونَ وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مَا عَاذَ بِهِ عِبَادُکَ الْمُخْلَصُونَ، اللهُ أَکْبَرُ، أَوَّلُ کُلِّ شَیءٍ وَ آخِرُهُ وَ بَدِیعُ کُلِّ شَیءٍ وَ مُنْتَهَاهُ وَ عَالِمُ کُلِّ شَیءٍ وَ مَعَادُهُ وَ مَصِیرُ کُلِّ شَیءٍ إِلَیْهِ وَ مَرَدُّهُ وَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ وَ بَاعِثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ قَابِلُ الْأَعْمَالِ مُبْدِئُ الْخَفِیَّاتِ مُعْلِنُ السَّرَائِرِ، اللهُ أَکْبَرُ، عَظِیْمُ الْمَلَکُوْتِ شَدِیدُ الْجَبَرُوْتِ حَیٌّ لَا یَمُوْتُ دَائِمٌ لَا یَزُوْلُ إِذا قَضی أَمْراً فَإِنَّما یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ، اللهُ أَکْبَرُ، خَشَعَتْ لَکَ الْأَصْوَاتُ وَ عَنَتْ لَکَ الْوُجُوهُ وَ حَارَتْ دُوْنَکَ الْأَبْصَارُ وَ کَلَّتِ الْأَلْسُنُ عَنْ عَظَمَتِکَ وَ النَّوَاصِی کُلُّهَا بِیَدِکَ وَ مَقَادِیرُ الْأُمُورِ کُلِّهَا إِلَیْکَ لَا یَقْضِی فِیهَا غَیْرُکَ وَ لَا یَتِمُّ مِنْهَا شَیءٌ دُونَکَ اللهُ أَکْبَرُ أَحَاطَ بِکُلِّ شَیءٍ حِفْظُکَ وَ قَهَرَ کُلَّ شَیءٍ عِزُّکَ وَ نَفَذَ کُلَّ شَیءٍ أَمْرُکَ وَ قَامَ کُلُّ شَیءٍ بِکَ وَ تَوَاضَعَ کُلُّ شَیءٍ لِعَظَمَتِکَ وَ ذَلَّ کُلُّ شَیءٍ لِعِزَّتِکَ وَ اسْتَسْلَمَ کُلُّ شَیءٍ لِقُدْرَتِکَ وَ خَضَعَ کُلُّ شَیءٍ لِمُلْکِکَ اللهُ أَکْبَر.»(6)
پی نوشت:
1- توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص824، مسأله 1520؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1528؛ عروة الوثقی، فصل فی الصلوات المرغبات، فصل فی صلاة العیدین، قبل از مسأله 1.
2- برخی از مراجع مثل: امام و مکارم و نوری می فرمایند: «به قصد امید ثواب، این دعا را بخواند.»
3- در بعضی نسخ و کتب به جای الصَّالِحُونَ دوم، المُخْلَصُوْنَ یا المُخْلِصُوْنَ آمده است.
4- شیخ طوسی، ج 3، ص133،ح22، باب6.
5- از آنجا که سند این روایت بین فقهای عظام مورد اختلاف است؛ لذا در متن، واژه به قصد رجاء ذکر گردیده است.
ص: 128
6- توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص824، مسأله 1519؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1527؛ عروة الوثقی، فصل فی الصلوات المرغبات، فصل فی صلاة العیدین، قبل ازمسأله 1.
منبع: احکام فطریه و نماز عیدین، اداره پاسخگویی به سوالات آستان قدس رضوی، نشر قدس رضوی، 1392.
1. خیر، هر ذکر و دعایی در قنوت ها خوانده شود، کافی است؛ ولی بهتر است دعاهای ذکر شده از سوی معصومین(علیهم السلام) خوانده شود و از آن دعاها، دعایی است که شیخ طوسی w در مصباح المتهجد بیان فرموده:(2)
«اللّهمّ أهل الکبریاء و العظمه و أهل الجود و الجبروت و أهل العفو و الرّحمه و أهل التقوی و المغفره أسألک بحقّ هذا الیوم الّذی جعلته للمسلمین عیداً و لمحمّد صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذخراً و شرفاً و کرامهً و مزیداً أن تصلِّی علی محمّد و آل محمّد و أن تدخلنی فی کلّ خیر أدخلت فیه محمّداً و آل محمّد و أن تخرجنی من کلّ سوء أخرجت منه محمّداً و آل محمّد صلواتک علیه و علیهم، اللّهمّ إنِّی أسألک خیر ما سألک به عبادک الصالحون و أعوذ بک ممّا استعاذ منه عبادک الصالحون»(3)
همچنین دعایی را که در تهذیب الأحکام(4) آمده، به قصد رجاء بخواند(5) و آن دعا این است: «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیْکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُوْلُهُ اللَّهُمَّ أَنْتَ أَهْلُ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَهِ وَ أَهْلُ الْجُوْدِ وَ الْجَبَرُوْتِ وَ الْقُدْرَهِ وَ السُّلْطَانِ وَ الْعِزَّهِ أَسْأَلُکَ فِی هَذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عِیْداً وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ مَزِیداً أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مَلَائِکَتِکَ الْمُقَرَّبِیْنَ وَ أَنْبِیَائِکَ الْمُرْسَلِیْنَ وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا وَ لِجَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ الْأَحْیَاءِ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ خَیْرِ مَا سَأَلَکَ عِبَادُکَ الْمُرْسَلُونَ وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّ مَا عَاذَ بِهِ عِبَادُکَ الْمُخْلَصُونَ، اللهُ أَکْبَرُ، أَوَّلُ کُلِّ شَیءٍ وَ آخِرُهُ وَ بَدِیعُ کُلِّ شَیءٍ وَ مُنْتَهَاهُ وَ عَالِمُ کُلِّ شَیءٍ وَ مَعَادُهُ وَ مَصِیرُ کُلِّ شَیءٍ إِلَیْهِ وَ مَرَدُّهُ وَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ وَ بَاعِثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ قَابِلُ الْأَعْمَالِ مُبْدِئُ الْخَفِیَّاتِ مُعْلِنُ السَّرَائِرِ، اللهُ أَکْبَرُ، عَظِیْمُ الْمَلَکُوْتِ شَدِیدُ الْجَبَرُوْتِ حَیٌّ لَا یَمُوْتُ دَائِمٌ لَا یَزُوْلُ إِذا قَضی أَمْراً فَإِنَّما یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ، اللهُ أَکْبَرُ، خَشَعَتْ لَکَ الْأَصْوَاتُ وَ عَنَتْ لَکَ الْوُجُوهُ وَ حَارَتْ دُوْنَکَ الْأَبْصَارُ وَ کَلَّتِ الْأَلْسُنُ عَنْ عَظَمَتِکَ وَ النَّوَاصِی کُلُّهَا بِیَدِکَ وَ مَقَادِیرُ الْأُمُورِ کُلِّهَا إِلَیْکَ لَا یَقْضِی فِیهَا غَیْرُکَ وَ لَا یَتِمُّ مِنْهَا شَیءٌ دُونَکَ اللهُ أَکْبَرُ أَحَاطَ بِکُلِّ شَیءٍ حِفْظُکَ وَ قَهَرَ کُلَّ شَیءٍ عِزُّکَ وَ نَفَذَ کُلَّ شَیءٍ أَمْرُکَ وَ قَامَ کُلُّ شَیءٍ بِکَ وَ تَوَاضَعَ کُلُّ شَیءٍ لِعَظَمَتِکَ وَ ذَلَّ کُلُّ شَیءٍ لِعِزَّتِکَ وَ اسْتَسْلَمَ کُلُّ شَیءٍ لِقُدْرَتِکَ وَ خَضَعَ کُلُّ شَیءٍ لِمُلْکِکَ اللهُ أَکْبَر.»(6)
پی نوشت:
1- توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص824، مسأله 1520؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1528؛ عروة الوثقی، فصل فی الصلوات المرغبات، فصل فی صلاة العیدین، قبل از مسأله 1.
2- برخی از مراجع مثل: امام و مکارم و نوری می فرمایند: «به قصد امید ثواب، این دعا را بخواند.»
3- در بعضی نسخ و کتب به جای الصَّالِحُونَ دوم، المُخْلَصُوْنَ یا المُخْلِصُوْنَ آمده است.
4- شیخ طوسی، ج 3، ص133،ح22، باب6.
5- از آنجا که سند این روایت بین فقهای عظام مورد اختلاف است؛ لذا در متن، واژه به قصد رجاء ذکر گردیده است.
ص: 128
6- توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص824، مسأله 1519؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1527؛ عروة الوثقی، فصل فی الصلوات المرغبات، فصل فی صلاة العیدین، قبل ازمسأله 1.
منبع: احکام فطریه و نماز عیدین، اداره پاسخگویی به سوالات آستان قدس رضوی، نشر قدس رضوی، 1392.
