آرزو از دیدگاه اسلام

پرسش :

آیا از نظر اسلام داشتن آرزو عیب است؟

پاسخ :
هر مسلمانی آرزو دارد که به زیارت خانه‌ی خدا برود، امام زمان (عجل الله تعالی فرجه و الشریف) را ببیند، ایمانش روز به روز بیشتر شود و به قله‌های علم و دانش دست یابد. داشتن چنین آرزوهایی نه تنها اشکال ندارد، بلکه خیلی هم خوب، پسندیده و ارزشمند است. حتی داشتن آرزوهای عادی دنیایی مثل آرزوی خریدن خانه، رفتن به سفرهای تفریحی، قبولی در فلان امتحان و ازدواج با فلان پسر یا دختر مؤمن هم اشکالی ندارد و کاملاً طبیعی است.

اگر شنیده‌اید که در برخی از احادیث «آرزو» مذمت شده است، منظور آرزوهای دورودراز، خیال بافانه و دنیاپرستانه‌ای است که ما را از یاد خدا غافل می‌کند و به کارهای زشت و ناپسند می‌کشاند. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «خوشا به حال کسی که آرزوهای پوچ او را سرگرم و غافل نکرده باشد.» (1)

اگر سری به زندان‌ها بزنید، افراد بسیاری را می‌بینید که به خاطر دل بستن به این نوع آرزوها و رسیدن به این خواب‌های خیالی گرفتار زندان شده‌اند. آنها برای رسیدن به آرزوهای خیالی‌شان کلاهبرداری‌ها کرده‌اند، دروغ‌ها گفته‌اند و دزدی‌ها انجام داده‌اند و دل‌ها شکسته‌اند. آنها برای دست یافتن به فلان ثروت خیالی یا فلان مقام و منصب خیالی خود را در دنیا و آخرت بیچاره، بدنام و بدبخت کرده‌اند.

اسلام با چنین آرزوهایی مخالف است و امامان (علیهم السلام) ما این نوع آرزوها را مذمت و رهایی از آن را آرزو کرده‌اند. در یکی از دعاهای امام صادق (علیه السلام) می‌خوانیم: «خدایا! به تو پناه می‌برم از دنیایی که از خیر آخرت جلوگیری کند و از زندگانی‌ای که از بهترین مردن بازدارد و از آرزویی که از رسیدن به بهترین کار مانع شود.» (2)

احتمالاً در این حدیث منظور از بهترین مردن، مرگ مؤمنانه است و منظور از بهترین عمل، تقوا و پرهیزکاری است. امام در این دعا از آرزویی که سد راه پرهیزکاری شود به خدا پناه می‌برد.

پی‌نوشت‌ها:
1. میزان الحکمه، حدیث 693.
2. میزان الحکمه، حدیث 690.

منبع: هفتاد و شش پرسش و پاسخ درباره اخلاق و رفتار، غلامرضا حیدری ابهری، انتشارات قدیانی، 1393.