آیا بیماری پرتس در کودکی نیاز به عمل جراحی در بزرگسالی دارد؟

پرسش :

اینجانب مردی ۳۴ ساله هستم که در کوچکی دچار بیماری به نام لگ پرتس شدم. با مراجعه به دکتر و استفاده از عصای زیر بغل و کفشهای مخصوص تقریبآ بهتر شدم ولی الان حدود ۳ سال است که دوباره در ناحیه لگن و زانو ها و ساق پاهایم دچار درد و ناراحتی به صورت گاه وقتی می شوم که در ۵ ماه اخیرآ این دردها به قدری زیاد شده که نمی توانم پای چپم را کامل دراز کنم و اصلآ نمی توانم چهار زانو بشینم و موقع نشستن روی پاهام احساس درد می کنم. می خواستم ببینم که آیا نیاز به عمل جراحی دارم؟ آیا در آینده دچار مشکلات بیشتری می شوم؟ به هر دکتری مراجعه میکنم می گوید درمان ندارد فقط باید استراحت کنی.

پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی:
بیماری پرتس که نام کامل آن لگ کالو پرتس است بیشتر پسران در سنین ۹-۵ سالگی را مبتلا میکند. در این بیماری به عللی که هنوز بر ما پوشیده است خونرسانی به سر استخوان ران کم شده یا کاملا متوقف میشود. بدنبال این کاهش خونرسانی، سلول های استخوان میمیرند. در اصطلاح میگویند سر استخوان ران سیاه شده است. البته در واقع رنگ استخوان تغییری نمیکند. تغییر عمده در قوام و سفتی استخوان است. مرگ سلول های سر استخوان ران موجب نرم شدن استخوان میشود.

سر استخوان که نرم میشود بر اثر فشار وزن و نیروهایی که به مفصل ران وارد میشود شکل سر تغییر میکند. مقدار این تغییر شکل بسته به شدت بیماری متفاوت است. در حالات خفیف بیماری این تغییر شکل کم است ولی در حالات شدید، ممکن است سر کاملا تغییر شکل داده و پهن شود. با رشد بچه سر استخوان پهن تر شده و گردن استخوان ران کوتاه تر میشود. این پهن شدن سر و  کوتاه شدن گردن موجب میشود طول اندام تحتانی طرف مبتلا کوتاه تر از طرف سالم باشد.

در ابتدا کوتاه بودن اندام تحتانی مبتلا تنها مشکل بیمار است ولی با بالا رفتن سن و در دهه سوم عمر مفصل ران بتدریج دچار آرتروز میشود. علت آرتروز اینست که سر تغییر شکل یافته استخوان ران نمیتواند به راحتی در درون حفره استابولوم بچرخد و این موجب سایش این دو به هم و بروز آرتروز میشود. البته در موارد خفیف بیماری ممکن است آرتروز حتی تا آخر عمر هم بوجود نیاید ولی وقتی سر استخوان ران خیلی تغییر شکل داده باشد آرتروز و ساییدگی زودتر ایجاد میشود.
شروع ساییدگی و آرتروز در مفصل ران با شروع درد و محدودیت حرکت ظاهر میشود. درد ها بتدریج زیادتر میشوند و بیمار نمیتواند به راحتی پای خود را دراز کند یا چهار زانو بنشیند.

این خلاصه ای از وضعیتی بود که برای شما بوجود آمده است. در صورتیکه درد و محدودیت حرکتی مفصل ران شما شروع شده است بتدریج شدت بیماری بیشتر شده و در سال های آینده درد و محدودیت حرکتی مفصل ران شما بیشتر خواهد شد.

توصیه من به شما اینست که زیاد به مفصل ران خود فشار نیاورید. چهار زانو و دو زانو ننشینید و برای نشستن بیشتر از صندلی استفاده کنید. از توالت های سنتی استفاده نکنید. وزن خود را کاهش دهید و یک رژیم غدایی معتدل داشته باشید.

اگر درد شما خفیف است در روزهایی که درد وجود دارد میتوانید از داروهای مسکن استفاده کنید ولی در صورتیکه شدت درد زیاد بوده و مانع از انجام فعالیت های روزمره میشود چاره ای جز عمل جراحی تعویض مفصل ران وجود ندارد. در این عمل جراحی سر استخوان ران یرداشته شده و بجای آن سر مصنوعی گذاشته میشود. سطح داخلی حفره استابولوم هم تراشیده شده و در داخل آن یک کاسه فلزی و پلی اتیلنی گذاشته میشود. عمل جراحی تعویض مفصل ران درد شما را از بین خواهد برد و کوتاهی پای شما را هم جبران خواهد کرد.

​​​​​​​​​​​​​​منبع: ایران ارتوپد