احکام احیای موات | سوال هشت

پرسش :

لطفاً به سؤالات زیر در مورد حریم پاسخ دهید: الف) با توجّه به وسایل پیشرفته امروزى، آیا مبناى حقّ حریم روایات است، یا قاعده لاضرر؟ ب) آیا حریم، ملک است، یا حق؟ ج) آیا در املاک و مزارع مجاور، حریم وجود دارد؟ د) در صورت عدم وجود حریم، با توجّه به ضرورت استفاده از زمین و نیازهایى چون رفت و آمد و مانند آن، چنین ملکى نسبت به مجاورش چه حقّى دارد؟ هـ) آیا در چنین مواردى حقّ ارتفاق صدق مى کند، یا حقّ انتفاع؟

پاسخ :
الف تا آخر: حریم یک امر عرفیست. و معناى آن این است که هر زمینى به مقدارى که براى بهره گیرى از آن نیاز به زمین هاى مجاور دارد نسبت به آنها حق پیدا مى کند. و این، نوعى حق است، نه ملک و جنبه ارتفاقى دارد. و دلیل آن عرف عقلاست که شارع مقدّس آن را امضا کرده است؛ ولى در زمین هاى مجاور و متّصل به هم حریم معنى ندارد.

منبع: استفتائات جدید (ج 4)، آیت‌‌ الله العظمی مکارم، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، 1393.