احکام ساخت و خرید و فروش ملک / خرید و فروش نسیه و اقساطی املاک: سوال هفت
پرسش :
امروزه در ساخت و ساز مسکن، مشتری برای خرید واحد مسکونی نخست بخشی از پول آن را پرداخت نموده و با توافق فروشنده و با پیشرفت کار به تدریج و در چند قسط تمام پول واحد خریداری شده را می پردازد؛ این نوع معامله در بین مردم به «پیش فروش» معروف است؛ آیا این نوع شهرت و الفاظ به کار رفته بین دو طرف معامله باعث می شود تا فروشنده و مشتری احکام معامله سلف شرعی را رعایت کنند؟
پاسخ :
اگر به عنوان پیش فروش معامله می شود، باید احکام و شرایط[۱] بیع سلف مراعات شود.
پی نوشت:
[۱]. معامله سلف (پیش فروش) شش شرط دارد:
۱- خصوصیاتی را که قیمت جنس به واسطه آنها فرق می کند، معین نمایند ولی دقت زیاد هم لازم نیست؛ همین قدر که مردم بگویند خصوصیات آن معلوم شده، کافی است. پس، معامله سلف در نان و گوشت و پوست حیوان و مانند اینها در صورتی که نشود خصوصیاتشان را به طوری معین کنند که برای مشتری مجهول نباشد و معامله غرری باشد، باطل است؛
۲- پیش از آنکه خریدار و فروشنده از هم جدا شوند، خریدار تمام قیمت را به فروشنده بدهد، یا به مقدار پول آن از فروشنده طلبکار باشد که در این صورت بهتر آن است که فروشنده پول جنس را به ذمه مشتری قرار دهد. پس از آن، مشتری طلبی را که از فروشنده دارد بابت پول جنسی که به ذمه او است، حساب کند و چنانچه مقداری از آن را بدهد، اگرچه معامله به آن مقدار صحیح است ولی فروشنده می تواند معامله همان مقدار را به هم بزند؛
۳- مدت را کاملا معین کنند، و اگر مثلا بگوید، تا اول خرمن جنسی را تحویل می دهم؛ چون مدت کاملا معلوم نشده، معامله باطل است؛
۴- وقتی را برای تحویل جنس معین کنند که در آن وقت به قدری از آن جنس وجود داشته باشد که اطمینان داشته باشند که نایاب نخواهد بود؛
۵- بنابر احتیاط واجب جای تحویل جنس را معین نمایند، ولی اگر از حرفهای آنان جای آن معلوم باشد، لازم نیست اسم آن جا را ببرند؛
۶- وزن یا پیمانه آن را معین کنند و جنسی را هم که معمولا با دیدن معامله می کنند، اگر سلف بفروشند، اشکال ندارد ولی باید مثل بعضی از اقسام گردو و تخم مرغ تفاوت افراد آن به قدری کم باشد که مردم به آن اهمیت ندهند. (توضیح المسائل حضرت امام رحمه الله، م ۲۱۱۲)
منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری (دام ظله)
اگر به عنوان پیش فروش معامله می شود، باید احکام و شرایط[۱] بیع سلف مراعات شود.
پی نوشت:
[۱]. معامله سلف (پیش فروش) شش شرط دارد:
۱- خصوصیاتی را که قیمت جنس به واسطه آنها فرق می کند، معین نمایند ولی دقت زیاد هم لازم نیست؛ همین قدر که مردم بگویند خصوصیات آن معلوم شده، کافی است. پس، معامله سلف در نان و گوشت و پوست حیوان و مانند اینها در صورتی که نشود خصوصیاتشان را به طوری معین کنند که برای مشتری مجهول نباشد و معامله غرری باشد، باطل است؛
۲- پیش از آنکه خریدار و فروشنده از هم جدا شوند، خریدار تمام قیمت را به فروشنده بدهد، یا به مقدار پول آن از فروشنده طلبکار باشد که در این صورت بهتر آن است که فروشنده پول جنس را به ذمه مشتری قرار دهد. پس از آن، مشتری طلبی را که از فروشنده دارد بابت پول جنسی که به ذمه او است، حساب کند و چنانچه مقداری از آن را بدهد، اگرچه معامله به آن مقدار صحیح است ولی فروشنده می تواند معامله همان مقدار را به هم بزند؛
۳- مدت را کاملا معین کنند، و اگر مثلا بگوید، تا اول خرمن جنسی را تحویل می دهم؛ چون مدت کاملا معلوم نشده، معامله باطل است؛
۴- وقتی را برای تحویل جنس معین کنند که در آن وقت به قدری از آن جنس وجود داشته باشد که اطمینان داشته باشند که نایاب نخواهد بود؛
۵- بنابر احتیاط واجب جای تحویل جنس را معین نمایند، ولی اگر از حرفهای آنان جای آن معلوم باشد، لازم نیست اسم آن جا را ببرند؛
۶- وزن یا پیمانه آن را معین کنند و جنسی را هم که معمولا با دیدن معامله می کنند، اگر سلف بفروشند، اشکال ندارد ولی باید مثل بعضی از اقسام گردو و تخم مرغ تفاوت افراد آن به قدری کم باشد که مردم به آن اهمیت ندهند. (توضیح المسائل حضرت امام رحمه الله، م ۲۱۱۲)
منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری (دام ظله)
