نام های گروهی سور قرآن

پرسش :

برای سوره های قرآن کریم چند نام و اصطلاح گروهی وجود دارد؟

پاسخ :
بعضی از سوره های قرآن به صورت گروهی نام هایی دارند. نام های گروهی سوره های قرآن عبارتند از:

1. سبع طِوال: هفت سوره طولانى «بقره»، «آل عمران»، «نساء»، «أعراف»، «أنعام»، «مائده» و دو سوره «انفال» و «برائت» که به جاى یک سوره شمرده شده اند.

2. مئین: سوره هایى که عدد آیات آنها از صد متجاوز است؛ ولى از لحاظ حجم به سبع طوال نمى رسند که نزدیک به دوازده سوره اند و عبارتند از: «یونس»، «هود»، «یوسف»، «نحل»، «اسراء»، «کهف»، «مریم»، «طه»، «انبیاء»، «مؤمنون»، «شعراء» و «صافّات».(1)

3. مثانى: سوره هایى که عدد آیات آنها زیر صد قرار دارد و نزدیک بیست سوره اند، از این جهت مثانى گفته مى شوند که قابل تکرارند و به جهت کوتاه بودن بیش از یک مرتبه تلاوت مى شوند.

4. حوامیم: هفت سوره اى که با حروف «حم» شروع مى شود که عبارتند از: «مؤمن»، «فصّلت»، «شورى»، «زخرف»، «دخان»، «جاثیه» و «أحقاف».

5. ممتحنات: نزدیک به بیست سوره اند و عبارتند از: «فتح»، «حشر»، «سجده»، «طلاق»، «ن و القلم»، «حجرات»، «تبارک»، «تغابن»، «منافقون»، «جمعه»، «صفّ»، «جنّ»، «نوح»، «مجادله»، «ممتحنه» و «تحریم».

6. مفصّلات: از سوره «الرحمان» تا آخر قرآن است، به جز چند سوره که از ممتحنات یا مئین شمرده شده اند. چون فواصل (آیه هاى) این سوره ها کوتاه است بدین نام نامیده شده اند.

پی نوشت:
(1). سوره شعراء داراى 228 آیه کوتاه و همچنین سوره صافّات داراى 182 آیه کوتاه است و بدین جهت از سُوَر مئین شمرده شده اند که از لحاظ حجم سوره همانند سوره هاى مئین مى باشند.

منبع: علوم قرآنی، معرفت، محمد هادی، موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم، 1381 هـ ش، ص 103.