پرسش :
آيا آراء و انديشه هاي مفسر در تفسير قرآن نقش دارد؟
پاسخ :
قرآن كريم سفره‌اي تهي از طعام نيست تا هر كس غذاي دست‌پخت خود را بر سر آن تناول كند، بلكه به تعبير رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) قرآن "مَأدُبه"، يعني غذاي آماده است: "القرآن مأدبة الله فتعلّموا مأدبته ما استطعتم"(١). بنابراين، آراء و انديشه‌هاي پيش‌ساخته را نمي‌توان بر قرآن تحميل كرد كه اين همان "تفسير به رأي" مذموم و از بدترين شيوه‌هاي شناخت قرآن، بلكه تحميل رأي بر قرآن و تطبيق قرآن با رأي مفسران است، نه تفسير. پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) از خداوند سبحان نقل فرمودند: كسي كه كلام مرا به رأي خويش تفسير كند هرگز به من ايمان نياورده است: "ما آمن بى من فسّر برأيه كلامى"(٢). فطرتهاي تشنه و گرسنه بشري بايد به كوثر جوشان و سفره پر بار الهي راه يابد و از آن سير و سيراب شود.
شرط استفاده از قرآن اين است كه انسان با اصول پيش‌ساخته و پيش‌فرضهاي بشري به خدمت قرآن نيايد تا قرآن را مهمان اصول موضوعه خود قرار دهد و آنها را بر قرآن تحميل كند. البته دانشهاي قبلي مي‌تواند ظرفيت فكري انديشوران را توسعه دهد و به عنوان مبدأ قابلي محسوب گردد، نه به عنوان مبدأ فاعلي تا باعث دگرگوني در تفسير قرآن شود.
تفسير به رأي گذشته از منع عقلي منع نقلي نيز دارد و منع نقلي آن مستفاد از دو منبع است: يكي آيات فراوان قرآني و ديگري رواياتي كه ورود به آتش، خروج از دين و ارتداد و عدم ايمان را از پي‌آمدهاي تلخ تفسير قرآن به رأي مي‌شمارد و در فصل "تفسير به رأي" مطرح خواهد شد.
١ ـ بحار، ج 89، ص 19.
٢ ـ بحار، ج 89، ص 107.
مأخذ: ( تفسیر تسنيم، ج ١، ص ٥٩)
قرآن كريم سفره‌اي تهي از طعام نيست تا هر كس غذاي دست‌پخت خود را بر سر آن تناول كند، بلكه به تعبير رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) قرآن "مَأدُبه"، يعني غذاي آماده است: "القرآن مأدبة الله فتعلّموا مأدبته ما استطعتم"(١). بنابراين، آراء و انديشه‌هاي پيش‌ساخته را نمي‌توان بر قرآن تحميل كرد كه اين همان "تفسير به رأي" مذموم و از بدترين شيوه‌هاي شناخت قرآن، بلكه تحميل رأي بر قرآن و تطبيق قرآن با رأي مفسران است، نه تفسير. پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) از خداوند سبحان نقل فرمودند: كسي كه كلام مرا به رأي خويش تفسير كند هرگز به من ايمان نياورده است: "ما آمن بى من فسّر برأيه كلامى"(٢). فطرتهاي تشنه و گرسنه بشري بايد به كوثر جوشان و سفره پر بار الهي راه يابد و از آن سير و سيراب شود.
شرط استفاده از قرآن اين است كه انسان با اصول پيش‌ساخته و پيش‌فرضهاي بشري به خدمت قرآن نيايد تا قرآن را مهمان اصول موضوعه خود قرار دهد و آنها را بر قرآن تحميل كند. البته دانشهاي قبلي مي‌تواند ظرفيت فكري انديشوران را توسعه دهد و به عنوان مبدأ قابلي محسوب گردد، نه به عنوان مبدأ فاعلي تا باعث دگرگوني در تفسير قرآن شود.
تفسير به رأي گذشته از منع عقلي منع نقلي نيز دارد و منع نقلي آن مستفاد از دو منبع است: يكي آيات فراوان قرآني و ديگري رواياتي كه ورود به آتش، خروج از دين و ارتداد و عدم ايمان را از پي‌آمدهاي تلخ تفسير قرآن به رأي مي‌شمارد و در فصل "تفسير به رأي" مطرح خواهد شد.
١ ـ بحار، ج 89، ص 19.
٢ ـ بحار، ج 89، ص 107.
مأخذ: ( تفسیر تسنيم، ج ١، ص ٥٩)
