پرسش :
آيا اين ادعا كه پيامبراکرم(ص) در ابتداء فقط مي خواست قريش را هدايت كند ولي بعد از پيشرفت دركار خود، تصميم گرفت دعوت خود را به همة ملل عرب وغير عرب تعميم دهد، سخن درستي است؟
پاسخ :
اين سخن يك تهمت ناجوانمردانه بيش نيست و علاوه بر اينكه هيچ دليل تاريخي ندارد، با اصول و قرائني كه از آيات اوليه قرآن (كه بر پيغمبر اكرم نازل شد) استفاده ميشود مباينت دارد.
در قرآن مجيد آياتي هست كه نزول آنها در مكه و در همان اوايل كار بعثت پيغمبر اسلام بوده و در عين حال جنبه جهاني دارد.
يكي از اين آيات، آيهاي است در سوره تكوير كه از سورههاي كوچك قرآن است. اين سوره از سورههاي مكيه است كه در اوايل بعثت نازل شده است. آن آيه چنين است: «اِن هُوَ اِلا ذِكرُ لِلعالَمينَ؛ تكوير/27 نيست اين مگر يك تذكر و بيدار باش براي تمام جهانيان».
در آية ديگر كه در سورة سبأ است ميفرمايد: « وَما اَرسَلناكَ اِلًا كافًهً لِلناسِ بَشيراً وَ نذيراً وَ لكِنً اَكثَرَ الناسِ لايَعلَمونَ؛ سبأ/28 تو را نفرستاديم مگر آنكه براي همه مردم بشارت دهنده و باز دارنده باشي ولي بيشتر مردم نادانند».
نيز در سوره انبياء ميفرمايد: «وَ لَقَد كَتَبنا فِي الزًبورِ مِن بَعدَ الذًكرِ اَنً الاَرضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَالِحونَ؛ انبياء/105 و هر آينه نوشتيم در زبور پس از ذكر كه «زمين» به بندگان صالح من خواهد رسيد».
نيز در سوره اعراف مي فرمايد: «يا اَيُهَا الناسُ اِني رَسولُ اللِهِ اِلَيكُم جَميعا؛ اعراف/158 اي مردم، من فرستادة خدايم بر همه شما».
در قرآن هيچ جا خطابي بصورت «يا اَيُهَا العَرب» يا «يا اَيُهَا القُرَشيون» پيدا نمي كنيد. آري، گاهي در برخي از جاها خطاب «يا اَيُهَا الًذينَ آمَنوا» هست كه مطلب مربوط به خصوص مؤمنين است كه به پيغمبر(ص) گرويدهاند (ودراين جهت هم فرق نميكند، مؤمن، از هر قوم و ملتي باشد داخل خطاب هست) وگرنه در موارد ديگر كه پاي عموم در ميان بوده عنوان «يا اَيَهُا الناسُ» آمده است.
يك مطلب ديگر در اينجا هست كه مؤيد جهاني بودن تعليمات اسلامي و وسعت نظر اين دين است و آن اينكه آيات ديگري در قرآن هست كه از مفاد آنها يك نوع «تعزز» و اظهار بي اعتنائي به مردم عرب از نظر قبول دين اسلام استنباط ميشود. مفاد آن آيات اين است كه اسلام نيازي به شما ندارد، فرضاً شما اسلام را نپذيريد اقوام ديگري در جهان هستند كه آنها از دل و جان اسلام را خواهند پذيرفت. بلكه از مجموع اين آيات استنباط ميشود كه قرآن كريم روحية آن اقوام ديگر را از قوم عرب براي اسلام مناسبتر و آمادهتر ميداند اين آيات به خوبي جهاني بودن اسلام را ميرساند؛ چنانكه در سورة انعام ميفرمايد: «فَاِنْ يَكفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَد وَكَّلنا بِها قَوما لَيئسوا بِها بِكافِرينَ؛انعام/89 اگر اينان (اعراب) به قرآن كافر شوند همانا ما كساني را خواهيم گمارد كه قدر آن را بدانند و به آن مؤمن باشند».
منبع: مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ خدمات متقابل اسلام و ايران صفحه68 الي 70،شهيد مطهري
اين سخن يك تهمت ناجوانمردانه بيش نيست و علاوه بر اينكه هيچ دليل تاريخي ندارد، با اصول و قرائني كه از آيات اوليه قرآن (كه بر پيغمبر اكرم نازل شد) استفاده ميشود مباينت دارد.
در قرآن مجيد آياتي هست كه نزول آنها در مكه و در همان اوايل كار بعثت پيغمبر اسلام بوده و در عين حال جنبه جهاني دارد.
يكي از اين آيات، آيهاي است در سوره تكوير كه از سورههاي كوچك قرآن است. اين سوره از سورههاي مكيه است كه در اوايل بعثت نازل شده است. آن آيه چنين است: «اِن هُوَ اِلا ذِكرُ لِلعالَمينَ؛ تكوير/27 نيست اين مگر يك تذكر و بيدار باش براي تمام جهانيان».
در آية ديگر كه در سورة سبأ است ميفرمايد: « وَما اَرسَلناكَ اِلًا كافًهً لِلناسِ بَشيراً وَ نذيراً وَ لكِنً اَكثَرَ الناسِ لايَعلَمونَ؛ سبأ/28 تو را نفرستاديم مگر آنكه براي همه مردم بشارت دهنده و باز دارنده باشي ولي بيشتر مردم نادانند».
نيز در سوره انبياء ميفرمايد: «وَ لَقَد كَتَبنا فِي الزًبورِ مِن بَعدَ الذًكرِ اَنً الاَرضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَالِحونَ؛ انبياء/105 و هر آينه نوشتيم در زبور پس از ذكر كه «زمين» به بندگان صالح من خواهد رسيد».
نيز در سوره اعراف مي فرمايد: «يا اَيُهَا الناسُ اِني رَسولُ اللِهِ اِلَيكُم جَميعا؛ اعراف/158 اي مردم، من فرستادة خدايم بر همه شما».
در قرآن هيچ جا خطابي بصورت «يا اَيُهَا العَرب» يا «يا اَيُهَا القُرَشيون» پيدا نمي كنيد. آري، گاهي در برخي از جاها خطاب «يا اَيُهَا الًذينَ آمَنوا» هست كه مطلب مربوط به خصوص مؤمنين است كه به پيغمبر(ص) گرويدهاند (ودراين جهت هم فرق نميكند، مؤمن، از هر قوم و ملتي باشد داخل خطاب هست) وگرنه در موارد ديگر كه پاي عموم در ميان بوده عنوان «يا اَيَهُا الناسُ» آمده است.
يك مطلب ديگر در اينجا هست كه مؤيد جهاني بودن تعليمات اسلامي و وسعت نظر اين دين است و آن اينكه آيات ديگري در قرآن هست كه از مفاد آنها يك نوع «تعزز» و اظهار بي اعتنائي به مردم عرب از نظر قبول دين اسلام استنباط ميشود. مفاد آن آيات اين است كه اسلام نيازي به شما ندارد، فرضاً شما اسلام را نپذيريد اقوام ديگري در جهان هستند كه آنها از دل و جان اسلام را خواهند پذيرفت. بلكه از مجموع اين آيات استنباط ميشود كه قرآن كريم روحية آن اقوام ديگر را از قوم عرب براي اسلام مناسبتر و آمادهتر ميداند اين آيات به خوبي جهاني بودن اسلام را ميرساند؛ چنانكه در سورة انعام ميفرمايد: «فَاِنْ يَكفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَد وَكَّلنا بِها قَوما لَيئسوا بِها بِكافِرينَ؛انعام/89 اگر اينان (اعراب) به قرآن كافر شوند همانا ما كساني را خواهيم گمارد كه قدر آن را بدانند و به آن مؤمن باشند».
منبع: مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ خدمات متقابل اسلام و ايران صفحه68 الي 70،شهيد مطهري
