پرسش :
چگونه آية 28 سورة بقره بر وقوع رجعت، دلالت دارد؟
پاسخ :
"كَيْف‌َ تَكْفُرُون‌َ بِاللَّه‌ِ وَ كُنتُم‌ْ أَمْوَ َتًا فَأَحْيَـَكُم‌ْ ثُم‌َّ يُمِيتُكُم‌ْ ثُم‌َّ يُحْيِيكُم‌ْ ثُم‌َّ إِلَيْه‌ِ تُرْجَعُون;(بقره،28) چگونه به خداوند كافر مي‌شويد، در حالي كه شما اجسام بي‌روحي بوديد و او شما را زنده كرد، سپس شما را مي‌ميراند، و بار ديگر شما را زنده مي‌كند، سپس به سوي او باز مي‌گرديد."
در اين آية شريفه، سخن از يك مردن ]=كنتم أمواتا[ و يك ميراندن ]=يميتكم[ و دو بار زنده گردانيدن است. ]=1ـ فاحياكم 2ـ يحييكم[ تفسيري كه مناسب با اثبات رجعت است اين است كه بگوييم: منظور از "مردن" در آية شريفه زماني است كه ما هنوز به دنيا نيامده‌ايم; به همين جهت هم تعبير به ميراندن نفرمود; زيرا ميراندن، بعد از حيات است; ولي مرده بودن لازم نيست بعد از حياتي باشد; پس وقتي انسان به دنيا آمد، "زنده گردانيدن" اوّل محقق مي‌شود. و بعد از آن كه خدا او را از اين زندگي فعلي ميراند "ميراندن‌ِ" آيه هم محقق مي‌شود، پس تا اين‌جا سه مرحله محقق شد. "مردن"، "زنده گردانيدن"، "ميراندن"; سپس مي‌فرمايد: "شما را زنده مي‌گردانيم" مقصود از اين زنده كردن، همان رجعت است. و در آخر مي‌فرمايد: "ثم‌ّ إليه ترجعون"; يعني بعد از آن به سوي خدا برمي‌گرديد (اشاره به ميراندن بعد از پايان رجعت). البته اين آية شريفه را به‌گونه‌هاي ديگر نيز مي‌توان تفسير كرد كه مطابق با وقوع رجعت باشد، ولي به هر حال، تطبيق آيه شريفه بر مسئلة رجعت مشكل است، زيرا 1. آيه دربارة همة كفّار سخن مي‌گويد، در حالي كه اين مطلب ـ كه رجعت دربارة همة كفّار باشد ـ مسلّم نيست. 2. آيه به صراحت مي‌فرمايد: بعد از مرگ يك حيات بيش‌تر نيست كه طبعاً حيات و زندگي آخرت است.(ر.ك: تفسير نمونه، آية‌الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 164، نشر دارالكتب الاسلاميّة.)
www.eporsesh.com
"كَيْف‌َ تَكْفُرُون‌َ بِاللَّه‌ِ وَ كُنتُم‌ْ أَمْوَ َتًا فَأَحْيَـَكُم‌ْ ثُم‌َّ يُمِيتُكُم‌ْ ثُم‌َّ يُحْيِيكُم‌ْ ثُم‌َّ إِلَيْه‌ِ تُرْجَعُون;(بقره،28) چگونه به خداوند كافر مي‌شويد، در حالي كه شما اجسام بي‌روحي بوديد و او شما را زنده كرد، سپس شما را مي‌ميراند، و بار ديگر شما را زنده مي‌كند، سپس به سوي او باز مي‌گرديد."
در اين آية شريفه، سخن از يك مردن ]=كنتم أمواتا[ و يك ميراندن ]=يميتكم[ و دو بار زنده گردانيدن است. ]=1ـ فاحياكم 2ـ يحييكم[ تفسيري كه مناسب با اثبات رجعت است اين است كه بگوييم: منظور از "مردن" در آية شريفه زماني است كه ما هنوز به دنيا نيامده‌ايم; به همين جهت هم تعبير به ميراندن نفرمود; زيرا ميراندن، بعد از حيات است; ولي مرده بودن لازم نيست بعد از حياتي باشد; پس وقتي انسان به دنيا آمد، "زنده گردانيدن" اوّل محقق مي‌شود. و بعد از آن كه خدا او را از اين زندگي فعلي ميراند "ميراندن‌ِ" آيه هم محقق مي‌شود، پس تا اين‌جا سه مرحله محقق شد. "مردن"، "زنده گردانيدن"، "ميراندن"; سپس مي‌فرمايد: "شما را زنده مي‌گردانيم" مقصود از اين زنده كردن، همان رجعت است. و در آخر مي‌فرمايد: "ثم‌ّ إليه ترجعون"; يعني بعد از آن به سوي خدا برمي‌گرديد (اشاره به ميراندن بعد از پايان رجعت). البته اين آية شريفه را به‌گونه‌هاي ديگر نيز مي‌توان تفسير كرد كه مطابق با وقوع رجعت باشد، ولي به هر حال، تطبيق آيه شريفه بر مسئلة رجعت مشكل است، زيرا 1. آيه دربارة همة كفّار سخن مي‌گويد، در حالي كه اين مطلب ـ كه رجعت دربارة همة كفّار باشد ـ مسلّم نيست. 2. آيه به صراحت مي‌فرمايد: بعد از مرگ يك حيات بيش‌تر نيست كه طبعاً حيات و زندگي آخرت است.(ر.ك: تفسير نمونه، آية‌الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 164، نشر دارالكتب الاسلاميّة.)
www.eporsesh.com
