پرسش :

آثار منفي تنبيه بدني کدامند؟

پاسخ :
تنبيه بدني به جز در موارد استثنايي و با رعايت شرايط (ر. ک: ص 95)، راهکار مناسبي براي تربيت نيست؛ چرا که انسان با پند ادب مي‏شود و کتک، مخصوص چارپايان است. امام علي عليه‏السلام مي‏فرمايد:
فان العاقل يتغط بالادب و البهائم لا تتعظ الا بالضرب. (1)
آثار منفي تنبيه بدني
1. تحقير شخصيت: کودک يا نوجواني که کتک مي‏خورد، شخصيتش تحقير مي‏شود و کسي که به شخصيت او توهين شود، اميدي به خيرش نيست و ديگران از شر او در امان نخواهند بود.
من هانت عليه نفسه فلا ترج خيره. (2)
من هانت عليه نفسه فلا تأمن شره. (3)
2. ايجاد روحيه‏ي تسليم پذيري: تنبيه بدني، فرزند شما را تو سري خور بار مي‏آورد و در آينده، به ديگران نيز اجازه خواهد داد به او زور بگويند و قدرت دفاع از حق خود را نخواهد داشت.
3. کينه‏ي تنبيه کننده: کودک، کينه‏ي تنبيه کننده را به دل مي‏گيرد و در آينده به شکل‏هاي گوناگون (درس نخواندن، سهل‏انگاري در عبادت، بي‏نظمي، اعمال خلاف و...) از او انتقام مي‏گيرد.
اربابي به نوکر خود قول داد ديگر او را نيازارد و وقتي نوکر اطمينان يافت که ارباب راست مي‏گويد، با لبخند مليحي بر لب و در کمال سادگي گفت: پس، از اين به بعد، من هم در سوپ شما تف نمي‏اندازم.
4. ماهر کردن مجرم در جرم: برخلاف تصور برخي والدين که ادعا مي‏کنند با کتک، رفتار خلاف فرزند را اصلاح کرده‏اند، اين گونه نيست؛ بلکه او را در ارتکاب جرم، ماهرتر مي‏کنند و با تنبيه بدني، به او مي‏آموزند که در ارتکاب عمل خلاف، دقت بيشتري داشته باشد تا به دام نيفتد.
5. اضطراب: کودک يا نوجوان، دائم مضطرب است که نکند بر اثر عمل مشابهي، دوباره به ويژه در حضور ديگران تنبيه شود.
6. از بين رفتن اعتماد به نفس: فرزندي که دائم تنبيه مي‏شود، اعتماد به نفس خود را از دست مي‏دهد و شهامت انجام کارهاي بزرگ را نخواهد داشت.
7. روحيه‏ي زورگويي: از اين پس، او نيز به ضعيف‏تر از خود(خواهر و برادر کوچک‏تر و همسالان) زور مي‏گويد و آنان را کتک مي‏زند. اگر مي‏خواهيد اين اثر منفي را با تمام وجود حس کنيد، رفتارش را با خواهر يا برادر کوچک‏تر بنگريد. او نيز دقيقا همان گونه که شما رفتار مي‏کنيد، آنان را توبيخ مي‏کند و حتي همان الفاظي را به کار مي‏برد که شما براي خودش به کار مي‏بريد.
پی نوشتها:
(1)علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 71، ص 327.
(2)غرر الحکم، ج 2، ص 712.
(3)علامه مجلسي، بحارالانوار، ج 75، ص 300.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)