پرسش :

فرزند 3 ساله ام برادر 12 ساله اش را مي آزارد. او را چگونه از اين کار بازدارم؟

پاسخ :
آزار فرزندان بزرگ تر به وسيله خردسالان عللي دارد که بايد شناسايي و مرتفع شود:
1. تشويق ضمني والدين: خردسالان دوست داشتني اند و رفتارشان خوشايند است؛ بدين سبب، وقتي ديگران را مي آزارند نيز والدين و اطرافيان اظهار خشنودي مي کنند که اين برخورد، تشويق ضمني کودک به آزار دادن ديگران است؛ بنابراين در صورت مشاهده آزار ديگران، او را منع کنيد و به اين رفتارش نخنديد و ناخشنودي خود را در چهره به او نشان دهيد.
2. ضعف ارتباط عاطفي: گاهي فرزند خردسال شما برادرش را مي آزارد تا شما دخالت و از او طرفداري کنيد و به اين شکل، محبت شما را به خود اثبات کند که اين انگيزه به جهت ضعف ارتباط عاطفي شما با او است؛ پس ارتباط عاطفي خود را با او بيشتر کنيد.
3. بيکاري و عدم سرگرمي: وقتي فرزند خردسال شما مدتي بيکار باشد و سرگرمي نداشته باشد، براي رهايي انرژي موجود در خود، سراغ برادرش مي رود و او را مي آزارد؛ پس زمينه هاي بازي و سرگرمي و فعاليت فيزيکي اش را فراهم آوريد.
4. فعاليت بيش از حد: فعاليت زياد، خستگي مي آورد و خستگي سبب بي حوصلگي و بدرفتاري با ديگران مي شود؛ بنابراين توصيه مي کنم فعاليت او را متعادل کنيد.
چند توصيه
أ. ريشه يابي و موقعيت سنجي: مصاديق آزار او را با « نوشتن» ثبت کنيد و در پي از بين بردن زمينه ها برآييد؛ براي مثال، نوجوان شما از سر و صداي برادر خردسالش هنگام ديدن تلويزيون، برداشتن لوازم التحرير و وسايلش، دخالت هنگام صحبت با دوستان، مزاحمت هنگام مطالعه و انجام تکاليف و... آزرده خاطر مي شود. بکوشيد در اين گونه موقعيت ها فرزند خردسال را کنترل کنيد.
ب. تهيه فضايي مستقل براي نوجوان: اتاق و فضايي مستقل و قابل کنترل براي نوجوان، جلو بسياري از مزاحمت هاي خردسال را مي گيرد و مانع از آزار او مي شود.
ج. آموزش خردسال: خوب است در قالب داستان و شعر، به ويژه داستان زندگي حيوانات، زشتي و ناپسندي آزار ديگران را به او بياموزيد.
د. تشويق: در صورت مشاهده کاسته شدن از آزار او، از تشويق غافل نشويد.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388