پرسش :
محتواي آيه «يا اَيُّها الَذين آمَنُوا اَطيعُوا اللّهَ وَ اَطيعُوا الرَّسُولَ وَ اُوِلي الاَمْرِ مِنْكُمْ» چيست؟
پاسخ :
در آيه 59 سوره نساء ميفرمايد «يا اَيُّها الَذين آمَنُوا اَطيعُوا اللّهَ وَ اَطيعُوا الرَّسُولَ وَ اُوِلي الاَمْرِ مِنْكُمْ»
[اي كساني كه ايمان آوردهايد اطاعت كنيد خدا را، و اطاعت كنيد رسول خدا (ص) و اولي الامر از خودتان را].
مفسّر معروف «حاكم حسكاني» حنفي نيشابوري ، ذيل اين آيه ، پنج حديث نقل كرده كه در همة آنها عنوان «اولي الامر» بر علي (ع) (به عنوان يك مصداق روشن) تطبيق شده است. در نخستين حديث از خود آن حضرت نقل ميكند كه وقتي پيامبر (ص) فرمود شركاي من كساني هستند كه خداوند آنها را قرين خودش و من ساخته و درباره آنها آيه «يا اَيّها الّذين آمَنُوا اَطيعُوا الله» ... را نازل كرده است ، از آن حضرت پرسيدم «يا نَبَي اللهِ مَنْ هُمْ»؟ [اي پيامبر خدا اولي الامر كيانند؟] «قالَ اَنْتَ اَوَّلُهُمْ» [فرمود تو نخستين آنها هستي]!
و در حديث دوّم از «مجاهد» مفسّر معروف نقل ميكند كه اين آيه دربارة اميرمؤمنان علي (ع) نازل شده در آن زماني كه او را جانشين خود در مدينه ساخت (در حالي كه عزم غزوة تبوك كرده بود).
در حديث سوّم همين معني را از ابوجعفر الباقر (ع) نقل ميكند، و در حديث چهارم از «سعد وقّاص» ميگويد هنگامي كه پيامبر (ص) به عزم تبوك به جُرُف (محلي نزديك مدينه) رسيد، علي (ع) پشت سر آن حضرت بود، در حالي كه سلاح همراه خود داشت ، عرض كرد «اي رسول خدا ! مرا به جاي خود گذاردي (و از خود جدا نمودي) و من در هيچ غزوهاي از شما جدا نبودم ، منافقان شايعاتي پخش كردهاند كه شما به اين دليل مرا در مدينه گذاردهاي كه از آمدنم ناخشنودي»! سعد ميگويد با گوش خود شنيدم كه رسول خدا (ص) ميفرمود: «يا عَليّ اَلا تَرْضي اَنْ تَكُونَ مِنّي بِمَنْزِلَهِ هارُونَ مِنْ مُوْسي اِلاّ اَنَّهُ لا نَبِيَّ بَعْدي فَارْجِعٌ فَاَخْلُفْني في اَهْلي وَاَهلِكَ»
[اي علي ! آيا راضي نميشوي كه نسبت به من همانند هارون نسبت به موسي (ع) باشي ، مگر اينكه پيامبري بعد از من نيست (تو همة مقامات هارون را داري جز مقام نبوّت) بنابراين برگرد و جانشين من در ميان خانوادهام و خانوادة خودت باش]. (و مدينه را از شرّ منافقان حفظ كن) شبيه همين معني در حديث پنجم از علي(ع) نقل شده است. (شواهد التنزيل 1/148)
eporsesh.com
در آيه 59 سوره نساء ميفرمايد «يا اَيُّها الَذين آمَنُوا اَطيعُوا اللّهَ وَ اَطيعُوا الرَّسُولَ وَ اُوِلي الاَمْرِ مِنْكُمْ»
[اي كساني كه ايمان آوردهايد اطاعت كنيد خدا را، و اطاعت كنيد رسول خدا (ص) و اولي الامر از خودتان را].
مفسّر معروف «حاكم حسكاني» حنفي نيشابوري ، ذيل اين آيه ، پنج حديث نقل كرده كه در همة آنها عنوان «اولي الامر» بر علي (ع) (به عنوان يك مصداق روشن) تطبيق شده است. در نخستين حديث از خود آن حضرت نقل ميكند كه وقتي پيامبر (ص) فرمود شركاي من كساني هستند كه خداوند آنها را قرين خودش و من ساخته و درباره آنها آيه «يا اَيّها الّذين آمَنُوا اَطيعُوا الله» ... را نازل كرده است ، از آن حضرت پرسيدم «يا نَبَي اللهِ مَنْ هُمْ»؟ [اي پيامبر خدا اولي الامر كيانند؟] «قالَ اَنْتَ اَوَّلُهُمْ» [فرمود تو نخستين آنها هستي]!
و در حديث دوّم از «مجاهد» مفسّر معروف نقل ميكند كه اين آيه دربارة اميرمؤمنان علي (ع) نازل شده در آن زماني كه او را جانشين خود در مدينه ساخت (در حالي كه عزم غزوة تبوك كرده بود).
در حديث سوّم همين معني را از ابوجعفر الباقر (ع) نقل ميكند، و در حديث چهارم از «سعد وقّاص» ميگويد هنگامي كه پيامبر (ص) به عزم تبوك به جُرُف (محلي نزديك مدينه) رسيد، علي (ع) پشت سر آن حضرت بود، در حالي كه سلاح همراه خود داشت ، عرض كرد «اي رسول خدا ! مرا به جاي خود گذاردي (و از خود جدا نمودي) و من در هيچ غزوهاي از شما جدا نبودم ، منافقان شايعاتي پخش كردهاند كه شما به اين دليل مرا در مدينه گذاردهاي كه از آمدنم ناخشنودي»! سعد ميگويد با گوش خود شنيدم كه رسول خدا (ص) ميفرمود: «يا عَليّ اَلا تَرْضي اَنْ تَكُونَ مِنّي بِمَنْزِلَهِ هارُونَ مِنْ مُوْسي اِلاّ اَنَّهُ لا نَبِيَّ بَعْدي فَارْجِعٌ فَاَخْلُفْني في اَهْلي وَاَهلِكَ»
[اي علي ! آيا راضي نميشوي كه نسبت به من همانند هارون نسبت به موسي (ع) باشي ، مگر اينكه پيامبري بعد از من نيست (تو همة مقامات هارون را داري جز مقام نبوّت) بنابراين برگرد و جانشين من در ميان خانوادهام و خانوادة خودت باش]. (و مدينه را از شرّ منافقان حفظ كن) شبيه همين معني در حديث پنجم از علي(ع) نقل شده است. (شواهد التنزيل 1/148)
eporsesh.com
