پرسش :
آيا در قران به صورت مستقيم به چادر به عنوان حجاب اشاره شده است؟
پاسخ :
در سوره نور، آيه 31 در مورد حجاب خداوند ميفرمايد: «و قل للمومنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن و لا يبدين زينتهن الا ماظهر منها وليضربن بخمرهن علي جيوبهن...؛ و به زنان با ايمان بگو ديدگان خود را [از هر نامحرمي] فرو بندند و پاكدامني ورزند و زيورهاي خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه از آن پيداست و بايد روسري خود را بر گردن خويش [فرو [اندازند...». (اين آيه در چند بخش به وظيفه زنان در زمينه نگاه، پوشش و... پرداخته است).
1- آيه درباره احكام نگاه كردن بانوان به مردان است.
2- آيه: [ولا يبدين زينتهن الا ماظهر منها...] درباره احكام حفظ و رعايت حجاب شرعي در مقابل نامحرم است.
واژه «ابداء» كه در آيه شريفه آمده است به معناي اظهار و آشكار نمودن است و مراد از «زينت» در آيه شريفه مواضع و جايگاههاي زينت است؛ مانند: محل زينتهاي گوناگون از بدن كه ابداء و آشكار نمودن آنها جايز نيست مگر مواردي كه استثناء شده است؛ مانند: محل انگشتري (كه انگشتان دست و خود دست است) و محل سرمه كشيدن (كه چشمان است).
واژه «خُمُر» كه در آيه شريفه وارد شده است لباس و جامهاي است كه بانوان با آن سر خود را ميپوشانند و بر سينه خود آويزان مينمايند و معناي اين قسمت از آيه چنين است كه با اطراف خمر و مقنعه خود سرها و موها و شانه و سينه خود را بپوشانند.
براي آگاهي بيشتر ر.ك: الميزان، ج 15، ص 111 و 112.
دانشمندان و فقيهان نيز در بحث از آيه شريفه، روايات وارده را متذكر شده و مورد بحث قرار دادهاند؛ از جمله مرحوم آيتاللّهحكيم در ج 14 كتاب فقهي مشهور «مستمسك العروةالوثقي»، ص 27 ميگويد: در روايت صحيحه فضيل از امام صادق(ع) ميگويد: «از حضرت درباره نگاه به ساق دست زنان پرسيدم كه آيا از جمله زينتي است كه خداي سبحان در قرآن ميفرمايد: «ولا يبدين زينتهن الا لبعولتهن»؟ حضرت فرمود: «آري آنچه به زير خمار و مقنعه است زينت است و آنچه زير دستبند است زينت است». (به نقل از وسائلالشيعه، كتاب نكاح، ابواب مقدمات نكاح، باب 109، ح 1) مقصود اين است كه صورت و دو كف جزء زينتي كه بايد پوشيده شود نيست و سر و گردن و ساق جزو زينتي است كه بايد پوشيده شود (خلاصه فرمايش آقاي حكيم) در روايت موثقه زرارة از امام صادق(ع) در آيه شريفه كه فرمود: «الا ما ظهر منها» ميفرمايد: «زينت ظاهر و آشكار سرمه و انگشتري است» (به نقل از همان منبع حديث 3) و اين دو در صورت و در كف ميباشند (و همچنين به حديث 4 و 5 باب نيز كه مضمون مشابه دارند استدلال نموده است)
نتيجه:
بيشتر فقها از اين بخش آيه استفاده كردهاند كه پوشش براي زن به جز صورت و كفين در صورتي كه باز بودن منشأ فساد و انحراف نشود در مقابل نامحرم واجب است.
3- ولا يبدين زينتهن الا لبعولتهن... حكم مواردي را كه زنان ميتوانند در آنجا حجاب خود را برگيرند و زينت پنهان خود را آشكار سازند بيان كرده است.
4- ولايضربن بارجلهن... براي حفظ عفت عمومي و دور نگهداشتن افراد جامعه از عوامل شهوتزا، به زنان دستور داده شده است حتي از رساندن صداي خلخالي را كه در پاي دارند به گوش مردان بيگانه خودداري كنند. ميدانيد كه تصريح به خلخال پا، تخصيص را نميرساند بلكه هر چيزي را كه سبب شعلهور شدن آتش شهوت است شامل ميشود. پس آنچه در قرآن و روايات به آن پرداخته شده اصل پوشش است و تصريحي به چادر يا مانتو نشده. هر پوششي كه موجب جلب نظر نامحرم و مفسده نباشد از نظر اسلام پذيرفته است و معلوم است كه پوشش هاي جائز همه در يك سطح نيستند و بعضي بهتر مي باشند و آنها كه چادر را معرفي مي كنند از جهت بهتر بودن آن نسبت به بقيه پوشش ها است.
براي آگاهي بيشتر ر.ك:
1- الميزان، ج 16، ص 339
2- تفسير نمونه، ج 14، ص 434 - 454
3- مسأله حجاب، شهيد مطهري
eporsesh.com
در سوره نور، آيه 31 در مورد حجاب خداوند ميفرمايد: «و قل للمومنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن و لا يبدين زينتهن الا ماظهر منها وليضربن بخمرهن علي جيوبهن...؛ و به زنان با ايمان بگو ديدگان خود را [از هر نامحرمي] فرو بندند و پاكدامني ورزند و زيورهاي خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه از آن پيداست و بايد روسري خود را بر گردن خويش [فرو [اندازند...». (اين آيه در چند بخش به وظيفه زنان در زمينه نگاه، پوشش و... پرداخته است).
1- آيه درباره احكام نگاه كردن بانوان به مردان است.
2- آيه: [ولا يبدين زينتهن الا ماظهر منها...] درباره احكام حفظ و رعايت حجاب شرعي در مقابل نامحرم است.
واژه «ابداء» كه در آيه شريفه آمده است به معناي اظهار و آشكار نمودن است و مراد از «زينت» در آيه شريفه مواضع و جايگاههاي زينت است؛ مانند: محل زينتهاي گوناگون از بدن كه ابداء و آشكار نمودن آنها جايز نيست مگر مواردي كه استثناء شده است؛ مانند: محل انگشتري (كه انگشتان دست و خود دست است) و محل سرمه كشيدن (كه چشمان است).
واژه «خُمُر» كه در آيه شريفه وارد شده است لباس و جامهاي است كه بانوان با آن سر خود را ميپوشانند و بر سينه خود آويزان مينمايند و معناي اين قسمت از آيه چنين است كه با اطراف خمر و مقنعه خود سرها و موها و شانه و سينه خود را بپوشانند.
براي آگاهي بيشتر ر.ك: الميزان، ج 15، ص 111 و 112.
دانشمندان و فقيهان نيز در بحث از آيه شريفه، روايات وارده را متذكر شده و مورد بحث قرار دادهاند؛ از جمله مرحوم آيتاللّهحكيم در ج 14 كتاب فقهي مشهور «مستمسك العروةالوثقي»، ص 27 ميگويد: در روايت صحيحه فضيل از امام صادق(ع) ميگويد: «از حضرت درباره نگاه به ساق دست زنان پرسيدم كه آيا از جمله زينتي است كه خداي سبحان در قرآن ميفرمايد: «ولا يبدين زينتهن الا لبعولتهن»؟ حضرت فرمود: «آري آنچه به زير خمار و مقنعه است زينت است و آنچه زير دستبند است زينت است». (به نقل از وسائلالشيعه، كتاب نكاح، ابواب مقدمات نكاح، باب 109، ح 1) مقصود اين است كه صورت و دو كف جزء زينتي كه بايد پوشيده شود نيست و سر و گردن و ساق جزو زينتي است كه بايد پوشيده شود (خلاصه فرمايش آقاي حكيم) در روايت موثقه زرارة از امام صادق(ع) در آيه شريفه كه فرمود: «الا ما ظهر منها» ميفرمايد: «زينت ظاهر و آشكار سرمه و انگشتري است» (به نقل از همان منبع حديث 3) و اين دو در صورت و در كف ميباشند (و همچنين به حديث 4 و 5 باب نيز كه مضمون مشابه دارند استدلال نموده است)
نتيجه:
بيشتر فقها از اين بخش آيه استفاده كردهاند كه پوشش براي زن به جز صورت و كفين در صورتي كه باز بودن منشأ فساد و انحراف نشود در مقابل نامحرم واجب است.
3- ولا يبدين زينتهن الا لبعولتهن... حكم مواردي را كه زنان ميتوانند در آنجا حجاب خود را برگيرند و زينت پنهان خود را آشكار سازند بيان كرده است.
4- ولايضربن بارجلهن... براي حفظ عفت عمومي و دور نگهداشتن افراد جامعه از عوامل شهوتزا، به زنان دستور داده شده است حتي از رساندن صداي خلخالي را كه در پاي دارند به گوش مردان بيگانه خودداري كنند. ميدانيد كه تصريح به خلخال پا، تخصيص را نميرساند بلكه هر چيزي را كه سبب شعلهور شدن آتش شهوت است شامل ميشود. پس آنچه در قرآن و روايات به آن پرداخته شده اصل پوشش است و تصريحي به چادر يا مانتو نشده. هر پوششي كه موجب جلب نظر نامحرم و مفسده نباشد از نظر اسلام پذيرفته است و معلوم است كه پوشش هاي جائز همه در يك سطح نيستند و بعضي بهتر مي باشند و آنها كه چادر را معرفي مي كنند از جهت بهتر بودن آن نسبت به بقيه پوشش ها است.
براي آگاهي بيشتر ر.ك:
1- الميزان، ج 16، ص 339
2- تفسير نمونه، ج 14، ص 434 - 454
3- مسأله حجاب، شهيد مطهري
eporsesh.com
