پرسش :

چرا خطاب آيات قرآن، بيشتر به مردان است ؟

پاسخ :
در پاسخ به نكات زير اشاره مي‏كنيم:
1- از نظر قرآن، زن و مرد از ارزش معنوي و شخصيت يكساني برخوردارند؛ زيرا آيات قرآني، آن دو را در پيشگاه خدا و در رسيدن به مقامات معنوي، يكسان مي‏شمارد. از باب نمونه مي‏توان به آيه 40 سوره غافر، آيه 97 سوره نحل، آيه 95 سوره آل عمران و آيه 5 سوره فتح اشاره كرد، (ر.ك: علامه طباطبايي، تفسير الميزان، ج 2، ص 285).
2- قرآن‏پژوهان، خطاب‏هاي قرآن را به دو دسته تقسيم نموده‏اند:
الف) خطاب ويژه مرد يا زن، (ر.ك: بقره، آيه 233 و نساء، آيه 15 و 23 و...)
ب ) خطاب مشترك، (ر.ك: نساء، آيه 3، 4 و 32)
خطاب‏هاي مشترك در قرآن دو گونه است: گاهي با عنوان فراگيري مانند واژه «ناس» و «انسان» و «مَنْ» موصول عموم انسان‏ها را خطاب مي‏كند، (ر.ك: بقره، آيه 21 و نساء، آيه 1 و...) و گاهي در ظاهر از لفظ مذكر استفاده مي‏كند، ولي عموم را - اعم از زن و مرد - خطاب مي‏نمايد؛ مثل يا ايها الذين امنوا ، (نساء، آيه 136) و يا ايها الذين اوتوا الكتاب ، (نساء، آيه 47) و لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنه ، (احزاب، آيه 21) و...
درباره شيوه اخير بايد به نكاتي توجه كرد:
1- اين‏گونه سخن گفتن برخاسته از قاعده ادبي تغليب در زبان عربي است که براي خطاب به عموم ضمير مذکر استفاده مي کنند و چون قرآن به زبان عربي است مي بايست قواعد رايج اين زبان را رعايت کند؛ به خصوص در مقام قانون‏گذاري از الفاظ و ضماير مذكر استفاده مي‏شود، ولي معناي عموم اراده مي‏گردد.
2- سخن گفتن قرآن با زنان، برخاسته از نگرش آن به ارزش‏هاي انساني و رعايت حرمت زنان مي‏باشد. طبيعي است كه مؤدبانه و عفيفانه سخن گفتن با زنان، يكي از راه‏هاي حفظ حرمت آنان مي‏باشد. اين به معناي عقب‏نگه‏داشتن نيمي از انسان‏ها نيست؛ زيرا اين‏گونه سخن گفتن، حاكي از نوعي احترام و ارج نهادن به مقام شامخ آنها است، چنان كه همين شيوه براي احترام به بزرگتر در ميان انسان‏ها معمول است.
eporsesh.com