پرسش :
زياد مسواك زدن با چوب اراك چه ضرري دارد؟
پاسخ :
امام رضا عليهالسلام فرمودند:
إنَّ أجوَدَ مَا استَكتَ بِهِ ليفُ الأَراكِ ؛ فَإِنَّهُ يَجلُو الأَسنانَ ويُطَيِّبُ النَّكهَةَ ، ويَشُدُّ اللِّثَةَ ويُسَنِّنُها ، وهُوَ نافِعٌ مِنَ الحَفَرِ إذا كانَ بِاعتِدالٍ .
وَالإِكثارُ مِنهُ يُرِقُّ الأَسنانَ ويُزَعزِعُها ، ويُضعِفُ اُصولَها فَمَن أرادَ حِفظَ الأَسنانِ فَليَأخُذ قَرنَ الإِيَّلِ مُحرَقا وكَزمازَجا وسُعدا ووَردا وسُنبُلَ الطّيبِ وحَبَّ الأثلِ أجزاءً سَواءً ومِلحا أَندَرانِيّا رُبعَ جُزءٍ ، فَيَدُقُّ الجَميعَ ناعِما ويَستَنُّ بِهِ ؛ فَإِنَّهُ يُمسِكُ الأَسنانَ ويَحفَظُ اُصولَها مِنَ الآفاتِ العارِضَةِ . ومَن أراد أن يُبَيِّضَ أسنانَهُ فَليَاخُذ جُزءا مِن مِلحٍ أندَرانِيٍّ ومِثلَهُ زَبَدَ البَحرِ ، فَيَسحَقُهُما ناعِما ويَستَنُّ بِهِ .
مرغوبترين چيزى كه با آن مسواك مىزنيد ، تارچه اراك است ؛ چرا كه چنانچه به اندازه باشد ، دندانها را جلا مىدهد ، بوى دهان را خوش مىسازد ، لثه را تقويت مىكند و مالِش مىدهد و در برابر پوسيدگى ، مفيد است . امّا انجام فراوانتر از اندازه آن ، دندانها را نازك و لَق مىكند و بُنِ آن را نيز سست مىكند .
هر كس مىخواهد كه دندانهاى خويش را حفظ كند ، اندازههايى برابر از سوخته شاخ بُز نَرِ كوهى ، گزمازك ، مُشكك گُل ، سنبل رومى ، حبّ الاثل (احتمالا نوعى ديگر از گزمازك) و به يكْچهارمِ اين مقدار ، نمك اندرانى بردارد و همه را نرمْ آرد كند و با اين مخلوط ، مسواك بزند ؛ چرا كه اين مسواك ، دندانها را محكم مىسازد و از بُن دندانها در برابر آفتهايى كه بر آنها عارض مىشود ، حفاظت مىكند .
هر كس هم مىخواهد دندانهايش سفيد شود ، قدرى نمك اندرانى ، و به همان اندازه كف دريا ، بردارد و نرم بسايد و با آن ، مسواك بزند .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 317 نقلاً عن : طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 50 ، وذكر الحديث فيه مع تفاوت فى الألفاظ ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 378 گزمازك : بار و ميوه درخت گز را گويند و معرّب آن «جزمازج» است و به عربى «ثمرة الطرفا» خوانند و «حبّ الاثل» ، همان است (لغتنامه دهخدا) .معناى مُشكك (سُعد) در ج2 ، ص337 خواهد آمد .سنُبل : دواست ، هندى و رومى [دارد] ، هندى را «سنبل الطيب» و «سنبل عصافر» گويند و رومى را «ناردين» گويند (لغتنامه دهخدا) .نمك اندرانى (و درآنى) ، نمكى است كه چنان كه در كتاب قانون آمده ، به بلور مىمانَد و در فارسى ، آن را «نمك تركى» گويند. «نمك اندرانى» ، خطاست و صحيح آن ، «درآنى» است ، به معناى بسيار سفيد (القاموس المحيط ، جلد 2 ، صفحه 140).
www.hadithcity.com
امام رضا عليهالسلام فرمودند:
إنَّ أجوَدَ مَا استَكتَ بِهِ ليفُ الأَراكِ ؛ فَإِنَّهُ يَجلُو الأَسنانَ ويُطَيِّبُ النَّكهَةَ ، ويَشُدُّ اللِّثَةَ ويُسَنِّنُها ، وهُوَ نافِعٌ مِنَ الحَفَرِ إذا كانَ بِاعتِدالٍ .
وَالإِكثارُ مِنهُ يُرِقُّ الأَسنانَ ويُزَعزِعُها ، ويُضعِفُ اُصولَها فَمَن أرادَ حِفظَ الأَسنانِ فَليَأخُذ قَرنَ الإِيَّلِ مُحرَقا وكَزمازَجا وسُعدا ووَردا وسُنبُلَ الطّيبِ وحَبَّ الأثلِ أجزاءً سَواءً ومِلحا أَندَرانِيّا رُبعَ جُزءٍ ، فَيَدُقُّ الجَميعَ ناعِما ويَستَنُّ بِهِ ؛ فَإِنَّهُ يُمسِكُ الأَسنانَ ويَحفَظُ اُصولَها مِنَ الآفاتِ العارِضَةِ . ومَن أراد أن يُبَيِّضَ أسنانَهُ فَليَاخُذ جُزءا مِن مِلحٍ أندَرانِيٍّ ومِثلَهُ زَبَدَ البَحرِ ، فَيَسحَقُهُما ناعِما ويَستَنُّ بِهِ .
مرغوبترين چيزى كه با آن مسواك مىزنيد ، تارچه اراك است ؛ چرا كه چنانچه به اندازه باشد ، دندانها را جلا مىدهد ، بوى دهان را خوش مىسازد ، لثه را تقويت مىكند و مالِش مىدهد و در برابر پوسيدگى ، مفيد است . امّا انجام فراوانتر از اندازه آن ، دندانها را نازك و لَق مىكند و بُنِ آن را نيز سست مىكند .
هر كس مىخواهد كه دندانهاى خويش را حفظ كند ، اندازههايى برابر از سوخته شاخ بُز نَرِ كوهى ، گزمازك ، مُشكك گُل ، سنبل رومى ، حبّ الاثل (احتمالا نوعى ديگر از گزمازك) و به يكْچهارمِ اين مقدار ، نمك اندرانى بردارد و همه را نرمْ آرد كند و با اين مخلوط ، مسواك بزند ؛ چرا كه اين مسواك ، دندانها را محكم مىسازد و از بُن دندانها در برابر آفتهايى كه بر آنها عارض مىشود ، حفاظت مىكند .
هر كس هم مىخواهد دندانهايش سفيد شود ، قدرى نمك اندرانى ، و به همان اندازه كف دريا ، بردارد و نرم بسايد و با آن ، مسواك بزند .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 317 نقلاً عن : طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 50 ، وذكر الحديث فيه مع تفاوت فى الألفاظ ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 378 گزمازك : بار و ميوه درخت گز را گويند و معرّب آن «جزمازج» است و به عربى «ثمرة الطرفا» خوانند و «حبّ الاثل» ، همان است (لغتنامه دهخدا) .معناى مُشكك (سُعد) در ج2 ، ص337 خواهد آمد .سنُبل : دواست ، هندى و رومى [دارد] ، هندى را «سنبل الطيب» و «سنبل عصافر» گويند و رومى را «ناردين» گويند (لغتنامه دهخدا) .نمك اندرانى (و درآنى) ، نمكى است كه چنان كه در كتاب قانون آمده ، به بلور مىمانَد و در فارسى ، آن را «نمك تركى» گويند. «نمك اندرانى» ، خطاست و صحيح آن ، «درآنى» است ، به معناى بسيار سفيد (القاموس المحيط ، جلد 2 ، صفحه 140).
www.hadithcity.com
