پرسش :
در آيه 107 سوره هود مي فرمايد خالدين فيها مادامت السماوات و الارض الا ماشاء ربك.... مگر در قيامت آسمان و زمين باقي خواهد ماند؟در حالي كه در 48 سوره ابراهيم مي فرمايد يوم تبدل الارض غير الارض و السماوات و همچنين آيات ديگر. جمع اين آيات چگونه ممكن است؟
پاسخ :
خداى تعالى در كلام خود آسمان ها و زمينى براى قيامت معرفى مى كند كه غير آسمانها و زمين دنيا است ، و مى فرمايد: يوم تبدل الارض و السموات و برزوا لله الواحد القهار و از اهل بهشت حكايت مى كند كه مى گويند:الحمد لله الذى صدقنا وعده و اورثنا الارض نتبوء من الجنه حيث نشاءو در مقام وعده به مومنين و توصيف ايشان مى فرمايد: لهم عقبى الدار .
پس معلوم مى شود براى آخرت نيز آسمانها و زمينى است ، همچنانكه در آن بهشت و دوزخى و براى هر يك سكنه و اهلى است ، كه خدا همه آنها را به اين وصف توصيف كرده كه نزد اويند، و فرموده" ما عندكم ينفد و ما عند اللّه باق" و به حكم اين آيه آسمان و زمين آخرت از بين نمى رود .
و اگر در آيه مورد بحث بقاى بهشت و دوزخ و اهل آن دو را به مدت بقاى آسمان و زمين محدود كرده از اين جهت است كه معناى اين دو اسم از حيث آسمان و زمين بودن هيچ وقت از بين نمى رود، آنكه از بين مى رود يك نوع آسمان و زمين است و آن آسمان و زمين دنيايى است كه اين نظام مشهود را دارد ، و اما آسمانها و زمينى كه مثلا بهشت در آنها است ، و به نور پروردگار روشن مى شود به هيچ وجه از بين نمى رود، و خلاصه جهان همواره آسمانها و زمينى دارد . چيزى كه هست در آخرت نظام دنيائيش را از دست مى دهد ، و با اين وضع ديگر هيچ اشكالى باقى نمى ماند. تفسير نمونه جلد 9 صفحه 236
www.morsalat.com
خداى تعالى در كلام خود آسمان ها و زمينى براى قيامت معرفى مى كند كه غير آسمانها و زمين دنيا است ، و مى فرمايد: يوم تبدل الارض و السموات و برزوا لله الواحد القهار و از اهل بهشت حكايت مى كند كه مى گويند:الحمد لله الذى صدقنا وعده و اورثنا الارض نتبوء من الجنه حيث نشاءو در مقام وعده به مومنين و توصيف ايشان مى فرمايد: لهم عقبى الدار .
پس معلوم مى شود براى آخرت نيز آسمانها و زمينى است ، همچنانكه در آن بهشت و دوزخى و براى هر يك سكنه و اهلى است ، كه خدا همه آنها را به اين وصف توصيف كرده كه نزد اويند، و فرموده" ما عندكم ينفد و ما عند اللّه باق" و به حكم اين آيه آسمان و زمين آخرت از بين نمى رود .
و اگر در آيه مورد بحث بقاى بهشت و دوزخ و اهل آن دو را به مدت بقاى آسمان و زمين محدود كرده از اين جهت است كه معناى اين دو اسم از حيث آسمان و زمين بودن هيچ وقت از بين نمى رود، آنكه از بين مى رود يك نوع آسمان و زمين است و آن آسمان و زمين دنيايى است كه اين نظام مشهود را دارد ، و اما آسمانها و زمينى كه مثلا بهشت در آنها است ، و به نور پروردگار روشن مى شود به هيچ وجه از بين نمى رود، و خلاصه جهان همواره آسمانها و زمينى دارد . چيزى كه هست در آخرت نظام دنيائيش را از دست مى دهد ، و با اين وضع ديگر هيچ اشكالى باقى نمى ماند. تفسير نمونه جلد 9 صفحه 236
www.morsalat.com
