پرسش :

آیا مردم عراق واقعاً خواستار جنگ با ایران بودند یا آنها به اجبار به این امر می پرداختند؟

پاسخ :
حدود 95 درصد مردم عراق، مسلمان‌اند و بر اساس آمارهای رسمی، از این تعداد 55 درصد شیعه و 40 درصد سنی می‌باشند؛ البته بر مبنای آمارهای غیر رسمی حدود 60 تا 65 درصد مردم عراق شیعه و 25 تا 30 درصد سنی هستند. از این رو بعید است که بپذیریم آنان داوطلبانه به جنگ با برادران مسلمان و خصوصاً شیعه خود در ایران برخاسته بودند. گرچه صدام تلاش فراوانی داشت تا این جنگ را جنگ اعراب علیه فارس های مجوس قلمداد نماید اما از آنجا که سابقه مستبدانه و ظالمانه حزب بعث و شخص صدام در اذهان عمومی مردم عراق وجود داشت، این مسئله هرگز فراگیر نشد. بر همین اساس شاید یکی از دلایل بی‌انگیزگی بخشی از ارتشیان عراق و نداشتن تاب مقاومت در برابر حملات رزمندگان ایرانی، اجباری بودن حضور آنها در جبهه ها بوده باشد.
البته مشکل است که یک حکم و نظر واحد در مورد کل مردم عراق و در زمان های مختلف جنگ این کشور با ایران صادر کرد. در هر حال، در ارتش عراق نیروهایی بودند که بسیار با انگیزه و با تعصب علیه ایران می‌جنگیدند که به نظر می‌رسد آنان کسانی بودند که تحت تأثیرات تبلیغات حزب بعث، ایران را واقعاً دشمن خویش می‌پنداشتند. همچنین دیدگاه و چگونگی عملکرد مردم عراق قبل و بعد از ورود نیروهای ایرانی به خاک عراق همگی یکسان نبود؛ برخی تا زمان حضور ارتش خود در خاک ایران انگیزه‌ای برای جنگ نداشتند، اما بعد از بازپس‌گیری سرزمین های ایران به همت رزمندگان و ادامه عملیات در خاک عراق، به عنوان دفاع از سرزمین و خاک خود مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دادند. در هر حال آنچه مسلم است بخشی از مردم عراق علاقه‌ای به شروع و ادامه جنگ با ایران نداشتند و از ترس جان خود و تحت فشار رژیم عراق به جبهه ها اعزام می‌شدند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ