پرسش :

به حدیث: «المهدی من ولد الحسن» چگونه پاسخ می‌گویید؟

پاسخ :
ابوداوود در سنن خود از ابی‌اسحاق نقل می‌کند که حضرت علی علیه السلام به فرزندش حسن علیه السلام نظر کرده و فرمود: «همانا این فرزندم آقاست همان گونه که پیامبر او را آقا نامید، و زود است که از صلب او مردی خروج کند که هم نام پیامبر شماست».(۱)

۱. در مقابل این حدیث ده‌ها روایت دیگر وجود دارد که دلالت دارد بر این که حضرت مهدی علیه السلام از اولاد و نسل امام‌ حسین علیه السلام است.

۲. به یک معنا حضرت مهدی علیه السلام از ذریه امام‌ حسن علیه السلام نیز هست، زیرا مادر امام‌ باقر علیه السلام فاطمه دختر امام‌ حسن‌ مجتبی علیه السلام است و لذا با جمع بین این دو دسته روایات، حضرت‌ مهدی علیه السلام هم حسنی و هم حسینی است. و در حدیثی پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود: «از این دو ـ حسن و حسین ـ مهدی امت است».(۲)

۳. صاحب کتاب «عقدالددر» همین حدیث را نقل کرده ولی در آن آمده که امام‌ علی علیه السلام به فرزندش حسین علیه السلام نظر کرد... و نیز در صحیح ترمذی و سنن نسائی و سنن بیهقی این گونه آمده است(۳). خصوصاً که احتمال تصحیف و جابه‌جایی نیز داده می‌شود.

۴. این نکته قابل توجه است که سادات حسنی به رهبری محمد بن‌ عبدالله حسنی که با او در منطقه ابواء بیعت شد، بی‌تأثیر در پیدایش این گونه احادیث نبوده‌اند. و از آنجا که سادات حسنی درصدد شورش و قیام بر علیه دولت بنی‌امیه بوده‌اند احتیاج به پشتوانه معنوی داشتند، لذا از روایاتی که دربارۀ ظهور مهدی منتظر وارد شده، بهره‌برداری سیاسی کرده و آن را بر عبدالله‌ بن‌ حسن منطبق کردند. آنان با جعل روایتی و نسبت آن به پیامبر صلّی الله علیه و آله، حضرت مهدی علیه السلام را از نسل امام‌ حسن‌ مجتبی علیه السلام معرفی کردند.(۴)

پی‌نوشت‌ها:
۱. سنن ابن‌داوود، ج۲، ص۳۱۱، ح۴۲۹۰.
۲. مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۵.
۳. عقد الدرر، ص۴۵، باب۱.
۴. ر.ک: مجموعه آثار، شهید مطهری(ره)، ج۱۸، ص۱۷۳.
منبع: پورتال جامع مهدویت