پرسش :
خواندن چه دعاهایی به طور خاص در زمان غیبت امام زمان (عج) توصیه شده است؟
پاسخ :
در رابطه با امام زمان(عج)، دعاها و زیارت های فراوانی نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابی به نام صحیفه مهدیه نیز گرد آمده است. به بعضی از این دعاها و زیارت ها اشاره می شود.
۱. دعای ندبه؛ مهمترین دعاها در عصر غیبت، دعای ندبه است که سفارش فراوانی به خواندن آن شده است.
صدرالاسلام همدانی در کتاب تکالیف الأنام می گوید: از خواص دعای ندبه این است که اگر در جایی با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالی آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان(عج) را به آن مکان جلب می کند، بلکه آن حضرت در آنجا حضور می یابد، چنان که در بعضی از جاها اتفاق افتاده است.(۱)
علامه مجلسی نیز در کتاب زادالمعاد با سند معتبر از امام صادق(ع) نقل می کند: «قرائت دعای ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر مستحب است».(۲)
۲. دعا برای ظهور امام زمان(عج) در روز جمعه؛ شیخ طوسی آن را در مصباح المتجهد نقل کرده است: «اللهم اجعل صلاتک و صلواتِ ملائتکَ و رسلکَ علی محمد و آل محمد و عجّل فرجهم» یا بگوید: «اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجّل فرجهم».(۳)
۳. صلوات ضرّاب اصفهانی: «اللهم صل علی محمد سید المرسلین و خاتم النبیین... اللهم صل علی ولیّکَ المُحیی سنّتک القائم بامرک...». این دعا در چند کتاب از کتاب های معتبر روایت شده است و همیشه می توان آن را خواند.(۴)
۴. صلوات بر امام زمان(عج)؛ «اللهم صل علی ولیک و ابن اولیائک الذین فرضت طاعتهم... الهم انتصر به لدینک و انصر به اولیائک و اولیاءه...».(۵)
۵. دعای فرج «الهی عظم البلاء»، مرحوم کفعمی در کتاب البلد الامین دعایی را بر حضرت امام زمان(عج) نقل می کند که آن حضرت این دعا را به مردی زندانی یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «الهی عظم البلاءُ و بَرِحَ الخفاءُ وَانکشفَ الغطاءُ وانقطع الرّجاء...».(۶)
۶. دعای افتتاح؛ «اللهم انّی افتتح الثّناء بحمدک و انت مسددٌ للصواب بمنّک...» علامه مجلسی می گوید: با سند معتبر روایت شده که امام عصر(عج) خطاب به شیعیان فرمود: این دعا را در تمام شب های ماه مبارک رمضان بخوانید؛ زیرا فرشتگان به آن گوش فرا می دهند و برای خواننده ی این دعا، طلب بخشش می کنند.(۷)
۷. حضرت صادق(ع) در روایتی به یکی از اصحابش فرمود: در زمان غیبت، دعای غریق بخوانید. راوی پرسید: دعای غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: این چنین است: «یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک».(۸)
۸. زراره از امام صادق(ع) پرسید: اگر من زمان غیبت امام زمان(عج) را درک کردم و در آن زمان واقع شدم، چه کاری انجام دهم؟ حضرت فرمود: ای زراره! اگر این زمان را درک کردی، پیوسته این دعا را بخوان:
«اللهم عرفنی نفسک فانّک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک، اللهم عرفنی رسولک فانّک اِن لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک؛ اللهم عرفنی حجتک فانّک ان لم تعرفی حجتک ضللت عن دینی(۹)؛ «خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانی پیامبرت را نمی شناسم. خدایا! فرستاده ات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانی، حجتت را نمی شناسم. خدایا! حجت خود را به من بشناسان وگرنه گمراه خواهم شد و از دینم منحرف می گردم».
۹. دعای عهد؛ «اللهم ربّ النور العظیم و ربّ الکرسی الرفیع...»؛ امام صادق(ع) در مورد این دعا می فرماید: «هرکس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم(عج) خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون می آورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حق تعالی به هر کلمه از این دعا هزار حسنه به او عطا می کند و هزار گناه او را می بخشد».(۱۰)
۱۰. زیارت آل یاسین که دارای مضمون عالی و محتوای ارزنده ای است. این زیارت مورد تاکید امام زمان(عج) است و خود می فرماید: «هرگاه خواستید توجه کنید به وسیله ی ما به سوی خداوند و به سوی ما – چنان که خدای تعالی فرموده است – چنین بگویید: «سلام علی آل یاسین، السلام علیک یا داعی الله و ربّانی آیاته...».(۱۱)
۱۱. دعای فرج: «اللهم کن لولیک...»؛ شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان این دعا را در اعمال شب ۲۳ ماه مبارک رمضان ذکر کرده است.
۱۲. دعای «اللهم ارزقنی توفیق الطاعه و بعد المعصیه...»؛ این دعا را در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی آمده است.(۱۲)
پی‌نوشت‌ها:
۱. تکالیف الانام فی غیبه الامام، ص ۱۹۷
۲. زادالمعاد، ص ۴۹۱
۳. مصباح المجتهد، ص ۲۸۴
۴. همان، ص ۴۰۶ ؛ البلدالامین، ص ۱۲۰ ؛ دلائیل الامامه، ص ۵۴۹
۵.مصباح المجتهد، ص ۴۰۵
۶. البلدالامین، ص ۶۰۷ ؛ مزار شهید، س ۲۳۱
۷. زادالمعاد، ص ۱۱۰ ؛ مصباح المجتهد، ص ۵۷۷
۸. برای مطالعه بیشتر ر.ک: اثبات الهداه، ج ۳، ص ۴۷۵، ح ۶ ؛ مهج الدعوات، ص ۳۹۶
۹. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۶، ح ۷۰ ؛ جمال الاسبوع، ص ۳۴۱
۱۰. مفاتیح الجنان، ص ۱۰۶۱ ؛ زادالمعاد، ص ۴۸۸ ؛ البلد الامین، ص ۱۲۴
۱۱. مفاتیح الجنان
۱۲. ر.ک: مکیال المکارم در فوائد دعا برای حضرت قائم(عج)، سید محمد تقی موسوی اصفهانی، ج ۲
منبع: پورتال جامع مهدویت
در رابطه با امام زمان(عج)، دعاها و زیارت های فراوانی نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابی به نام صحیفه مهدیه نیز گرد آمده است. به بعضی از این دعاها و زیارت ها اشاره می شود.
۱. دعای ندبه؛ مهمترین دعاها در عصر غیبت، دعای ندبه است که سفارش فراوانی به خواندن آن شده است.
صدرالاسلام همدانی در کتاب تکالیف الأنام می گوید: از خواص دعای ندبه این است که اگر در جایی با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالی آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان(عج) را به آن مکان جلب می کند، بلکه آن حضرت در آنجا حضور می یابد، چنان که در بعضی از جاها اتفاق افتاده است.(۱)
علامه مجلسی نیز در کتاب زادالمعاد با سند معتبر از امام صادق(ع) نقل می کند: «قرائت دعای ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر مستحب است».(۲)
۲. دعا برای ظهور امام زمان(عج) در روز جمعه؛ شیخ طوسی آن را در مصباح المتجهد نقل کرده است: «اللهم اجعل صلاتک و صلواتِ ملائتکَ و رسلکَ علی محمد و آل محمد و عجّل فرجهم» یا بگوید: «اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجّل فرجهم».(۳)
۳. صلوات ضرّاب اصفهانی: «اللهم صل علی محمد سید المرسلین و خاتم النبیین... اللهم صل علی ولیّکَ المُحیی سنّتک القائم بامرک...». این دعا در چند کتاب از کتاب های معتبر روایت شده است و همیشه می توان آن را خواند.(۴)
۴. صلوات بر امام زمان(عج)؛ «اللهم صل علی ولیک و ابن اولیائک الذین فرضت طاعتهم... الهم انتصر به لدینک و انصر به اولیائک و اولیاءه...».(۵)
۵. دعای فرج «الهی عظم البلاء»، مرحوم کفعمی در کتاب البلد الامین دعایی را بر حضرت امام زمان(عج) نقل می کند که آن حضرت این دعا را به مردی زندانی یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «الهی عظم البلاءُ و بَرِحَ الخفاءُ وَانکشفَ الغطاءُ وانقطع الرّجاء...».(۶)
۶. دعای افتتاح؛ «اللهم انّی افتتح الثّناء بحمدک و انت مسددٌ للصواب بمنّک...» علامه مجلسی می گوید: با سند معتبر روایت شده که امام عصر(عج) خطاب به شیعیان فرمود: این دعا را در تمام شب های ماه مبارک رمضان بخوانید؛ زیرا فرشتگان به آن گوش فرا می دهند و برای خواننده ی این دعا، طلب بخشش می کنند.(۷)
۷. حضرت صادق(ع) در روایتی به یکی از اصحابش فرمود: در زمان غیبت، دعای غریق بخوانید. راوی پرسید: دعای غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: این چنین است: «یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک».(۸)
۸. زراره از امام صادق(ع) پرسید: اگر من زمان غیبت امام زمان(عج) را درک کردم و در آن زمان واقع شدم، چه کاری انجام دهم؟ حضرت فرمود: ای زراره! اگر این زمان را درک کردی، پیوسته این دعا را بخوان:
«اللهم عرفنی نفسک فانّک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک، اللهم عرفنی رسولک فانّک اِن لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک؛ اللهم عرفنی حجتک فانّک ان لم تعرفی حجتک ضللت عن دینی(۹)؛ «خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانی پیامبرت را نمی شناسم. خدایا! فرستاده ات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانی، حجتت را نمی شناسم. خدایا! حجت خود را به من بشناسان وگرنه گمراه خواهم شد و از دینم منحرف می گردم».
۹. دعای عهد؛ «اللهم ربّ النور العظیم و ربّ الکرسی الرفیع...»؛ امام صادق(ع) در مورد این دعا می فرماید: «هرکس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم(عج) خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون می آورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حق تعالی به هر کلمه از این دعا هزار حسنه به او عطا می کند و هزار گناه او را می بخشد».(۱۰)
۱۰. زیارت آل یاسین که دارای مضمون عالی و محتوای ارزنده ای است. این زیارت مورد تاکید امام زمان(عج) است و خود می فرماید: «هرگاه خواستید توجه کنید به وسیله ی ما به سوی خداوند و به سوی ما – چنان که خدای تعالی فرموده است – چنین بگویید: «سلام علی آل یاسین، السلام علیک یا داعی الله و ربّانی آیاته...».(۱۱)
۱۱. دعای فرج: «اللهم کن لولیک...»؛ شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان این دعا را در اعمال شب ۲۳ ماه مبارک رمضان ذکر کرده است.
۱۲. دعای «اللهم ارزقنی توفیق الطاعه و بعد المعصیه...»؛ این دعا را در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی آمده است.(۱۲)
پی‌نوشت‌ها:
۱. تکالیف الانام فی غیبه الامام، ص ۱۹۷
۲. زادالمعاد، ص ۴۹۱
۳. مصباح المجتهد، ص ۲۸۴
۴. همان، ص ۴۰۶ ؛ البلدالامین، ص ۱۲۰ ؛ دلائیل الامامه، ص ۵۴۹
۵.مصباح المجتهد، ص ۴۰۵
۶. البلدالامین، ص ۶۰۷ ؛ مزار شهید، س ۲۳۱
۷. زادالمعاد، ص ۱۱۰ ؛ مصباح المجتهد، ص ۵۷۷
۸. برای مطالعه بیشتر ر.ک: اثبات الهداه، ج ۳، ص ۴۷۵، ح ۶ ؛ مهج الدعوات، ص ۳۹۶
۹. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۶، ح ۷۰ ؛ جمال الاسبوع، ص ۳۴۱
۱۰. مفاتیح الجنان، ص ۱۰۶۱ ؛ زادالمعاد، ص ۴۸۸ ؛ البلد الامین، ص ۱۲۴
۱۱. مفاتیح الجنان
۱۲. ر.ک: مکیال المکارم در فوائد دعا برای حضرت قائم(عج)، سید محمد تقی موسوی اصفهانی، ج ۲
منبع: پورتال جامع مهدویت
