پرسش :

آیا دعای ندبه انشای برخی از علمای شیعه است؟

پاسخ :
ممکن است برخی اشکال کنند که این دعا انشای برخی از علمای شیعه بوده است. ولی این احتمال از جهاتی باطل است:

۱. بزوفری در ادامۀ روایتی این چنین آورده است: «و یستحبّ أن یدعی به فی الأعیاد الأربعة» ظاهر این کلمه می‌رساند که این دعا از جانب معصوم صادر شده است، زیرا محکوم کردن هر یک از افعال و اذکار به هریک از احکام خمسه (وجوب، حرمت، استحباب، کراهت و اباحه) از امور توفیقی است که فقط باید از جانب اولیای معصوم خداوند صورت پذیرد.

۲. این که برای قرائت این دعا زمان خاص (اعیاد اربعه) ذکر شده، خود دلیل بر آن است که از جانب معصوم صادر شده است؛ زیرا در غیر این صورت نمی‌تواند از چنین ویژگی خاصی برخوردار باشد.

۳. رسم علما چنین بوده که هر گاه دعا یا زیارتی را خود انشا می‌کردند، متذکر می‌شدند تا بر مردم مشتبه نگردد، از باب نمونه:

الف. شیخ صدوق در «من لا یحضر الفقیه» زیارتی را برای فاطمه زهرا(س) که از انشاهای خود اوست نقل کرده و می‌گوید: من آن‌ را در سفر حج در مدینه در کنار قبر فاطمه زهرا(س) قرائت کردم. ولی آن را به این صورت در اخبار نیافتم...»(۱).

ب. سید بن طاووس در «الاقبال» می‌گوید: «فصلی است دربارۀ آنچه آن‌ را ذکر می‌کنیم از دعایی که آن‌ را انشا کردیم، آن‌ را هنگام تناول طعام ذکر می‌کنیم»(۲).

ج. و نیز می‌فرماید: «و اما آنچه هنگام رؤیت هلال شوال گفته می‌شود ما آن را در کتاب «عمل‌الشعر» در ضمن دعایی که انشا کردیم آوردیم، و این دعا صلاحیت برای تمام ماه‌ها را دارد...»(۳).
و در موارد دیگر نیز درمورد ادعیه‌ای که خود انشا کرده چنین تعبیراتی آورده است(۴).

۴. ابن مشهدی در «المزار» می‌گوید: «من در این کتاب خود از فنون زیارات، اخباری را جمع کردم که به‌واسطۀ راویان ثقه و مورد اعتماد به سادات متصل شده‌اند»(۵).

۵. در صورتی که که جمله «انّه الدعا لصاحب الامر» را به معنای انشا از امام زمان(عج) بدانیم می‌توانیم آن را از توقیعات حضرت مهدی علیه السلام به بزوفری بدانیم.

پی‌نوشت‌ها:
۱. من لا یحضر الفقیه، ج ۲، صص۵۷۲-۵۷۴ ؛ بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۹۶، ح ۱۳.
۲. اقبال الاعمال، ص ۱۱۵.
۳. همان، ص ۳۰۵.
۴. مهج الدعوات، ص۳۰۲ و ۳۳۶ و ۳۴۸ ؛ امان‌الأخطار، ص ۱۷.
۵. المراد، ص ۱۶.

منبع: پورتال جامع مهدویت