پرسش :

آیا ایران در زمان جنگ تحمیلی در میان کشورهاى همسایه، حامیانى داشت؟ چرا؟

پاسخ :
هیچ یک از کشورهاى همسایه‏ى ایران یعنى ترکیه، اتحاد جماهیر شوروى سابق، افغانستان، پاکستان، عمان، امارات متحده‏ى عربى، قطر، بحرین، عربستان و کویت در جنگ از ایران حمایت نکردند. ترکیه و پاکستان با اعلام سیاست بى‏طرفى، در بعضى مواقع سعى مى‏کردند نقش میانجى را بین ایران و عراق ایفا نمایند. کشورهاى حاشیه‏ى جنوبى خلیج فارس در عمل از عراق حمایت نظامى، سیاسى و اقتصادى مى‏کردند. افغانستان نیز به علت جنگ داخلى نه تنها توان آن را نداشت که از ایران حمایت کند، بلکه نیروهاى دولتى افغانستان گاهى با تحرکات مرزى و ایذایى، مشکلاتى براى نیروهاى مرزى ایران ایجاد مى‏کردند. اتحاد جماهیر شوروى سابق نیز در آغاز جنگ سیاست بى‏طرفى را انتخاب کرد، ولى در بیشتر دوران جنگ از عراق حمایت سیاسى و به ویژه حمایت نظامى و تسلیحاتى مى‏کرد. البته گفته مى‏شود این کشور در آغاز جنگ عراق علیه ایران، آمادگى خود را براى ارسال تجهیزات نظامى به ایران اعلام کرد، اما از آنجایى که یکى از شعارهاى انقلاب اسلامى شعار نه شرقى، نه غربى بود، ایران به این واکنش شوروى پاسخ منفى داد. در دوران جنگ هرگاه شوروى با مشاهده‏ى برترى نیروهاى ایران در جبهه‏ها، احتمال پیروزى ایران را مى‏داد. و خطر اضمحلال عراق را حس مى‏کرد، تجهیزات نظامى خود را به عراق ارسال مى‏نمود. اصلى‏ترین تأمین کننده تسلیحات و تجهیزات نظامى عراق در طول جنگ با ایران، شوروى بود.
در مجموع مى‏توان گفت هیچ یک از کشورهاى همسایه نه تنها از ایران حمایت نکردند، بلکه بیشتر از عراق جانبدارى مى‏کردند و حداکثر کمک برخى از این کشورها به ایران، اعلام بى‏طرفى بود.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ