پرسش :
با توجه به عرب بودن دو کشور سوریه و لیبى، علت حمایت آنها از ایران در جنگ، چه بود؟
پاسخ :
دو کشور سوریه و لیبى به دلایل زیر از ایران در مقابل عراق حمایت کردند:
کشور سوریه قسمتى از سرزمینش را در جنگ با اسرائیل از دست داده بود و خواهان خروج بدون شرط اسرائیل از بلندىهاى جولان و مخالف سازش و مذاکره با این کشور بوده و هست. سوریه به اتفاق برخى از کشورهاى عربى، جبهه پایدارى اعراب در مقابل اسرائیل را تشکیل دادند. ایرن نیز بعد از پیروزى انقلاب اسلامى، صراحتا مخالفت خود را با سیاستهاى اسرائیل اعلام کرد و بر اساس قانون اساسى، خود را متعهد به دفاع از حقوق مسلمانان در کلیه نقاط جهان از جمله حقوق مسلمانان سوریه، فلسطین و لبنان در مقابل اسرائیل مىدانست که این قرابت دیدگاههاى سوریه و ایران خود به خود باعث نزدیکى دو کشور در مقابل اسرائیل شد.
اما چرا سوریه از عراق حمایت نکرد؟ علت آن این است که عراق و سوریه به لحاظ ایدئولوژیک با هم تعارض داشتند؛ حزب بعث سوریه و حزب بعث عراق هر کدام داعیه رهبرى جهان عرب را داشتند و وجود رقیب را غیر قابل تحمل مىدانستند. بنابراین وجود تضاد ایدئولوژیک بین سوریه و عراق و اشتراک نظر ایران و سوریه در مقابل اسرائیل باعث شده بود سوریه از ایران در مقابل عراق حمایت کند و در مقابل آن، حمایت ایران را در قبال اسرائیل کسب نماید. طبعا اگر سوریه از ایران در مقابل عراق حمایت نمىکرد به احتمال زیاد به دلیل آنکه اکثر کشورهاى قدرتمند عرب حاضر به مذاکره با اسرائیل بودند، سوریه در موازنهى قوا در قبال اسرائیل بازنده مىشد و نمىتوانست اسرائیل را مجبور نماید که به خواستههایش تن در دهد.
پس از امضاى معاهدهى کمپدیوید بین مصر و اسرائیل و رانده شدن مصر از کشورهاى رادیکال عربى، لیبى به همراه سوریه و الجزایر گروه جبهه پایدارى اعراب را تشکیل دادند و مخالف مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل بودند. ایران نیز ضمن حمایت کامل خود از این جبهه، به همراه این کشورها مخالفت خود را با سازش و مذاکره با اسرائیل اعلام کرد. از طرفى، لیبى و عراق هر دو به دنبال آن بودند که با تمسک به مسئلهى فلسطین ، رهبرى جهان عرب را به دست آورند و به همین دلیل نمىتوانستند همدیگر را تحمل نمایند و از این نظر با هم تعارض داشتند، لذا وجود سازگارى منافع بین لیبى و ایران و تعارض منافع بین لیبى و عراق سبب شد که لیبى نیز چون سوریه در جنگ از ایران حمایت بکند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
دو کشور سوریه و لیبى به دلایل زیر از ایران در مقابل عراق حمایت کردند:
کشور سوریه قسمتى از سرزمینش را در جنگ با اسرائیل از دست داده بود و خواهان خروج بدون شرط اسرائیل از بلندىهاى جولان و مخالف سازش و مذاکره با این کشور بوده و هست. سوریه به اتفاق برخى از کشورهاى عربى، جبهه پایدارى اعراب در مقابل اسرائیل را تشکیل دادند. ایرن نیز بعد از پیروزى انقلاب اسلامى، صراحتا مخالفت خود را با سیاستهاى اسرائیل اعلام کرد و بر اساس قانون اساسى، خود را متعهد به دفاع از حقوق مسلمانان در کلیه نقاط جهان از جمله حقوق مسلمانان سوریه، فلسطین و لبنان در مقابل اسرائیل مىدانست که این قرابت دیدگاههاى سوریه و ایران خود به خود باعث نزدیکى دو کشور در مقابل اسرائیل شد.
اما چرا سوریه از عراق حمایت نکرد؟ علت آن این است که عراق و سوریه به لحاظ ایدئولوژیک با هم تعارض داشتند؛ حزب بعث سوریه و حزب بعث عراق هر کدام داعیه رهبرى جهان عرب را داشتند و وجود رقیب را غیر قابل تحمل مىدانستند. بنابراین وجود تضاد ایدئولوژیک بین سوریه و عراق و اشتراک نظر ایران و سوریه در مقابل اسرائیل باعث شده بود سوریه از ایران در مقابل عراق حمایت کند و در مقابل آن، حمایت ایران را در قبال اسرائیل کسب نماید. طبعا اگر سوریه از ایران در مقابل عراق حمایت نمىکرد به احتمال زیاد به دلیل آنکه اکثر کشورهاى قدرتمند عرب حاضر به مذاکره با اسرائیل بودند، سوریه در موازنهى قوا در قبال اسرائیل بازنده مىشد و نمىتوانست اسرائیل را مجبور نماید که به خواستههایش تن در دهد.
پس از امضاى معاهدهى کمپدیوید بین مصر و اسرائیل و رانده شدن مصر از کشورهاى رادیکال عربى، لیبى به همراه سوریه و الجزایر گروه جبهه پایدارى اعراب را تشکیل دادند و مخالف مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل بودند. ایران نیز ضمن حمایت کامل خود از این جبهه، به همراه این کشورها مخالفت خود را با سازش و مذاکره با اسرائیل اعلام کرد. از طرفى، لیبى و عراق هر دو به دنبال آن بودند که با تمسک به مسئلهى فلسطین ، رهبرى جهان عرب را به دست آورند و به همین دلیل نمىتوانستند همدیگر را تحمل نمایند و از این نظر با هم تعارض داشتند، لذا وجود سازگارى منافع بین لیبى و ایران و تعارض منافع بین لیبى و عراق سبب شد که لیبى نیز چون سوریه در جنگ از ایران حمایت بکند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
