پرسش :

در دوران جنگ تحمیلی وضعیت درآمدهاى نفتى عراق و نقش آن در اقتصاد این کشور چگونه بود؟

پاسخ :
عراق مانند بسیارى از کشورهاى جهان سوم اقتصاد تک محصولى دارد. 96 درصد درآمد خارجى عراق از فروش نفت و تنها 4 درصد آن از صادرات غیر نفتى و مواردى چون جهانگردان و زائران عتبات عالیات تأمین مى‏شد. به این ترتیب نفت نقش اصلى و سهم عمده‏اى در اقتصاد عراق داشته و دارد.
درآمدهاى نفتى عراق در آستانه جنگ افزایش زیادى یافت و از 8 / 1 میلیارد دلار در سال 1973 (1352) به 8 / 10 میلیارد دلار در سال 1978 (1356) رسید. درآمدهاى صادرات نفتى این کشور در سال 1980 (1359) به حدود 8 / 29 میلیارد دلار افزایش یافت.
اقتصاد و جنگ عراق چنان وابسته به درآمدهاى نفتى بود که پس از کاهش ظرفیت تولید و صدور نفت این کشور، عربستان و کویت روزانه نیم میلیون بشکه نفت به جاى عراق صادر مى‏کردند. عراق در طول دوران جنگ سقف سهمیه‏بندى اوپک را براى تولید و صدور نفت رعایت نمى‏کرد و در بعضى از سال‏ها نیز از سیستم سهمیه‏بندى معاف بود و مى‏توانست هر مقدار نفت را که قادر به صدور آن بود، صادر نماید. هر چند نفت جایگاه مهمى در اقتصاد عراق به ویژه در دوران جنگ داشت اما کمک‏هاى خارجى به عراق موجب شده بود که عراق نیز مانند حامیانش براى تحت فشار قرار دادن ایران، خواهان کاهش قیمت نفت باشد. این اقدام، درآمدهاى عراق را نیز کاهش مى‏داد، اما آثار منفى بسیار بیشترى بر اقتصاد ایران داشت، براى همین متحدان عراق در دوران جنگ براى پایین آوردن قیمت نفت تلاش‏هاى فراوانى نمودند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ