پرسش :

نقش امام خمینى (رحمت الله علیه) در تداوم جنگ تحمیلی چه بود؟

پاسخ :
ارتش عراق در ادامه تجاوز به سرزمین ایران، بیش از 15000 کیلومتر مربع از مناطق مرزى را اشغال کرد و همین زمینه ادامه‏ى جنگ را فراهم کرد. امام در این مرحله از جنگ، غلط بودن محاسبات صدام و حامیانش، مبنى بر آشفتگى اوضاع در ایران و امید به پیروزى سریع در جنگ، را حاصل غفلت از خدا و نادیده گرفتن ماهیت انقلاب اسلامى و درس نگرفتن از نحوه پیروزى ملت بر شاه و آمریکا ارزیابى کردند. امام خمینى (رحمت الله علیه) در این مقطع تمهیداتى براى مقابله با دشمن و غلبه بر این وضعیت پیش‏بینى کردند از جمله: ضرورت آزادسازى مناطق اشغالى با تأکید بر شکستن حصر آبادان، ضرورت کنار گذاشتن مناقشات سیاسى در داخل و توجه به جنگ به عنوان مسئله اصلى کشور و انقلاب . امام دو حرکت را به موازات هم رهبرى کردند: اول، ایجاد انسجام و ثبات سیاسى با تأکید بر اینکه دشمن در کمین است. دوم، ایجاد تحول در جبهه‏هاى نظامى که پس از حذف بنى‏صدر از ساختار سیاسى قدرت به وجود آمد و زمینه حضور نیروهاى مردمى و انقلابى در جبهه‏هاى جنگ فراهم شد. آزادسازى مناطق اشغالى طى چهار عملیات بزرگ حاصل همین تحول بود.
ظهور علائم شکست عراق و پیروزى ایران، حامیان منطقه‏اى و جهانى عراق را نگران کرد و آمریکا فشار به ایران را براى پایان دادن به جنگ تشدید کرد. در این مرحله اگر چه عراق، آمریکا، شوروى و کشورهاى منطقه خواهان اتمام جنگ بودند ولى روشى را در پیش گرفته بودند که براى ایران قابل پذیرش نبود. در حالى که ایران در موضع برتر قرار داشت و خواهان تعیین متجاوز و دریافت غرامت بود، حامیان عراق و شوراى امنیت تنها بر تقدم آتش بس و سپس مذاکره تأکید مى‏کردند.
در این مرحله از جنگ مواضع راهبرى امام خمینى (رحمت الله علیه) چنین بود:
1- امام ضمن تمایل و تأکید بر خاتمه دادن به جنگ، بر دستیابى به صلح شرافتمندانه با تنبیه متجاوز و تأمین خواسته بر حق ایران تأکید مى‏کردند.
این استراتژى معطوى به رفع تهدید عراق و سایر تهدیدات علیه انقلاب و نظام به طور کامل و تأمین ثبات منطقه خلیج فارس به صورت اساسى بود. حال آنکه قدرت‏هاى بزرگ و شوراى امنیت با تأکید بر آتش بس به دنبال صلح ناقص بودند، زیرا انقلاب اسلامى همچنان آنها را نگران مى‏کرد.
2- امام با تبیین استراتژى »راه قدس از کربلا مى‏گذرد« از بروز یک خطاى استراتژیک ممانعت کردند؛ اقدامى که بلافاصله پس از فتح خرمشهر، به تمرکز فکرى و اختصاصى بخشى از قواى نظامى ایران براى حضور در لبنان و صحنه مبارزه با اسرائیل منجر شد. امام با بیان این استراتژى، تأکید کردند که مقدم بر هر مسئله‏اى از جمله آزادسازى قدس به عنوان یک مسئله مهم جهان اسلام و ایران، باید مسئله‏ى جنگ با عراق به سرانجام برسد.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ