پرسش :
آیا براساس قطعنامه 598 خسارات مادى وارد شده به ایران جبران خواهد شد؟
پاسخ :
پاسخ مثبت دادن به این سؤال ساده نخواهد بود، اما آنچه که مىشود گفت این است که شوراى امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامهى 598 از تداوم جنگ و خسارات مادى و غیر مادى وارد به طرفین در این جنگ ابراز نگرانى عمیق کرده و در بند 6 و 7 آن لزوم شناسایى متجاوز و بازسازى پس از جنگ را تأیید کرده است. به این صورت که شورا در بند 6 قعطنامه از دبیر کل در خواست مىنماید با مشورت ایران و عراق مسئلهى واگذارى تحقیق درباره مسئولیت درگیرى به یک هیئت بىطرف را بررسى کند و هر چه زودتر آن را به شوراى امنیت سازمان ملل گزارش بدهد تا ضمن آن متجاوز معین گردد. این امر خود به خود به معنى این است که هر وقت متجاوز تعیین شد، تجاوزگر ملزم به پرداخت غرامت به طرف مقابل مىباشد.
شوراى امنیت در بند 7 قطعنامه مذکور ابعاد عظیم خسارات وارده در حین جنگ و نیاز به تلاشهاى بین المللى مناسب براى بازسازى پس از پایان درگیرى را تصدیق مىکند و در این زمینه نیز از دبیر کل درخواست مىنماید که یک گروه کارشناسى براى مطالعه موضوع بازسازى به شوراى امنیت معرفى نماید.
خلاصه اینکه از مفاد بندهاى 6 و 7 قطعنامه چنین بر مىآید که سازمان ملل قصد داشته است که على الظاهر متجاوز را شناسایى و مسئولیت تجاوز را معین نماید که این امر طبق اصول حقوق بینالملل پرداخت غرامت به وسیله تجاوزگر را به دنبال دارد. دیگر آنکه شوراى امنیت در این قطعنامه لزوم بازسازى را نیز تصدیق کرده است. حال آیا شوراى امنیت در این قطعنامه منظورش این بوده است که به ایران خسارات مادى پرداخت شود؟ یا خیر؟ به نظر مىرسد که جواب مثبت ندارد زیرا در هر دو بند مذکور سازمان خسارات وارده به هر دو کشور را گوشزد کرده و لزوم بازسازى هر دو کشور را یادآورى مىکند و متجاوز را نیز معلوم نکرده که بتوان گفت بر مبناى آن ایران باید از عراق غرامت جنگى دریافت مىکرد.
با وجود این، در گزارشى که دبیر کل سازمان ملل بعد از آتش بس منتشر کرد، عراق به عنوان متجاوز معرفى شده که خود به خود طبق اصول حقوق بینالمللى، ملزم به پرداخت غرامت به ایران مىباشد و براساس بند 7 قطعنامه 598 نیز شوراى امنیت تأکید مىکند که تلاشهاى بین المللى براى بازسازى طرفین جنگ سازمان دهد ولى تا به حال هیچ اقدامى در این باره صورت نگرفته است.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
پاسخ مثبت دادن به این سؤال ساده نخواهد بود، اما آنچه که مىشود گفت این است که شوراى امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامهى 598 از تداوم جنگ و خسارات مادى و غیر مادى وارد به طرفین در این جنگ ابراز نگرانى عمیق کرده و در بند 6 و 7 آن لزوم شناسایى متجاوز و بازسازى پس از جنگ را تأیید کرده است. به این صورت که شورا در بند 6 قعطنامه از دبیر کل در خواست مىنماید با مشورت ایران و عراق مسئلهى واگذارى تحقیق درباره مسئولیت درگیرى به یک هیئت بىطرف را بررسى کند و هر چه زودتر آن را به شوراى امنیت سازمان ملل گزارش بدهد تا ضمن آن متجاوز معین گردد. این امر خود به خود به معنى این است که هر وقت متجاوز تعیین شد، تجاوزگر ملزم به پرداخت غرامت به طرف مقابل مىباشد.
شوراى امنیت در بند 7 قطعنامه مذکور ابعاد عظیم خسارات وارده در حین جنگ و نیاز به تلاشهاى بین المللى مناسب براى بازسازى پس از پایان درگیرى را تصدیق مىکند و در این زمینه نیز از دبیر کل درخواست مىنماید که یک گروه کارشناسى براى مطالعه موضوع بازسازى به شوراى امنیت معرفى نماید.
خلاصه اینکه از مفاد بندهاى 6 و 7 قطعنامه چنین بر مىآید که سازمان ملل قصد داشته است که على الظاهر متجاوز را شناسایى و مسئولیت تجاوز را معین نماید که این امر طبق اصول حقوق بینالملل پرداخت غرامت به وسیله تجاوزگر را به دنبال دارد. دیگر آنکه شوراى امنیت در این قطعنامه لزوم بازسازى را نیز تصدیق کرده است. حال آیا شوراى امنیت در این قطعنامه منظورش این بوده است که به ایران خسارات مادى پرداخت شود؟ یا خیر؟ به نظر مىرسد که جواب مثبت ندارد زیرا در هر دو بند مذکور سازمان خسارات وارده به هر دو کشور را گوشزد کرده و لزوم بازسازى هر دو کشور را یادآورى مىکند و متجاوز را نیز معلوم نکرده که بتوان گفت بر مبناى آن ایران باید از عراق غرامت جنگى دریافت مىکرد.
با وجود این، در گزارشى که دبیر کل سازمان ملل بعد از آتش بس منتشر کرد، عراق به عنوان متجاوز معرفى شده که خود به خود طبق اصول حقوق بینالمللى، ملزم به پرداخت غرامت به ایران مىباشد و براساس بند 7 قطعنامه 598 نیز شوراى امنیت تأکید مىکند که تلاشهاى بین المللى براى بازسازى طرفین جنگ سازمان دهد ولى تا به حال هیچ اقدامى در این باره صورت نگرفته است.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
