پرسش :
در حمل و نقل یک وسیله فیزیکی وجود دارد ولی توسلات مبنای فیزیکی ندارد و متافیزیکی است، خداوند چگونه خواسته های ما را با موارد فیزیکی و دنیایی ارتباط می دهد ؟
پاسخ :
اصل بر این نیست که انسان حتماً به اسباب نیاز دارد تا با خداوند ارتباط برقرار کند بلکه در کنار این، دو نکته وجود دارد: یک نکته اصلی اینکه، خداوند عالم هستی را عالم اسباب قرار داده ، پس اصل این است که رابطه مستقیم می باشد یعنی انسان نماز را می خواند و رابطه ای بی واسطه با خدای خود برقرار می کند اما نکته بعدی این است که در عین حال که قاعده اصلی و اول حاکم است قاعده دوم در سایه قاعده اول می باشد یعنی این اصل که هیچ مؤثری به جز پیغمبر خاتم(ص) ، انبیاء و اولیاء را می‌پذیریم. این بحث در توحید جا دارد یعنی اگر قرار باشد اقسام توحید را برشمریم یک بخش آن توحید فاعلیت می‌باشد یعنی فاعل یکی بیش نیست . اگر توسل را به این معنا بگیریم که از پیامبر ، امام یا هر شخص دیگری مدد بگیریم که او صاحب قدرت است منهای خداوند متعال ، این شرک مطلق است . پس اسباب در عالم ماده هم وجود دارد بنابراین آنجا که می فرماید: " اُدْعونی اَستَجِب لَکُم " در جای دیگر هم می‌فرماید: دنبال وسیله هم بروید. فرض کنید دکتری به خانمی گفته که دیگر باردار نخواهد شد آیا این درست است که باز متوسل به ائمه شود؟ دعا هم یک نوع اسباب است یعنی این طور نیست که بگوئیم در قوانین مادی قاعده ی سبب و اسباب جاری است ولی در قوانین معنوی جاری نیست بلکه کل نظام هستی در دو حوزه ماده و معنا ، بر اساس همین قاعده استوار است .
اصل بر این نیست که انسان حتماً به اسباب نیاز دارد تا با خداوند ارتباط برقرار کند بلکه در کنار این، دو نکته وجود دارد: یک نکته اصلی اینکه، خداوند عالم هستی را عالم اسباب قرار داده ، پس اصل این است که رابطه مستقیم می باشد یعنی انسان نماز را می خواند و رابطه ای بی واسطه با خدای خود برقرار می کند اما نکته بعدی این است که در عین حال که قاعده اصلی و اول حاکم است قاعده دوم در سایه قاعده اول می باشد یعنی این اصل که هیچ مؤثری به جز پیغمبر خاتم(ص) ، انبیاء و اولیاء را می‌پذیریم. این بحث در توحید جا دارد یعنی اگر قرار باشد اقسام توحید را برشمریم یک بخش آن توحید فاعلیت می‌باشد یعنی فاعل یکی بیش نیست . اگر توسل را به این معنا بگیریم که از پیامبر ، امام یا هر شخص دیگری مدد بگیریم که او صاحب قدرت است منهای خداوند متعال ، این شرک مطلق است . پس اسباب در عالم ماده هم وجود دارد بنابراین آنجا که می فرماید: " اُدْعونی اَستَجِب لَکُم " در جای دیگر هم می‌فرماید: دنبال وسیله هم بروید. فرض کنید دکتری به خانمی گفته که دیگر باردار نخواهد شد آیا این درست است که باز متوسل به ائمه شود؟ دعا هم یک نوع اسباب است یعنی این طور نیست که بگوئیم در قوانین مادی قاعده ی سبب و اسباب جاری است ولی در قوانین معنوی جاری نیست بلکه کل نظام هستی در دو حوزه ماده و معنا ، بر اساس همین قاعده استوار است .
