پرسش :

کسى که درآمد کسب دارد؛ ولى تا به حال خمس نمى داده و اکنون مى خواهد خودش محاسبه کند و خمس اموال خود را بپردازد؛ باید به چه شکل عمل نماید؟

پاسخ :
همه مراجع: اگر از درآمد خود، چیزى را که به آن احتیاج ندارد، خریده و یک سال از خرید آن گذشته باشد؛ باید خمس آن را بدهد. اما اگر اثاث خانه و چیزهاى دیگرى که به آنها نیاز دارد، مطابق شأن خود خریده، در این صورت چنانچه بداند آنها را در بین سالى خریده که در آن سال فایده برده است؛ لازم نیست خمس آن را بدهد و اگر نداند که در بین سال یا بعد از تمام شدن سال بوده، بنابر احتیاط واجب، باید با حاکم شرع (مجتهد جامع الشرایط) یا نماینده او مصالحه کند. بدین صورت که تمام اموال مشکوک خود را محاسبه و حاکم شرع بدهى او را جهت خمس به مقدارى تخمین مى زند و با او مصالحه مى کند و با پرداخت آن تمام اموالش پاک مى شود1.
تبصره 1. باید توجه داشت آیه اللّه صافى و آیه اللّه نورى در جهت مصالحه با حاکم شرع، قائل به احتیاط مستحبى شده اند و آیه اللّه خامنه اى فتوا به وجوب داده اند.
تبصره 2. برخى مراجع معتقدند؛ منافعى مانند هدیه، جایزه و... حکم در آمد کسب را دارد. (ر.ک: «هدیه»)
تبصره 3. در این که مبدأ سال خمسى چه روزى است و از چه تاریخى باید یک سال را محاسبه کرد، میان مراجع اختلاف نظر است.2.
پی نوشت :
1. توضیح المسائل مراجع، م 1797؛ وحید، توضیح المسائل، م 1806؛ نورى، توضیح المسائل، م 1793؛ خامنه اى، اجوبة، س 934 و 927.
2. ر.ک: «مبدأ سال خمسى».
منبع: www.porseman.org