پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام علی (علیه السلام) فرمودند: اَعجَزُ النّاسِ مَن عَجَزَ عَن إکتسابِ الإخوانِ وَ اَعجَزُ مِنهُ مَن ضَیَّعَ مَن ظَفِرَ بِهِ مِنهُمِ؛ عاجزترین مردم کسی است که از انتخاب دوست و یافتن برادر ناتوان باشد، و ناتوان تر از او کسی است که دوستان خود را نتواند نگه دارد. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
بعضی روحیه ی جمعی و جذبی دارند، هم جذب دیگران می شوند و الفت و انس می گیرند، هم دیگران جذب آنان می شوند و دوستشان می گردند.
این یک هنر است که انسان بتواند با اخلاق و رفتار خویش کسانی را جذب خود کند و برای خود دوستانی پیدا کند.
کسی که این روحیه و توان و جاذبه را نداشته باشد، ناتوان است.
از سوی دیگر نگه داشتن دوستان و استمرار رفاقتها و تداوم روابط دوستانه نیازمند هنرمندی خاصّی است. گاهی حرفی نسنجیده یا رفتاری خودخواهانه یا انتقادی تند و تحقیرآمیز و یا حتّی شوخی ای بی جا و نامناسب رابطه ی دوستی را به هم می زند.
چه باید کرد که دوستانی شایسته پیدا نمود؟
چه باید کرد که دوستانمان را از دست ندهیم؟
بی شک اخلاق و رفتار ما در پیدایش ارتباط دوستانه یا تداوم دوستها مؤثر است.
بکوشیم «واو عاطفه» باشیم نه «خط فاصله».
پی نوشت:
(1) نهج البلاغه، حکمت 11
منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).