پرسش :
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام علی(علیه السلام) فرمودند: لایَکونُ الصّدیقُ صَدیقاً حتّی یَحفَظَ اَخاهُ فی ثَلاثٍ: فی نَکبتِهِ وَ غَیبَتِهِ وَ وَفاتِهِ؛ دوست هرگز دوست واقعی نخواهد بود، مگر آن که برادر خود را در سه حالت حفظ کند: در دوران تنگدستی و گرفتاری، در زمان نبودنش و پس از وفاتش. (1)
پاسخ :
شرح حدیث:
بسیارند کسانی که شعار دوستی و ارادتمندی می دهند، اما صحنه ی امتحان و موقعیت های دشوار و شرایط نیاز که پیش آید، دوستان واقعی از مدّعیان دوستی و برادری شناخته می شوند.
یکی از صحنه ها هنگام گرفتاری و رنج است که دوستان همدل و صمیمی را می توان شناخت.
دوست مشمار آن که در نعمت زند
لاف یاریّ و برادر خواندگی
دوست آن باشد که گیرد دست دوست
در پریشان حالی و درماندگی
صحنه ی دوم در غیبت و پشت سر اوست. گاهی در غیاب دوستمان از او بدگویی می کنند یا نسبتهای دروغ می دهند یا در حق او ظلم می کنند. دوست واقعی در غیاب دوستش باید از او دفاع کند و آبروی او را حفظ کند.
صحنه ی سوم دوران پس از مرگ است.
دوست را نباید فراموش کرد حتی پس از مرگ او. باید از او و نیکیهایش یاد کرد، به بستگان و فرزندانش رسیدگی کرد و جویای حال آنان شد، بر مزار او رفت و برایش فاتحه ای نثار کرد.
اینهاست نشانه های دوست واقعی.
پی نوشت:
(1) نهج البلاغه، حکمت 129
منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).
شرح حدیث:
بسیارند کسانی که شعار دوستی و ارادتمندی می دهند، اما صحنه ی امتحان و موقعیت های دشوار و شرایط نیاز که پیش آید، دوستان واقعی از مدّعیان دوستی و برادری شناخته می شوند.
یکی از صحنه ها هنگام گرفتاری و رنج است که دوستان همدل و صمیمی را می توان شناخت.
دوست مشمار آن که در نعمت زند
لاف یاریّ و برادر خواندگی
دوست آن باشد که گیرد دست دوست
در پریشان حالی و درماندگی
صحنه ی دوم در غیبت و پشت سر اوست. گاهی در غیاب دوستمان از او بدگویی می کنند یا نسبتهای دروغ می دهند یا در حق او ظلم می کنند. دوست واقعی در غیاب دوستش باید از او دفاع کند و آبروی او را حفظ کند.
صحنه ی سوم دوران پس از مرگ است.
دوست را نباید فراموش کرد حتی پس از مرگ او. باید از او و نیکیهایش یاد کرد، به بستگان و فرزندانش رسیدگی کرد و جویای حال آنان شد، بر مزار او رفت و برایش فاتحه ای نثار کرد.
اینهاست نشانه های دوست واقعی.
پی نوشت:
(1) نهج البلاغه، حکمت 129
منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).
