پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام علی (علیه السلام) فرمودند: ما لایَنبَغی اَن تَفعَلَهُ فِی الجَهرِ، فَلاتَفعَلهُ فِی السِّرِ؛ آنچه انجام دادنش در آشکارا سزاوار نیست، پس در نهان هم آن را انجام مده. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
کارهای بد مثل غذاهای مسموم آثار زیانبار خود را دارد.
غذایی که مضّر است، فرقی نمی کند که در نهان خورده شود یا آشکارا، با علم و عمد یا از روی اشتباه و جهل. به هر حال تأثیر خود را می گذارد.
اعمال ناشایست نیز چنین است.
چه دیگران ببینند و بفهمند یا نبینند و نفهمند، گناه و کار ناشایست برای روح و فکر ما، برای سعادت و آخرت ما، برای اخلاق و شخصیت ما زیان آور است، پس انجام پنهانی یا آشکار آن فرقی نمی کند.
البته در یکی آبرو هم می رود، و در دیگری رسوایی کمتر است.
اگر هم ارتکاب نهانی خلاف و گناهی را مردم نفهمند و آبروریزی به بار نیاید، ولی... خدا و فرشتگان شاهد و ناظر که می بینند!
زشت زشت است، چه پنهان و چه آشکار.
گناه هم آفت روح و سیاه کننده ی نامه ی عمل و مایه ی عذاب آخرت است، چه آشکارا انجام شود چه در خفا.
وارستگان و فرزنگان برای پرهیز از بدی و خلاف برای خدا، ملائکه، وجدان و شخصیت خود هم حسابی باز می کنند و آنچه را از انجامش در حضور دیگران شرم دارند، پنهانی هم مرتکب نمی شوند.
پی نوشت:
(1) غررالحکم، ج 6، ص 91
منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی ع)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).