آسیب شناسی ارتباط آزاد دختر و پسر (بخش دوم)

دوستى دختر و پسر غالبا بر اساس جاذبه ‏هاى ظاهرى شکل مى‏ گیرد، شرط اساسى یک ازدواج موفق، یعنى رعایت معیارهاى همسان همسرى، لحاظ نشده است. در نتیجه، میزان موفقیت کاهش خواهد یافت.
 

وقتى وابستگى ‏ها شکل مى‏ گیرد، پس از مدتى امکان جدایى از نظر روانى بسیار سخت و مشکل ‏آفرین مى‏ شود؛ چون در بسیارى از موارد، از یک طرف، خواهان این ارتباط دوستانه به طور مستمر هستند و از طرف دیگر، امکان وصلت به خاطر ویژگى‏ هاى شخصى، خانوادگى، اقتصادى و اجتماعى وجود ندارد. از این ‏رو، دچار تنش شده و در یک بن‏ بست سخت و شدید گرفتار مى ‏آیند.1 تحقیقات، همبستگى بین عشق مجازى و اضطراب را نشان مى ‏دهد.
 

مشهورترین تبیین‏ ها، ناکامى را عمده زمینه پرخاشگرى می ‏داند: دوستى طلب بدون مطلوب ناکامى پرخاشگرى و اضطراب2 از سویى، این دوستى‏ ها باعث دل ‏مشغولى و کوبیده شدن اعصاب مى‏ گردد و فرد را در حالت برانگیختگى مداوم قرار مى‏ دهد.

ترس از «از دست دادن موضوع عشق»، اضطراب را در سطح «من»3 پدید مى‏ آورد. به علت تجربه سطوح بالاى اضطراب، فرد همواره به علت بیان کشاننده‏ هاى «من»،4 به شدت تنبیه مى‏ شود و پیوسته سطح اضطراب، بالا خواهد بود و در نتیجه، سازوکارهاى دفاعى وى، توانایى مواجهه و مقابله با این اضطراب را نخواهند داشت و شاهد فروپاشى آنها خواهیم بود.5

ارتباط آزاد میان دختر و پسر، منجر به شکل‏ گیرى روابط عاطفى قوى شده و این وابستگى در بسیارى از موارد، آفت بزرگى براى تمرکز حواس مى ‏شود، به گونه‏ اى که ذهن را به شدت درگیر کرده، امکان مطالعه و توجه در کلاس و تمرکز در هنگام کار را ناممکن مى ‏سازد.6 نتیجه تحقیق در یک مدرسه خصوصى فرانسه، نشان مى ‏دهد اختلاط دختر و پسر باعث مى‏ شود که دختران از پیشرفت‏ هاى تحصیلى و شغلى باز بمانند.7

در قرآن کریم و روایات رسیده از اهل‏بیت (علیهم ‏السلام) ، دوستى دختر و پسر، ممنوع شده است و براى غوطه‏ ور شدن در غریزه جنسى، آفت‏ هاى دنیوى و اخروى فراوانى ذکر گردیده است. قرآن کریم به مردان و زنان تأکید مى ‏کند که نباید دوست پنهانى و نامشروع گیرند:8 «... وَلاَ مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ...» (نساء: 25)؛ [زنان ]دوستگیران پنهانى نباشند. «وَلاَ مُتَّخِذِی أَخْدَانٍ»(مائده: 5)؛ [مردان ]زنان را در پنهانى دوست خود نگیرند.

برخى روایات مستقیما عوارض ارتباط آزاد را بازگو نموده و نتیجه این روابط را درد بى ‏درمان مى‏ دانند.9 برخى دیگر از روایات، بر دورى گزیدن از شهوت‏رانى تأکید کرده ‏اند که روابط آزاد زن و مرد یکى از مصادیق شهوت‏رانى مى ‏باشد. بر اساس این دسته روایات، شهوت، دل را از محبت خدا خالى مى‏ کند.10 شهوت، قاتل انسان، گذرگاه شیطان، سرسخت ‏ترین دشمنان، فاسد کننده دین11 و بیمارکننده عقل است و افسوسِ در قیامت را به دنبال دارد12 و ترک آن، ضمانت بهشت را در پى دارد.13 و اگر کسى که عقلش بر شهوتش غلبه کند، برتر از ملائکه مى‏ گردد و کسى که شهوتش بر عقلش غلبه کند از چارپایان پست ‏تر خواهد شد.14
 

از آن ‏رو که دوستى دختر و پسر غالبا بر اساس جاذبه ‏هاى ظاهرى شکل مى‏ گیرد، شرط اساسى یک ازدواج موفق، یعنى رعایت معیارهاى همسان همسرى، لحاظ نشده است. در نتیجه، میزان موفقیت کاهش خواهد یافت. در آموزه‏ هاى دینى هم وارد شده است که هرگاه مردى با زنى به خاطر زیبایى یا دارایى ‏اش ازدواج کند، به همان [زیبایى و دارایى ]واگذار مى‏ شود و هرگاه به خاطر دینش با او ازدواج کند، خداوند، زیبایى و دارایى را نیز روزى‏اش مى‏ کند.15

از سوى دیگر، ارتباط عاطفى دو جنس، باعث وابستگى طرفینى شده، نقص ‏ها دیده نمى ‏شود. روایت مشهورى از پیامبر اکرم (صلى‏ الله‏ علیه ‏و‏آله) است که مى‏ فرماید: «دوست داشتن چیزى انسان را کور و کر مى ‏کند.»16 وقتى هیجانات فروکش کند، نقص ‏ها خود را نشان داده، باعث کاهش رضایت‏مندى زناشویى و اختلاف خانوادگى مى‏ شود. از این‏ رو، آنچه براى شکل‏ گیرى یک ازدواج موفق لازم است دوست داشتن به تنهایى نیست، بلکه رعایت مشابهت‏ ها و هم‏سطح بودن، شرطى ضرورى است.17 به همین دلیل است که طبق برخى از تحقیقات در آمریکا، از هر صد ازدواج عشقى، نود و سه مورد آن با شکست دردناک عشقى روبه‏رو شده ‏اند و در فرانسه، عمر متوسط هر ازدواج عشقى، سه ماه و نیم بوده است.18 یک بررسى در آمریکا و سوئد نشان داده است که میزان طلاق در میان افرادى که قبلاً دوره هم ‏خانگى و دوستى را گذرانده‏ اند 19 درصد بیشتر از میزان طلاق در میان کسانى است که چنین تجربه ‏اى نداشته ‏اند.20

دیگر اینکه ازدواج، یک تعهد است که مشتمل بر پذیرش مسئولیت و حقوق متقابل است. روابط بین دو دوست، متفاوت از روابط حاکم بین دو زوج است. روابط دوستانه، نیاز به تبدیل به ارتباط زن و شوهرى دارد، ولى عمدتا این فرایند بسیار کم اتفاق مى ‏افتد. از این ‏رو، ازدواج بدون معیارهاى اساسى شکل مى‏ گیرد. ازدواج‏ هاى احساسى شکل و رنگ کودکانه دارند. کودکان، زود تصمیم مى‏ گیرند، زود قهر مى‏ کنند، بهانه‏ گیرند و بدون طرح و نقشه کار مى‏کنند. علاوه بر این، تصورات رؤیایى از اطرافیان و فیلم ‏ها، در ما نیازى ایجاد مى‏ کنند که ما در زندگى پس از ازدواج، به جاى تجربه واقعیت‏ ها، به دنبال خیالات و اوهام مى‏ گردیم و چون آنها را نمى‏ یابیم، خود و همسرمان را مقصر دانسته، سلامت ازدواج مان را نیز به خطر مى‏ اندازیم.21

ادامه دارد...

پی نوشت :
1ـ محمدرضا احمدى، همان، ص 31.
2ـ مسعود آذربایجانى و همکاران، روان‏شناسى اجتماعى، ص 308.
3- ego
4- id
5ـ پریرخ دادستان، روان‏شناسى مرضى تحولى، ج 1، ص 96ـ97.
6ـ محمدرضا احمدى، همان، ص 31.
7ـ اینیاس لپ، روان‏شناسى عشق ورزیدن، ترجمه کاظم سامى، ص 50ـ51.
8ـ محمدرضا احمدى،
9- همان، ص 27.
10ـ ره‏ توشه راهیان نور، ص 147.
11ـ میرزا حسین نورى، همان، ج 11، ص 339.
12ـ همان، ص 343.
13ـ همان، ص 346ـ347.
14ـ محمدبن حسن حرّ عاملى، همان، ج 15، ص 251.
15ـ همان، ص 210.
16ـ محمدبن یعقوب کلینى، همان، ج 5، ص 333.
17ـ محمدبن على صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 380.
18ـ محمدرضا سالارى ‏فر، همان، ص 30.
19ـ مهدى کى ‏نیا، مبانى جرم ‏شناسى، ج 2، ص 808.
20ـ جاناتان اچ. ترنر، مفاهیم و کاربردهاى جامعه ‏شناسى، ترجمه محمد فولادى و محمدعزیز بختیارى، ص 180.
21ـ فیلیپ مگ گرو، نجات ازدواج، ترجمه طاهره لبافى، ص 5ـ6.

نویسنده : محمد زارعى توپخانه