استرس همچنین با بالابردن ضربان قلب، فشار واردشده بر دستگاه گردش خون را بیشتر می‌کند که می‌تواند پیامدهایی داشته باشد.
 

مقدمه

استرس بخش جدایی‌ناپذیر زندگی بسیاری از ما است. گاهی مدت‌زمان درگیری ما با استرس محدود است، مثل زمانی که ایام امتحانات را پیش رو داریم؛ از سوی دیگر، گاهی به‌مدت بیشتری ادامه پیدا می‌کند، مثل زمانی که از عزیزی در بستر بیماری مراقبت می‌کنیم. استرس گاهی می‌تواند انگیزه بخش باشد و باعث شود که در شرایطی بخصوص، خود را از لحاظ ذهنی و جسمی برای سربلند بیرون‌آمدن از آن آماده کنیم؛ اما اگر مزمن شود و تداوم پیدا کند، سیستم ایمنی بدن را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. اما استرس چه تاثیری بر سیستم ایمنی بدن دارد و چگونه کارایی آن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؟ در ادامه مطلب جوابی برای این سؤال خواهیم یافت. اطلاعات تکمیلی هم در بخش‌های دیگر مطلب ذکر شده‌اند. همراه ما باشید.
 

استرس چه تاثیری بر سیستم ایمنی بدن دارد و چگونه خطر ابتلا به بیماری‌ها را بیشتر می‌کند؟

وقتی رویداد یا واقعه‌ای در زندگی رخ می‌دهد که توانایی کنارآمدن با آن را در خود نبینیم، دچار استرس می‌شویم. در چنین شرایطی است که بدن میزان قابل‌توجهی از هورمون استرس، کورتیزول، را ترشح می‌کند. ترشح مقطعی کورتیزول از کارکردهای معمول بدن انسان است و مزایایی چون کاهش التهاب دارد. اما به‌مرورزمان و در بلندمدت، امکان وابسته‌شدن بدن به میزان قابل‌توجهی از این هورمون در خون وجود دارد. این اتفاق درنهایت تأثیر معکوس دارد و نه‌تنها به محدودکردن التهاب کمکی نمی‌کند، که به آن دامن می‌زند.

جواب برخی متخصصان به این سؤال که استرس چه تاثیری بر سیستم ایمنی بدن دارد کمی نگران‌کننده است؛ آنها استرس را عامل ۹۰ درصد بیماری ها و اختلال‌ها اعم از سرطان و نارسایی قلبی می‌دانند. فعال‌شدن برخی واکنش‌های شیمیایی به‌واسطهٔ استرس و افزایش سطح کورتیزول، به‌باور آنها، بدن را به شیوه‌های گوناگون تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در ادامه به برخی از این تأثیرات اشاره می‌کنیم:
• کاهش تعداد گلبول‌های سفید و سلول‌های کشنده طبیعی (natural killer cells/ NK: سلول‌های بخصوصی که تومورهای سرطانی را از بین می‌برند)؛
• رشد و گسترش بیشتر تومورها در بدن؛
• بالا رفتن میزان عفونت‌های بدن و آسیب‌های بافتی.

دیگر تاثیر استرس بر سیستم ایمنی بدن کاهش سطح لنفوسیت‌ها (lamphocytes) است: نوعی از گلبول‌های سفید خون که از بدن در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کنند. هرچه سطح لنفوسیت‌ها در بدن کاهش پیدا کند، بدنمان در برابر ویروس‌هایی نظیر سرماخوردگی و تبخال آسیب‌پذیرتر می‌شود.

استرس شدید همچنین می‌تواند به اختلال‌هایی نظیر افسردگی و اضطراب منجر شود: اختلال‌هایی که خود به‌تنهایی نقش بسزایی در بروز التهاب دارند. وقتی بدن در بلندمدت و به‌طور مداوم درگیر التهاب‌ها می‌شود، سیستم ایمنی بدن ورای ظرفیتش فعالیت می‌کند، به‌مرور زمان ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود، و درنهایت دیگر آن‌طور که باید و شاید قادر به محافظت از ما در برابر بیماری‌ها نخواهد بود.
 

تأثیر جانبی استرس بر سیستم ایمنی بدن

دیگر تاثیر استرس بر سیستم ایمنی بدن مثل مواردی که بالا به آنها اشاره شد، مستقیم نیست. زمانی که دچار استرس می‌شویم، احتمال روی‌آوردن به رفتارهای ناسالم بیشتر می‌شود: کارهایی نظیر استعمال دخانیات/ مواد مخدر، مصرف نوشیدنی‌های الکلی، تغذیه نامناسب به‌خاطر کمبود وقت، کاهش فعالیت‌های ورزشی به همین علت و کمبود خواب. این رفتارها سلامت عمومی بدن را تهدید می‌کنند و با ضعیف‌کردن سیستم ایمنی بدن، ابتلا به طیف وسیعی از بیماری‌ها و اختلال‌ها را محتمل می‌کنند.
 

استرس احتمال ابتلا به چه بیماری‌هایی را بیشتر می‌کند؟

در ادامه، بیماری‌هایی را بررسی خواهیم کرد که استرس مزمن می‌تواند منجر به بروزشان شود.
 
استرس و اختلال دستگاه گوارش
استرس بر هضم یا گوارش مواد خوراکی تأثیر بازدارنده دارد. وقتی بدن به شرایط طبیعی بر می‌گردد و استرس از بین می‌رود، فعالیت دستگاه گوارش و به‌دنبال آن، میزان هضم مواد خوراکی بیشتر می‌شود؛ به این صورت، دستگاه گوارش در بازه‌ای کمتر از حد معمول فعالیت می‌کند و در بازه‌ای دیگر، بیش از حد. این فعالیت غیرمعمولی سلامت دستگاه گوارش را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و درنهایت سبب بروز زخم معده می‌شود.
 
استرس و اختلال دستگاه گردش خون
استرس همچنین با بالابردن ضربان قلب، فشار وارد شده بر دستگاه گردش خون را بیشتر می‌کند که می‌تواند پیامدهایی داشته باشد.
 
تأثیر دیگر استرس بر سیستم ایمنی بدن بالابردن فشار خون است
فشار خون بالا (پرفشاری خون/ hypertension: بالارفتن فشار خون و تداوم این وضعیت طی چند هفته متوالی) خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب (coronary heart disease/ CHD) را به‌ طور قابل‌ ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد. عوارض جانبی استرس (رفتارهایی مثل خوردن بیش از حد نمک، قهوه یا مصرف نوشیدنی‌های الکلی) هم در افزایش خطر ابتلا به این بیماری نقش دارند.
 
تأثیر استرس بر بالارفتن سطح کلسترول خون
استرس همچنین می‌تواند باعث بالارفتن سطح کلسترول خون شود. این اتفاق با منتشرشدن اسیدهای چرب آزاد (free fatty acids) و از طریق فعالیت‌های آدرنالین و نورآدرنالین رخ می‌دهد. در چنین شرایطی، ذرات کلسترول به یکدیگر می‌چسبند، در خون و نیز دیواره‌های سرخ‌رگ‌ها لخته ایجاد می‌کنند و باعث انسداد آنها می‌شوند. بالارفتن ضربان قلب هم که پیش‌تر توضیح داده شد به افزایش توده‌های کلسترول در دیواره‌های سرخ‌رگ‌ها دامن می‌زند. فشارخون بالا زخم‌هایی در دیواره‌های سرخ‌رگ‌ها ایجاد می‌کند که به محل انباشت توده‌های کلسترول تبدیل می‌شوند.
 

 سایر بیماری‌های رایج ناشی از استرس

در ادامه، سایر بیماری‌های رایجی را معرفی می‌کنیم که استرس بلندمدت و مداوم نقش بسزایی در بروزشان دارد. پیش‌تر هم اشاره شد که استرس شدید به التهاب مزمن منجر می‌شود و در چنین شرایطی است که بسیاری از بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی بدن مجال پیشروی پیدا می‌کنند، بیماری‌هایی مانند:
• آرتروز؛
• فیبرومیالژی (fibromyalgia)؛
• لوپوس؛
• پسوریازیس (psoriasis/ صدفک)؛
• التهاب روده.

بیماری های قلبی ـ عروقی (مثل بالارفتن ضربان قلب که پیش‌تر توضیح دادیم)، دیابت نوع ۲، انواع سرطان و زوال عقل از دیگر پیامدهای استرس مداوم در بلندمدت هستند. به خاطر داشته باشید که در درجه اول، تاثیر استرس بر سیستم ایمنی بدن است که راه را برای بروز بیماری‌های معرفی‌شده هموار می‌کند؛ به بیان دیگر، سیستم ایمنی بدن تحت‌تأثیر استرسِ مداوم ضعیف می‌شود و بیماری‌های مختلف راحت‌تر بدن را درگیر می‌کنند.

ادامه دارد...

منبع: سایت چطور