عوامل موثر بر رفتار جنسی نوجوان

نوجوانی، از سخت ترین دوران های زندگی انسان است که نیاز به مراقبت های ویژه از سوی والدین و مربیان دارد.
 

چکیده: بهداشت و سلامت جنسی یکی از مباحثی است که در دوران های مختلف زندگی انسان قابل بحث است. این موضوع در دوران نوجوانی مورد توجه بیشتری قرار می گیرد چرا که تغییرات اساسی در جسم و روان انسان در این دوران دارای شدت بیشتری است. در این نوشتار به عوامل موثر بر رفتارهای جنسی نوجوان می پردازیم.

تعداد کلمات 1346 / تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه

 

به نظر می رسد تعهد و التزام به یک مذهب و یا وابستگی به یک عنوان مذهبی از جمله عوامل تأثیرگذار بر رفتار جنسی باشد. و نیز شواهد نشان می دهد که حضور در مدرسه احتمال بروز رفتارهای جنسی خطرناک را کاهش می دهد.
 

در سراسر جهان شمار دخترانی که موفق به تکمیل دوره دبستان می شوند افزایش یافته و از شمار حاملگی در نوجوانان کاسته شده است. در ایالات متحده آمریکا احتمال ایجاد رفتارهای جنسی زودهنگام، شکست در استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری، بروز حاملگی و بچه دار شدن در نوجوانانی که از مدارس اخراج می شوند افزایش می یابد. ادامه تحصیل و درگیر شدن در فعالیت های درسی خطر بروز رفتارهای جنسی خطرناک و زودهنگام را در نوجوان کاهش می دهد.
چگونگی زمان بندی فعالیت ها برای دانش آموزان در مدارس، سبب ایجاد محیطی می شود که پذیرش خطرهای مرتبط با سلامتی را به ویژه از طریق تعاملات میان کودکان و بالغین و تأثیر بر انتخاب دوستان و گروه های بزرگ همسالان کاهش می دهد. مدارس توانند سبب ایجاد امید به آینده و کمک به نوجوانان در زمینه برنامه ریزی های مرتبط با تحصیلات تکمیلی و انتخاب حرفه آینده خود شوند.
همچنین مدارس می توانند احساس صلاحیت و شایستگی و مهارت های برقراری ارتباطات و امتناع یا رد کردن درخواست های دیگران را افزایش دهند.
 

میزان آگاهی و ظرفیت عاطفی در والدین به منظور توضیح مسائل اساسی جنسی به فرزندان به میزان گسترده ای متفاوت می باشد. مدارس در اغلب موارد به تکنولوژی های آموزشی و ارتباطی دسترسی داشته و می توانند فرصت هایی را برای ایجاد آموزش های مثبت از جانب همسالان که بر هنجار اجتماعی تأثیرگذار می باشد، به وجود آورند.
برنامه هایی که در مدارس ارائه شده و هدف آنها تاکید بر پرهیز جنسی می باشد، اما در عین حال به ارائه اطلاعات در زمینه استفاده از کاندوم و سایر روش های پیشگیری از بارداری می پردازند، براساس حجم زیادی از شواهد نه تنها تأثیری بر آغاز زودهنگام فعالیت جنسی ندارند بلکه در برخی از موارد سبب به تعویق افتادن آغاز فعالیت جنسی می شوند.
لازم به ذکر است ارائه اطلاعات در رابطه با روش های پیشگیری از بارداری منجر به افزایش فعالیت جنسی چه از طریق تسریع شروع مقاربت جنسی، افزایش تعداد دفعات مقاربت یا افزایش تعداد شرکای جنسی نمی شود. مهم تر این که این برنامه های ارزیابی شده سبب افزایش استفاده از کاندوم با روش های پیشگیری از بارداری دیگر در نوجوانانی که در حال حاضر از لحاظ جنسی فعال می باشند، می شوند.
سن پائین در هنگام اولین مقاربت در ارتباط با تکامل بلوغی زودهنگام، سابقه سوءاستفاده جنسی، فقر، کمبود توجه از جانب والدین، الگوی فرهنگی و خانوادگی، تجربه زود هنگام فعالیت جنسی، عدم حضور در مدرسه، فقدان اهداف حرفه ای و اخراج از مدرسه می باشد. این عوامل همچنین با فقدان استفاده از روش های پیشگیری از بارداری همراه می باشند. بعلاوه اعتماد به نفس اندک، نگرانی و اهمیت دادن به ظاهر فیزیکی، فشار از جانب گروه همسالان و دوستان و فشار در زمینه راضی نگه داشتن شریک جنسی با شروع زود هنگام فعالیت جنسی همراه است. مصرف الکل و مواد مخدر در افراد دارای فعالیت جنسی منجر به افزایش مواجهه با عوامل خطرآفرین از جمله فعالیت جنسی محافظت نشده (مثلا عدم استفاده از کاندوم که فرد را در معرض STI قرار می دهد . م) می شود.
 

والدین در زمره کسانی قرار می گیرند که دارای اثرات بیشتری بر نگرش و گرایش جنسی می باشند. از این گذشته ارتباط بین والدین و نوجوان، نیروی حاصل از تأثیر همسالان بر فعالیت جنسی را تعدیل می کند. آن چه که نیاز نوجوانان می باشد محیطی متعادل و پایدار، والدینی که بتوانند تکامل اجتماعی و عاطفی سالمی را در آنها ایجاد نموده، محافظت از آنها در برابر سوء استفاده جنسی در کنار انتظارات مثبت و آماده سازی مناسب برای آینده به منظور در پیش گرفتن نقش های همسری و والدی است. نوجوانان نیازمند آموزش، گسترش مهارت ها، رفتارهای ارتقاء دهنده اعتماد به نفس دستیابی به اطلاعات و خدمات بهداشت جنسی می باشند.
برخی از عوامل دخیل در رفتار جنسی نوجوانان و خطر بروز حاملگی (ناخواسته-م) به قرار زیر است:
١. تک والدی بودن
 ۲. خواهر یا برادر بزرگتری که مقاربت جنسی یا سابقه بارداری و بچه دار شدن در نوجوانی را داشته است.
٣. تجربه سوء استفاده جنسی در خانواده
بعلاوه افزایش سطح سواد و درآمد والدین از جمله عوامل مؤثر در به تأخیر انداختن فعالیت جنسی و استفاده از روش های پیشگیری از بارداری در صورت اقدام به مقاربت جنسی می باشند.
ارتباطات گرم و نزدیک میان والدین و فرزندان باعث به تأخیر انداختن مقاربت جنسی و استفاده مداوم تر از روش های پیشگیری از بارداری در نوجوانان دارای فعالیت جنسی می شود.
همچنین از سایر عوامل مؤثر در به تعویق انداختن فعالیت جنسی یا داشتن روابط جنسی با تعداد کمتری از افراد، سرپرستی و نظارت نزدیک و دقیق والدین بر فرزندان می باشد. لازم به ذکر است کنترل بیش از حد و جبری والدین اثرات منفی به دنبال خواهد داشت. ثابت شده است که هر دو طیف عدم وجود قوانین از جانب والدین و یا اعمال قوانین بسیار سخت انضباطی به میزان زیادی با فعالیت جنسی در نوجوانان همراه می باشد. والدینی که فرزندان خود را از نظر قرارهای ملاقات تحت نظر قرار داده و به برقراری رفت و آمدهای منطقی با همسالان پافشاری می کنند با احتمال کمتری نوجوانانی که خود را درگیر فعالیت های جنسی غیر مسئولانه می کنند، تربیت می نمایند.
 

وظیفه نوجوانان در روند تکامل شامل گذر از مرحله وابستگی به خانواده به سمت پایه گذاری و ایجاد هویتی مستقل می باشد. نگرانی های خانواده در دوران نوجوانی به بیشترین میزان خود می رسد که منسوب به سوق دادن نوجوانان به سمت هویت مستقل و تعارضات والدی - فرزندی حل نشده می شود. بعلاوه امور جنسی نوجوانان می تواند والدینی که موفق به حل مسائل جنسی خودشان نشده اند، موقعیتی بسیار تهدیدکننده باشد. با افزایش یافتن سطوح استرس ها، اعتماد به نفس والدین کاهش یافته و می تواند سبب تکانه ای شدن شدید رفتار والدین و یا سخت گیری و کنترل شدید از جانب آنها شود. افزایش سطوح اضطراب همانند سدی در مسیر ارتباطی والدین و فرزندان ایجاد مانع می نماید. تشویق والدین در جهت احترام گذاشتن به حریم خصوصی نوجوان به گسترش استقلال در آنها کمک می نماید .
والدین را تشویق نمائید تا فرزندان خود را از خطر رفت و آمد در محل های خطرناک شهر، یا به تنهایی قدم زدن در هنگام شب آگاه سازند. به علاوه والدین را برای گفتگو در زمینه حیطه های مرتبط با خطرات دوست یابی از جمله تجاوز و عوامل همراهی کننده آن مانند مصرف الکل و مواد مخدر، تشویق نمائید. از والدین بخواهید تا قوانین روشنی را در زمینه رفت و آمد و دوست یابی وضع نمایند. والدین باید به فرزندان خود یادآوری و پیشنهاد نمایند که هر زمان دچار احساس گرفتاری و خطر شدند در دسترس آنها می باشند. ثبت نام نوجوانان یا کودکان را قبل از سنین نوجوانی در کلاس های آموزش دفاع از خود در نظر بگیرید. والدین را تشویق نمائید تا نگرش ها و ارزش های خود در زمینه فعالیت های جنسی را با فرزندانشان در میان بگذارند.
به والدین کمک کنید تا نیازها و میل نوجوان را برای تنهایی بپذیرند. از آنجا که والدین برای گفتگو در رابطه با مباحث جنسی احساس ناخوشایندی دارند، درمانگران بالینی باید در زمینه ایجاد چنین مکالماتی دارای نقش فعال باشند.
 
منبع: کتاب «بهداشت و سلامت جنسی»

نویسنده: مارگارت نوزبام
ترجمه: مریم شیرمحمدی و ریحانه فیروزی