مرد نیاز به همسری دارد که به او آرامش را هدیه دهد.
چکیده: مرد در طوفان های زندگی، به آرامش دل و نیروئی که او را راحتی جان ببخشد، نیازمند است که این هر دو نیاز، به وسیله زن، رفع می گردد و آفرینش با حکمت و تدبیر، همه این جهات را در وجود این دو زوج تعبیه کرده است. در این نوشتار به نقش آرامش بخشی زن اشاره شده است.
تعداد کلمات 1033 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه
تعداد کلمات 1033 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه
زنان آرام بخش هستند
طبق آیه ۲۱ سوره روم، یکی از علل جفت آفریدن انسان ها این است که زن و مرد مایه انس و الفت و آرامش یکدیگر باشند. با اینکه در این آیه همسران مایه سکون یکدیگر دانسته شده اند، در آیه ۱۸۹ اعراف، این ویژگی فقط به زنان نسبت داده، و یکی از علل غایی آفرینش آنان شمرده می شود:
هو الذی خلقکم من نفس واحدة وجعل منها زوجها لیسکن إلیها. «اوست آن کس که شما را از نفس واحدی آفرید و جفت وی را از آن پدید آورد تا بدان آرام گیرد»
طبق این آیه، زنان تسکین دهنده تلاطم درونی و روانی مردان اند. در روایات نیز به همین امر اشاره شده است. در رساله حقوق امام زین العابدین (علیه السلام) آمده است: «و اما حق همسر این است که شوهر بداند خداوند زن را مایه آرامش و الفت قرار داد و بداند که همسرش نعمتی است از جانب خداوند. بنابراین، او را گرامی دارد و با او به نرمی برخورد کند. از این رو، اگرچه حق شوهر واجب تر است، مرد موظف است که با زن مهربانی و شفقت کند».[1]
در روایت دیگری که درباره چگونگی آفرینش حواست، در پایان از قول آدم به خداوند می گوید:
«پروردگارا، این پدیده نیکو که نزدیکی و نگاه به او سبب آرامش و قرارم شده»[2] بنابراین، «قرآن کریم در آیه ۱۸۹ اعراف و آیه ۲۱ روم آرامش زن و مرد را بیان کرد و اصالت را در ایجاد این آرامش به زن داده، و او را در این امر روانی اصیل دانسته، و مرد را مجذوب مهر زن معرفی کرده است».[3]
به قطع سکون حاصل از ارتباط با زنان، که در قرآن و روایات آمده است، مربوط به بعد ادراکی مردان نیست؛ زیرا خروج از تلاطم نظری و دستیابی به ایمان و یقین نیازمند تعقل، تفکر و ارتباط با صاحبان اندیشه، خواه زن و خواه مرد، است. قرآن می فرماید: فسئلوا أهل الذکر إن کنتم لا تعلمون[4]؛ «اگر نمیدانید از آگاهان بپرسید»؛
إن فی خلق السماوات والأرض واختلاف اللیل والنهار لآیات لأولی الألباب * الذین یذکرون الله قیاما وقعودا وعلى جنوبهم و یتفکرون فی خلق السماوات والأرض ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانک فقنا عذاب النار؛[5] مسلماً در آفرینش آسمانها و زمین و در پی یکدیگر آمدن شب و روز برای خردمندان نشانه هایی (قانع کننده) است. همانان که خدا را در همه احوال، ایستاده و نشسته و به پهلو آرمیده، یاد می کنند و در آفرینش آسمانها و زمین می اندیشند (که) پروردگارا، اینها را بیهوده نیافریده ای.منزهی تو. پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار.
در این آیات، تأمل در پدیده های جهان هستی وسیله خروج از پوچی، تحیر و سرگردانی خوانده می شود. به همین دلیل، سکون ناشی از همنشینی زنان با بعد رفتاری و تحریکی انسان ارتباط می یابد؛ البته آن دسته از رفتارهایی که در پاسخ به محرک های خارجی است.
اهل لغت نیز گفته اند: هنگامی که این واژه همراه با «إلى» به کار می رود و متعدی می شود، معنای اطمینان و اتکا به غیر را افاده می کند؛ یعنی آرامش و قراری که در امور زندگی مرتبط، پیوسته و مستند به اوست.[6] مقتضای سکون و آرامش بخش بودن آن است که زنان الگوهای رفتاری مناسبی داشته باشند تا بتوانند به محرک های اظهار شده از سوی مردان پاسخ های مناسب و هماهنگ دهند؛ یعنی بدین منظور، طبیعت باید زنان را چنین قرار دهد تا سکون و ائتلاف محقق شود؛ وگرنه خطر بروز بحران های روحی انسان را تهدید می کند. شهید مطهری می فرماید: «مرد مظهر نیاز و طلب و خواستاری، و زن مظهر مطلوبیت و پاسخ گویی آفریده شده است».
با توجه به اینکه طبق آیه نورانی، این مسئولیت بر عهده زنان است، این پرسش پیش می آید که زنان برای ایفای نقش خویش باید چه مزایا و امکاناتی داشته باشند. تفاوت و تمایز مرد و زن را باید در همین نقطه جست.
-دراین باره می توان گفت که طبیعت بدین منظور باید برای زنان سهم بیشتری از رفتارهای مطبوعی چون مهربانی، نازک دلی، ملاطفت، همدردی و ایثارگری در نظر گیرد؛ به عبارت دیگر، چنین موجودی باید از خشونت و دیدگاه خشک منطقی، که فقط به منافع خویش می اندیشد، و اوصافی این چنین که سبب فاصله گرفتن دیگران از انسان می شود سهم کمتری داشته باشد، یا باید چنان خویشتن دار باشد که دیرتر رفتارهای نامطبوع نشان دهد.
مطالعات روانشناسان نیز همین ویژگی های روانی را برای زنان بیان می کند؛[7] مگر برخی از روان شناسان فمینیست که می پندارند وجود این تفاوت ها و طبیعی دانستن آنها موجب سوء استفاده، آزار و اذیت زنان و مجوزی برای اعمال تبعیض های ناروا در حق آنان می شود و انکار طبیعی بودن این تمایزها در رفاه و آسایش زنان تأثیر دارد. بنابراین، برخی روانشناسان و جامعه شناسان فمینیست تئوری آموختنی و اکتسابی بودن این تفاوت ها را مطرح کرده اند؛[8] البته برخی این تفاوت ها را ناشی از طبیعت زن و مرد می دانند.[9]
منبع: کتاب «سبک زندگی (همسرداری از منظر دینی با رویکری روان شناختی)»
نوشته: علی احمد پناهی
هو الذی خلقکم من نفس واحدة وجعل منها زوجها لیسکن إلیها. «اوست آن کس که شما را از نفس واحدی آفرید و جفت وی را از آن پدید آورد تا بدان آرام گیرد»
طبق این آیه، زنان تسکین دهنده تلاطم درونی و روانی مردان اند. در روایات نیز به همین امر اشاره شده است. در رساله حقوق امام زین العابدین (علیه السلام) آمده است: «و اما حق همسر این است که شوهر بداند خداوند زن را مایه آرامش و الفت قرار داد و بداند که همسرش نعمتی است از جانب خداوند. بنابراین، او را گرامی دارد و با او به نرمی برخورد کند. از این رو، اگرچه حق شوهر واجب تر است، مرد موظف است که با زن مهربانی و شفقت کند».[1]
در روایت دیگری که درباره چگونگی آفرینش حواست، در پایان از قول آدم به خداوند می گوید:
«پروردگارا، این پدیده نیکو که نزدیکی و نگاه به او سبب آرامش و قرارم شده»[2] بنابراین، «قرآن کریم در آیه ۱۸۹ اعراف و آیه ۲۱ روم آرامش زن و مرد را بیان کرد و اصالت را در ایجاد این آرامش به زن داده، و او را در این امر روانی اصیل دانسته، و مرد را مجذوب مهر زن معرفی کرده است».[3]
به قطع سکون حاصل از ارتباط با زنان، که در قرآن و روایات آمده است، مربوط به بعد ادراکی مردان نیست؛ زیرا خروج از تلاطم نظری و دستیابی به ایمان و یقین نیازمند تعقل، تفکر و ارتباط با صاحبان اندیشه، خواه زن و خواه مرد، است. قرآن می فرماید: فسئلوا أهل الذکر إن کنتم لا تعلمون[4]؛ «اگر نمیدانید از آگاهان بپرسید»؛
إن فی خلق السماوات والأرض واختلاف اللیل والنهار لآیات لأولی الألباب * الذین یذکرون الله قیاما وقعودا وعلى جنوبهم و یتفکرون فی خلق السماوات والأرض ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانک فقنا عذاب النار؛[5] مسلماً در آفرینش آسمانها و زمین و در پی یکدیگر آمدن شب و روز برای خردمندان نشانه هایی (قانع کننده) است. همانان که خدا را در همه احوال، ایستاده و نشسته و به پهلو آرمیده، یاد می کنند و در آفرینش آسمانها و زمین می اندیشند (که) پروردگارا، اینها را بیهوده نیافریده ای.منزهی تو. پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار.
در این آیات، تأمل در پدیده های جهان هستی وسیله خروج از پوچی، تحیر و سرگردانی خوانده می شود. به همین دلیل، سکون ناشی از همنشینی زنان با بعد رفتاری و تحریکی انسان ارتباط می یابد؛ البته آن دسته از رفتارهایی که در پاسخ به محرک های خارجی است.
اهل لغت نیز گفته اند: هنگامی که این واژه همراه با «إلى» به کار می رود و متعدی می شود، معنای اطمینان و اتکا به غیر را افاده می کند؛ یعنی آرامش و قراری که در امور زندگی مرتبط، پیوسته و مستند به اوست.[6] مقتضای سکون و آرامش بخش بودن آن است که زنان الگوهای رفتاری مناسبی داشته باشند تا بتوانند به محرک های اظهار شده از سوی مردان پاسخ های مناسب و هماهنگ دهند؛ یعنی بدین منظور، طبیعت باید زنان را چنین قرار دهد تا سکون و ائتلاف محقق شود؛ وگرنه خطر بروز بحران های روحی انسان را تهدید می کند. شهید مطهری می فرماید: «مرد مظهر نیاز و طلب و خواستاری، و زن مظهر مطلوبیت و پاسخ گویی آفریده شده است».
با توجه به اینکه طبق آیه نورانی، این مسئولیت بر عهده زنان است، این پرسش پیش می آید که زنان برای ایفای نقش خویش باید چه مزایا و امکاناتی داشته باشند. تفاوت و تمایز مرد و زن را باید در همین نقطه جست.
-دراین باره می توان گفت که طبیعت بدین منظور باید برای زنان سهم بیشتری از رفتارهای مطبوعی چون مهربانی، نازک دلی، ملاطفت، همدردی و ایثارگری در نظر گیرد؛ به عبارت دیگر، چنین موجودی باید از خشونت و دیدگاه خشک منطقی، که فقط به منافع خویش می اندیشد، و اوصافی این چنین که سبب فاصله گرفتن دیگران از انسان می شود سهم کمتری داشته باشد، یا باید چنان خویشتن دار باشد که دیرتر رفتارهای نامطبوع نشان دهد.
مطالعات روانشناسان نیز همین ویژگی های روانی را برای زنان بیان می کند؛[7] مگر برخی از روان شناسان فمینیست که می پندارند وجود این تفاوت ها و طبیعی دانستن آنها موجب سوء استفاده، آزار و اذیت زنان و مجوزی برای اعمال تبعیض های ناروا در حق آنان می شود و انکار طبیعی بودن این تمایزها در رفاه و آسایش زنان تأثیر دارد. بنابراین، برخی روانشناسان و جامعه شناسان فمینیست تئوری آموختنی و اکتسابی بودن این تفاوت ها را مطرح کرده اند؛[8] البته برخی این تفاوت ها را ناشی از طبیعت زن و مرد می دانند.[9]
منبع: کتاب «سبک زندگی (همسرداری از منظر دینی با رویکری روان شناختی)»
نوشته: علی احمد پناهی
بیشتر بخوانید :
نقش زن در ایجاد بهداشت روان خانواده
آرامش در خانواده از نگاه اسلام
رفتارهای آرام بخش در کانون گرم خانواده
گل های آرامش بخش
چطور خانه‌ای آرامش بخش داشته باشیم؟
پی نوشت :
[1] . واما حق الزوجة لان تعلم أن الله عز وجل جعلها لک سکنا وأنسا، فتعلم أن ذلک نعمة من الله علیک فتکرمها وترفق بها وان کان حقک علیها اوجب فان لها علیک ان ترحمها (محمد بن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق) ، من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۷۸).
[2] .همان، ج 3، ص 239.
[3] . عبدالله جوادی آملی، زن در آیینه جلال و جمال، ص۳۸.
[4] . سوره نحل، آیه 43.
[5]. سوره آل عمران، آیه 190-191.
[6] . التحقیق فی کلمات القران الکریم، و نیز، ر.ک: لسان العرب.
[7] . ر.ک: ریتا ال، اتکینسون، درآمدی به روان شناسی، ترجمه حسن مرندی، ج ۱، ص ۱۱4.
[8] . همان، ص 100-108و 117.
[9] . همان، ص 387 و 416.
