مهارت انتقاد کردن و انتقاد پذیری (برای همسران)

 انتقاد درست می تواند باعث از بین رفتن عیوب همسران شود.
 

چکیده: زندگی، ارتباطی است عاشقانه میان دو جنس مخالف که دارای عیوبی هستند که ممکن است طرف مقابل آن ها را برای زندگی دونفره نپسندد. برای اصلاح این دست از رفتارها، لازم است همسران مهارت های انتقاد کردن و انتقاد پذیری را بیاموزند. در این نوشتار به بیان این دو مهارت می پردازیم.

تعداد کلمات 1393 / تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه

 

 بر اساس قانون آفرینش، انسان بدون ازدواج به کمال مطلوب خود نمی رسد؛ زن این آینه جلال و زیبایی و مرد همان آینه عظمت و جلال، زمانی کامل می شوند که در زندگی مشترک به وحدت و یگانگی برسند و یکدیگر را و تکمیل کنند.
همسرانی که لباس یکدیگر می شوند و عیب های یکدیگر را هم پوشانی کرده، حتی برطرف می سازند، زمانی می توانند به این مهم دست یابند که یاد بگیرند چگونه انتقاد کنند و با چه مهارتی انتقاد طرف مقابل را پذیرا باشند.
اگر زوجین نکاتی را درباره انتقاد کردن و پذیرش انتقاد بدانند و رعایت کنند، به نتایج گران بهایی دست می یابند؛

ویژگی های یک انتقاد صحیح:

چنانچه بهترین زمان برای انتقاد کردن انتخاب نشود، بیان منتقدانه، اثر تخریبی خواهد داشت؛ زمان خستگی، عصبانیت، ناراحتی، هیجان جنسی، بروز مشکلات شدید و جبهه گیری های لجوجانه، وقت مناسبی برای ابراز انتقاد نخواهد بود. می بایست انتقاد، زمانی صورت بگیرد که گوینده و شنونده در کمال آرامش ممکن و در اوج محبت و کشش های جسمی و روحی در جهت بهتر شدن زندگی شان، می خواهند به حرفهای هم گوش داده، کاستی های خود را اصلاح کنند.
 

 علاوه بر زمان مناسب، انتقاد باید در مکان مناسبی صورت گیرد تا اثر بخش باشد. مکانی که انسان نمی تواند ذهنش را متمرکز کند؛ راحت نیست و آرامش لازم را ندارد؛ همچنین در حضور دیگران و حتی فرزندان، ابراز انتقاد مناسبتی ندارد.
 

شیوه گفتار، انتخاب کلمات و جملات، مقدمه چینی و لحن سخن گفتن، از امور مهم در انتقاد کردن همسران نسبت به یکدیگر است. قبل از انتقاد از همسرتان، به او فکر کنید و با توجه به خصوصیات روحی او بهترین روش را برای بازگویی انتقاد خود، انتخاب کنید.
در حکایتی آمده است که حاکمی به هنگام رویا، دید که تمام دندان هایش فرو ریخته است، صبحگاهان، معبر را احضار کرد و از او تعبیر خواب خواست. وی گفت: «همه خویشان شما می میرند»، این تعبیر حاکم را  برآشفت و دستور داد تا جلاد گردن تعبیر کننده خواب را بزنند.
معبر دیگری احضار شد، وی پس از شنیدن خواب حاکم، گفت: «تعبیر است که عمر شما از تمام خویشاوندانتان طولانی تر خواهد بود».
حاکم شادمان شد و دستور داد تا هدایای گرانبهایی به معبر دادند؛ با دقت در مفهومی که هر دو معبر بیان کردند می توان دریافت که معنای هردو عبارت یکی است؛ اما معبری جان خود را از دست داد و معبر دیگر پاداش و هدایای گران بها دریافت کرد؛ در حقیقت این سرانجام انتخاب عبارات و جملات این دو معبر بود.
امام صادق (علیه السلام): انتقاد را هدیه دادن عیب های یکدیگر برمی شمارند و می فرمایند: «احب إخوانی إلى من أهدى إلى عیوبی».
انسانها، زمانی که به یکدیگر هدیه می دهند، معمولا با حالت شادی و نشاط، با لبخند، با تعارفات و با کادو پیچ کردن هدیه خود در کاغذی زیبا؛ به همراه است همچنین دریافت کننده هدیه نیز از اهداکننده آن تشکر و سپاسگزاری می کند.
وقتی همسر شما عیب شما را همانند هدیه ای از سر خلوص نیت و دوستی و برای بهتر شدن و مقبول افتادن شما، تقدیمتان می کند و شما نیز هدیه او را با جان و دل می پذیرید؛ هر آینه به عشق و محبت مشترک شما افزوده خواهد شد.
 

گاه همسران از یکدیگر گله و شکایت می کنند که طرف مقابل تنها نیمه خالی لیوان را می بیند و تنها عیب های موجود را نظاره می کند و هیچگاه ویژگی های خوب همسرش به چشم او نمی آید، در این موقعیت ها انتقاد اثری نخواهد داشت؛ برای پیشگیری از این مشکل از قانون شش به اضافه یک» استفاده کنید، یعنی اگر می خواهید آمری ناپسند یا اتفاقی که خوشایند شما نبوده را مورد انتقاد قرار دهید، نخست شش ویژگی خوب همسرتان را بازگو کنید آنگاه به صورت لطیف و عاشقانه انتقاد خویش را بیان نمایید؛ اینگونه روش انتقادی، تاثیر بیشتری داشته، شما را در هدف سازنده تان موفق می گرداند.
 

مناسب است به جای انتقاد مستقیم از همسرتان و هدف قرار دادن عیب او، موضع مقابل آن را در او تقویت کنید؛ مثلا اگر هفته گذشته همسر شما برخورد مناسب و همراه با احترامی نسبت به والدین شما داشته است؛ اما این هفته آن گونه نبوده است، برخورد هفته گذشته او را مورد توجه، تعریف و تمجید قرار دهید و اسباب تکرار آن را فراهم آورید؛ در این صورت همسر شما متوجه می شود که میان رفتار دوگانه او، آنچه مورد پسند و تشکر شماست، رفتار مناسب او در هفته گذشته است؛ در این صورت سعی می کند آن را تکرار نماید.
 

همسران سعی کنند، هدف زندگی مشترک را بشناسند و در راه پیشرفت و رسیدن به کمال مورد نظرشان حرکت کنند؛ در این صورت، پذیرش و عمل در این مسیر قرار می گیرد برایشان آسان تر خواهد شد.
خوب است همسران خود را در معرض نقد شریک زندگی شان قرار صورتی که انتقادهای او را وارد می دانستند، با کمال سپاس و امتنان پذیرفته، سعی کنند آن را برطرف سازند و از او نیز بخواهند در این راه یاری تان کند.
این نکته را به یاد داشته باشید، زمانی که شما انتقادهای همسرتان را با گشاده رویی می پذیرید او نیز در مقابل انتقادهای شما، چنین عمل خواهد کرد.
 

وقتی ما از دیگران انتقاد می کنیم، دوست داریم با چهره ای گشاده سخن مان را بپذیرند، ما نیز باید چنین رفتار کنیم و به آنچه می گوییم عامل باشیم؛ آنگاه از دیگران بخواهیم که چنین رفتاری داشته باشند. اگر شما به انتقاد همسرتان گوش فرا نمی دهید، توقع نداشته باشید او به انتقادات شما گوش دهد و سخنان شما را در جهت اصلاح کاستی ها به کار گیرد.
 

اگر از همسرتان انتقاد کردند و او سخن شما را پذیرفت، از او تشکر فراوان کنید؛ زیرا این کار او را تشویق می کند که در مواقع مشابه سخن و نظر شما را بپذیرد و یا با احترام گوش فرا دهد و در صورت لزوم به مسأله پاسخ دهد.
 

 گاهی انتقاد همسران از یکدیگر، به آفت هایی دچار می شود که توجه به آنها لازم است. برخی از این آفات عبارتند از:

گاه مرد یا زن در قالب انتقاد، در حقیقت، خویش را تخلیهکرده، می خواهد عصبانیت خود را با سرزنش و با تحقیر فرو نشاند، چنین رفتاری به رابطه عاطفی همسران آسیب شدیدی وارد می کند.

هم چنین گاهی انتقادهای نادرست، آنقدر تکرار می شوند که اعتماد طرف مقابل از بین می رود؛ در نتیجه دیگر انتقادهای درست نیز مورد توجه قرار نمی گیرد.
 

 نباید به بهانه انتقاد و برطرف کردن عیب همسر، به حریم خصوصی هویت و شخصیت او وارد شد و آنچه آنها را پنهان داشته برای دیگری بازگو کرد. عیوب افراد تنها باید به خود آنان گفته شود و حریم افراد چه در حضور و چه در غیابشان به خوبی حفظ گردد تا مصداق این سخن امیرالمومنین (علیه السلام) قرار گیریم که فرمودند: «کسی که عیب تو را به تو نشان می دهد و در غیاب تو، آبرویت را حفظ نماید، در خیرخواهی برای تو چیزی کم نگذاشته است.»[2]
 
منبع: کتاب «صمیمانه با همسران» (راه کارهای پیشگیری و درمان طلاق عاطفی)
نویسنده: محمدعلی قاسمی