بد رفتاری کودک

برخی از بدرفتاری های کودکان ریشه در واکنش های نادرست والدین دارد.
 

چکیده:  برخی از رفتارهای کودک می تواند آسیب زا باشد. بدرفتاری کودک می تواند موجب آسیب رسانی به خود و دیگران از جمله خواهر و برادرانش شود. با ما همراه باشید تا در این مورد بیشتر بدانید.

تعداد کلمات 1098 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه 

ملاک منع کودکان و نوجوانان از رفتارهای نابهنجار چیست و از چه زمانی باید آنان را منع کرد؟
ملاک ما برای منع کودکان و نوجوانان از رفتارهای نابهنجار، باید شرع مقدس باشد و ملاک دین، واجب و حرام است. برخورد سلیقه ای والدین در این مساله، پسندیده نیست. برخی والدین براساس سلیقه شخصی خود، کودکان را از اموری منع می کنند؛ حال آن که از دیدگاه دین، منعی برای آنها نیست.
بازی کودکان (اگر مزاحمتی برای دیگران ایجاد نکند)؛ سر و صدای آنان (اگر دیگران را نیازارد)؛ تحرک بیش از حدشان (اگر ضرر و خطری را در پی نداشته باشد)؛ قدم زدن با دوستان، حضور در منازل دوستان یا دعوت آنان اگر همسالان مورد اعتمادند)؛ خرید کفش و لباس مورد علاقه و...، هیچ گونه اشکالی ندارد و نباید کودکان را از این امور منع کرد.
هر گاه کودک مرتکب حرامی شد، باید او را باز داشت. «کودکی» نمی تواند دلیل بر بی توجهی به گناهان او باشد؛ همان گونه که اگر مقداری هروئین مصرف کند، به دلیل سن پایین او از آن چشم نمی پوشید.
اقدام به موقع شما در برابر اعمال خلاف کودک، او را از رفتارهای نابهنجار بعدی مصون خواهد کرد. پرمود بترا (Permuda Betra)، روان شناس غربی، سخن هشدار دهنده ای دارد:
جلو بسیاری از آتش سوزی های بزرگ جهان را با یک فنجان آب می توان گرفت؛ البته اگر به موقع انجام شود.[1] متأسفانه برخی خانواده ها به سبب عدم اقدام به موقع در برابر گناهان کودک، در دوران نوجوانی اش با فرزندی مواجه میشوند که رفتار نابهنجار در او نهادینه شده و اصلاح او، کار بسیار سختی خواهد بود.
 

پسر پیش دبستانی ام با چاقو دیگران را تهدید می کند. با او چگونه بر خورد کنم؟
این رفتار، ریشه هایی دارد:
1. تثبیت و تقویت رفتار در کودکی: این احتمال وجود دارد که در ۲یا۳ سالگی، چاقویی را برداشته و به سوی شما حمله کرده است و شما با اظهار خوشحالی و خنده، این رفتار را در او تثبیت کرده اید. به پدران و مادران عزیز توصیه میکنم در این گونه موقعیت ها، مغلوب احساسات خود نشوند و فرزند خود را با نرمی و عطوفت، از عمل ناپسند باز دارند.

۲. جلب توجه: با توجه به نیاز فطری کودک به توجه، احتمال می دهم با این کار می خواهد خود را نشان دهد و توجه شما و دیگران را به خود جلب کند. در چنین موقعیتی به او بی توجهی کنید. مطمئن باشید چاقو را در قلب شما فرو نخواهد کرد و به شما یا دیگران صدمه نمی زند (البته اگر مشکلی در سیستم عصبی و مغزی نداشته باشد. اگر احتمال خطر، جدی است، به شکل فیزیکی و بدون سخن، چاقو را از او بگیرید.

٣. فیلم های خشن: در موارد بسیاری، کودکان از فیلم های خشن تقلید می کنند؛ پس زمینه دیدن این گونه فیلم ها را از بین ببرید.

۴. احساس ناتوانی و جبران: گاهی برای اثبات قدرت و پوشاندن ناتوانی ها، چنین رفتاری را نشان میدهد. او را سرزنش نکنید و القائات منفی بی ارزشی، ناتوانی، بی عرضگی و... را از بین ببرید.
 

 أ. چاقوها را از دسترس او دور کنید.
ب. در موقعیت های مناسب و عاطفی، زشتی این رفتار را به او گوشزد کنید.
ج. از طریق داستان، او را با عواقب این عمل آشنا سازید.
د. در صورت قطع رفتار، از تشویق و تحسین او غافل نشوید. نگویید از این که چاقو را کنار گذاشتی متشکرم؛ بلکه بگویید: خوشحالم که خواسته ات را آرام می گویی.
ه. در صورت استمرار این رفتار، با قاطعیت، او را تهدید کنید.
و. محرومیت از دیدار همسالان، ساز و کار باز دارند، خوبی است.
 

پسر ۵ ساله ام، با برادر کوچک تازه متولد شده اش بسیار بدرفتاری میکند. علت چیست و چگونه باید این مشکل را از بین برد؟
علت این بدرفتاری ها، حسادت شدید به فرزند دوم است که در کودکان زیر ۵ سال و با فاصله سنی کمتر از ۳ سال بیشتر به چشم می خورد (از ۶ سالگی به بعد، به جهت ارتباط بیشتر کودک با همسالان در آمادگی و مدرسه، حس حسادت کمتر می شود؛ ولی از بین نمی رود).
ای کاش پیش از تولد فرزند دوم، فرزند اول خود را آماده می کردید[2] و اگر چنین نکرده اید، برخوردهای شما در حال حاضر بسیار اهمیت دارد. برخوردهای نسنجیده می تواند از فرزند دوم رقیب هولناکی بسازد و آثاری منفی داشته باشد و برخورد درست، حسادت فرزند اول را کاهش خواهد داد.
 

1. خود و نزدیکانتان به فرزند دوم (به ویژه در حضور فرزند اول) کمتر توجه کنید.
٢. اگر می خواهید فرزندانتان را ببوسید، اول بزرگتر و بعد فرزند تازه متولد شده را ببوسید.
٣. با اعطای مسؤولیت به فرزند بزرگ تر، حتی بزرگ شدن را در او تقویت کنید. فرزند شما علاقه مند است برخی کارهای برادر کوچکش (آوردن شیشه شیر، آوردن وسایل حمام، پوشک و مراقبت از او) را به عهده گیرد (البته توجه داشته باشید که چون سیندرلا، خدمتکار برادرش نشود).
۴. اجازه دهید گاهی در جاهای بی خطر، برادر کوچکش را بغل کند.
۵. سعی کنید در حضور او به فرزند شیرخواره خود، شیر ندهید. اوج حسادت کودکان اول، زمانی است که مادر، فرزند دوم را شیر می دهد.
6. ممکن است از شما بخواهد شیر صبحانه را با شیشه بخورد. در این صورت مقاومت نکنید. چون شیر، آرام به دهانش می رسد و مزه پلاستیک سر شیشه بد است، این عمل دوامی نخواهد داشت.
۷. وقتی پدر به خانه باز می گردد، اول سراغ فرزند دوم نرود؛ بلکه دقایقی را با فرزند بزرگ تر بگذارند و پس از آن به فرزند دوم توجه کند توصیه می شود حال فرزند کوچک را از بزرگ تر نپرسد).
۸. اگر برادر کوچکتر را کتک زد، با او با خشونت برخورد نکنید؛ بلکه با لحنی محکم و قاطع بگویید: اجازه نمی دهید به او صدمه بزند.
٩. اگر خواست از برادر کوچکش شکایت کند، اجازه دهید حرف بزند. او به شدت به تخلیه احساسات نیاز دارد.
 
 منبع:  کتاب «نسیم مهر» (1)
نویسنده: حسین دهنوی