تقدس خانواده

چکیده: در نگاه اسلام، خانواده دارای قداست بالایی است، چنانکه آن را برترین نهادی می داند که در اسلام شکل گرفته است. در این نوشتار به بیان قداست خانواده از نگاه اندیشمندان اسلامی می پردازیم. با ما همراه باشید.

 تعداد کلمات 645 / تخمین زمان مطالعه 4 دقیقه

در اصل مکمل بودن زن و مرد گفتیم که آنها در عین تفاوت در جسم و روان، مکمل یکدیگرند. اکنون در این اصل به این نکته می پردازیم که خانواده بهترین محل پیوند زن و مرد و بیشترین زمینه ساز کمال آنهاست.
در فرهنگ اسلامی، برخلاف جریان فمینیسم و مسیحیت تحریف شده که تجرد را مقدم بر ازدواج، و ازدواج را تنها راه فرار از بد کاری به رسمیت می شناسد، ازدواج پیوندی الهی شمرده می شود. در آموزه های اسلامی تشکیل خانواده به منزله محبوب ترین بنا در نزد خداوند، کانون تشویق و ترغیب قرار می گیرد: ما بنی فی الاسلام بناء احب الى الله تعالی اعز من التزویج (مجلسی، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۳، ص ۲۲۲).
 

استاد مطهری در مقام مقایسه نوع نگرش مسیحیت با نگرش اسلام در مقوله ازدواج می نویسد:
در اسلام کوچکترین اشاره ای به پلیدی علاقه جنسی و آثار ناشی از آن نشده است. اسلام مساعی خود را برای تنظیم این علاقه به کار برده است... از نظر اسلام، علاقه جنسی نه تنها با معنویت و روحانیت منافات ندارد، بلکه جزء خوی و خلق انبیاست. در حدیثی می خوانیم: من اخلاق الانبیا حب النسا (حر عاملی، بی تا، ج۳، ص۳). رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیه السلام) طبق آثار و روایات فراوان که رسیده است، محبت و علاقه خود را به زن در کمال صراحت اظهار می کرده اند، و برعکس، روش کسانی را که میل به رهبانیت پیدا می کردند، سخت تقبیح می کردند... (مطهری، ۱۳۸۵، ص ۶۳۰)
در رویکرد اسلام، خانواده به مثابه نهادی اساسی در جامعه، اصل و محور به شمار می رود. باید «خانواده» به منزله اولویت، نقش خویش را در شکل گیری هر موقعیت اجتماعی و فردی زن و مرد و هر نقشی که آنها به عهده می گیرند، ایفا کند. مدینه فاضله ای که اسلام ترسیم می کند و جامعه مدنی و توسعه همه جانبه که اکنون آرمانی جهانی برای ملت ها و از جمله امت بزرگ اسلامی شده است، بدون حضور سازنده و فعال نهاد مقدس خانواده و بدون منظور ساختن همه شروط و لوازم شکل گیری و تحقق خانواده مطلوب، در جامعه اسلامی، امکان تحقق ندارد.
خانواده به منزله نهادی اجتماعی، هسته اولیه جامعه به شمار می رود و خاستگاه موقعیت ممتاز و ویژه آن، فقط رهنمودهای دینی نیست؛ افزون بر آن، همه تأکیدهای دینی و ارزش هایی که برای آن وارد شده است و افزون بر آن همه دستورالعمل هایی که در جهت شکل گیری صحیح، تعیین مسئولیت ها، راه حل مشکلات و تحکیم روابط خانوادگی، صادر شده است، منافع و ارزش های گسترده ای که دارد، به مثابه واقعیاتی ملموس، برای همه روشن است. از این روست که در سخنی از امام رضا (علیه السلام) می خوانیم که اگر حتی درباره ازدواج آیه ای نازل نشده بود و سنت و روایتی نیز وجود نداشت، همان نیکی به خویشان و انس و الفتی که با دیگران در آن وجود دارد، به اندازه ای هست که انسان خردمند به آن رغبت کند و انسان موفق و کاردان به سوی آن بشتابد (مجلسی، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۳، ص ۲۶۴).
بدین گونه است که به فرموده حضرت صادق (علیه السلام) به خداوند عزوجل خانه ای را که در آن ازدواج صورت می پذیرد، دوست می دارد و خانه ای را که محل طلاق است، مبغوض می دارد (الکلینی، ج۶، ۱۳۶۷، ص۵۴).
شناخت صحیح مسائل زنان و داوری درست درباره احکام و حقوق، بدون توجه به جایگاه منحصر به فردی که نهاد خانواده دارد، و سخن گفتن از حقوق فردی و اجتماعی مرد با زن و بررسی حقوق متقابل آنها بدون عنایت کامل به نقش و موقعیت این نهاد در متون و منابع دینی و از منظر شارع مقدس، امری ناشدنی است و نتیجه ای جز سست شدن یا اضمحلال این نهاد مقدس نخواهد داشت و حتی اگر در کوتاه مدت نیز به نفع زن یا مرد باشد، سرانجام و در مجموع به زیان آنان خواهد بود.