مکمل بودن زن و مرد

چکیده: در عالم تکوین زن و مرد را به گونه ای آفریده اند که در عین حالی که با هم تفاوت هایی را دارند، بتوانند در زندگی مکمل هم بوده و ضعف های هم را جبران کنند. در این نوشته به بیان و توضیحی در این مورد می پردازیم. با ما همراه باشید. 

 تعداد کلمات 543 / تخمین زمان مطالعه 3 دقیقه

از دیدگاه اسلام، زن و مرد در نقش ها و مسئولیت هایی که بر عهده دارند، چه در سطح جامعه و چه در محیط خانواده در برابر یکدیگر نیستند، بلکه مکمل همدیگر هستند. بسیاری نقش ها و مسئولیت هاست که فقط زن می تواند ایفا کند و بسیاری موقعیت ها و تکالیف است که از عهده مرد بر می آید. بسیاری از کارها و مسئولیت های زندگی و امور اجتماعی، بهتر است برعهده زنان باشد و بسیاری از همین ها شایسته است برعهده مرد باشد. زن و مرد، هرکدام، نیمه یک پیکره اند و فقط در سایه همکاری مشترک و تقسیم عادلانه و حکیمانه مسئولیت ها و ایفای نقش تکمیلی درباره یکدیگر است که این پیکره جان می گیرد.
جنس زن و جنس مرد با توجه به تفاوت های طبیعی و ناتوانی ها و محدودیت هایی که هریک در تأمین بخشی از خواست ها و نیازهای خویش دارند و احساس نیاز متقابلی که دارند، در هر دو حوزه اجتماعی و خانوادگی، به صورت طبیعی و هماهنگ با طبیعت وجودی خود، یار و مکمل یکدیگرند. احکام و حقوق شرعی و رهنمودهای دینی نیز هماهنگ با این نقش، مرزها، حدود و چهارچوب های منضبط روابط متقابل تکمیلی را مشخص می کنند. نزاع جنسیت یا تشدید آن و کشیده شدن یا کشاندن این نقش تکمیلی به تنازع برای بقا و یا برای به چنگ آوردن موقعیت ها و نقش های یکدیگر، آفتی برخلاف جریان طبیعی زیست بشر است.
اگر جامعه را به مثابه موجودی زنده تصور کنیم، بیشک زن و مرد، دو عضو اساسی این موجود خواهند بود که هرکدام با ایفای نقش ویژه خود، در عین انجام وظایف مشترک، زمینه سلامت و پویایی جامعه را فراهم می کنند. شرط آنکه هر عضو نقش خود را به خوبی ایفا کند، همکاری و هماهنگی با تمام اجزای دیگر است. در این تصویر، تفاوت نقش ها و فعالیت ها، نه تنها نشانه کم اهمیتی اعضا نیست، بلکه همین تفاوت های حکیمانه ضامن هماهنگی و پویایی مجموعه و مانع بروز اختلال در این پیکر واحد است.
از نگاه اسلام، خانواده کانون مشارکت در انسان در مقام زن و شوهر است. ارتقای هریک از اعضای خانواده تا حدود بسیار، در گرو ارتقای اعضای دیگر است. تعبیر زیبا و گویای قرآن، به همین اصل مکمل بودن اشاره دارد: هن لباس لکم وأنتم لباس لهن (بقره، ۱۸۷). زن و شوهر لباس و پوشش یکدیگرند؛ هریک بدون دیگری به انسان برهنه ای می ماند که در برابر ناملایمات زندگی و نیازهای زیست انسانی، بی پناه و بی دفاع خواهد بود. کلام الهی در روابط اجتماعی با تعبیر بعضکم من بعض بر این نکته تأکید می ورزد که شما از یکدیگرید و بندگی حق، مسیری است که بی هیچ تفاوتی در آن قرار گرفته اید و در آن کمک کار همدیگرید.
بنابراین، زن و مرد، هم در جامعه و مناسبات و روابطی که ساختار آن را شکل می دهد، و هم در فضای خانه و مناسبات خانوادگی، دو وجود مکمل یکدیگرند، و نه دو قطب مخالفی که وجود هریک، عرصه را بر دیگری تنگ می کند و ناگزیر یکی باید حذف شود و یا تسلیم دیگری باشد؛ از این رو در شناخت و تنظیم مناسبات اجتماعی و خانوادگی زن و مرد و معرفی وجهه انسانی و اجتماعی آنان، حضور و نقش آفرینی هریک بدون دیگری را باید ناقص شمرد.