تاثیر هورمون استروژن بر ظاهر زنانه

استروژن از عوامل رسوب چربی در بدن زنان است؛ به گونه ای که میزان چربی بدن آنان پس از بلوغ، حدود 2 برابر چربی بدن مرد می شود.
 

استروژن بر حساسیت حس بویایی می افزاید؛ از این رو، به نظر می رسد حس بویایی زنان (به ویژه در نیمه دوره جنسی) نسبت به مردان قوی تر است. براساس پژوهش ها حالت استفراغ صبحگاهی در زنان باردار، از حساس شدن حس بویایی آنهاست، که به دلیل افزایش تولید استروژن در بدن آنها پدید می آید. از آنجا که در حس شنوایی، لامسه و بینایی ، زن و مرد متفاوتند، احتمال می رود این هورمون در آنها نیز نقش داشته باشد.
 

استروژن از عوامل رسوب چربی در بدن زنان است؛ به گونه ای که میزان چربی بدن آنان پس از بلوغ، حدود 2 برابر چربی بدن مرد می شود و چون این هورمون در افزایش پروتئین کل بدن، تأثیر اندکی دارد، وزن مخصوص کل بدن زن، نسبت به وزن مخصوص کل بدن مرد (که دارای پروتئین بیشتر و چربی کمتر است) به اندازه قابل توجه کاهش می یابد.
 
این هورمون را می توان از عوامل نرمی و صافی و کم مویی پوست بدن زن دانست افزون بر این، استروژن، رگ های پوست را زیادتر از حد طبیعی رشد می دهد؛ همین امر به گرمی پوست می انجامد. زیادی رگ ها سبب می شود که در هنگام بریدگی، پوست بدن زن، بیشتر از مرد خونریزی کند.
 

یکی از عوامل اصلی تغییر حالات در زنان، نوسان سطح استروژن در خون آنها دانسته شده است. میزان این هورمون، در یک زن بالغ طبیعی هر ماه از صفر شروع می شود و به بالاترین حد خود می رسد و دوباره به سطح صفر تنزل می یابد. حالات روانی و رفتاری زن، همسان با این نوسان هورمونی تغییر می کند.
 
زمانی که ترشح استروژن در حد نرمال قرار دارد، زن از نظر روانی با نشاط و شاداب و دارای اعتماد به نفس است؛ احساس رضایت و خشنودی به وی دست می دهد، خستگی های جسمی و روحی او را افسرده نمی سازد؛ قدرت تحمل و سازش بالایی را احساس می کند و توانایی حل مسائل و چیرگی بر مشکلات را در خود می یابد؛ شور و اشتیاق جنسی او را به وجد می آورد؛ به سردمزاجی نمی گراید؛ بر گرایش های منفی خود، غلبه می کند ؛ از زندگی زناشویی لذت می برد و در محیط خانواده، خود را خوشبخت می داند و در مجموع، تعادل جسمی و روانی دارد.
 
به عکس، زمانی که ترشح استروژن کم می شود و یا به عللی بدن زن با کمبود این هورمون مواجه می گردد، زن بی تاب و بی قرار است؛ آرامش روانی کمتری دارد و ممکن است حالت پرخاشجویانه به خود بگیرد.

استروژن می تواند از طریق خون مادر بر جنین اثر گذارد. گزارش ها نشان می دهد پسربچه هایی که مادرانشان در دوران حاملگی، هورمون های زنانه مصرف کرده اند، علایق ورزشی کمتری با همسالان خود دارند و بازی های شلوغ و خشن توجه آنها را برنمی انگیزد و رفتارهای زنانه آنها، بیش از حد معمول است. برخی از تحقیقات از افزایش استروژن در خون مردان همجنس باز حکایت دارد.
 
تأثیر استروژن در رفتار جانوران و پرندگان نیز قابل توجه و جالب است. وضعیت لردوسیس که گربه ماده هنگام آمیزش به خود می گیرد، پشت را خم، لمبر و پاها را بالا و دم را به یک طرف نگاه می دارد، شروع رفتار مادرانه در موش صحرایی در نزدیک زایمان ، آشیانه سازی کبوتر طوقی ماده و خرگوش، واکنش بیشتر موش ماده نسبت به تحریکات جنس نر ، همه با افزایش سطح استروژن در خون آنان پدید می آید. اینکه موش ماده، کمترین غذا را در شب آمادگی جنسی و بیشترین مقدار را در زمان پایان دوره جنسی مصرف می کند، به نظر می رسد مربوط به استروژن است که در نیمه دوره جنسی به اوج خود می رسد.
 

بر اثر فقدان استروژن، خصوصیات زنانه کاهش می یابد؛ دستگاه تناسلی زن و پستان ها تحلیل می روند؛ میل جنسی کاستی می پذیرد و به تدریج، مردنمایی ظاهر می شود که طاسی گیجگاهی، تغییر ظاهر بدن از طرح زنانگی به طرح مردانگی (کاهش چربی ناحیه لگن، افزایش قدرت عضلانی اندام فوقانی)، بزرگی کلیتوریس، بم شدن صدا، ازدیاد موی صورت، چاقی مرضی، زمختی اندام ها و ریزش موهای سر، نشانه های آن است.
 
توقف ترشح استروژن از تخمدان ها به یائسگی می انجامد که با علایمی چون خشکی مو و پوست، بی اختیاری ادرار و استعداد ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری، بیماری های قلبی، سردرد، گرگرفتگی، تعریق، عدم تمرکز حواس، حساسیت عصبی، بی خوابی،، افسردگی ، نازکی و خشکی و خارش مهبل و ناراحتی هنگام آمیزش همراه است.
 
کاهش کلسیم و فسفات در استخوان ها (پوکی استخوان) و تغییر ساختمان اسکلت شکنندگی استخوانها، کمردرد، کاهش قد و کمی تحرک، چروکی پوست در بسیاری از زنان ناشی از افت شدید استروژن در خون آنهاست.
 
عدم ترشح و کمبود این هورمون پیش از بلوغ می تواند زن را عقیم کند و صفات ثانویه جنسی زن بروز نیابد. در زنانی که با عمل جراحی، تخمدان آنها برداشته می شود، کمبود استروژن موجب اتلاف مواد معدنی بدن آنان می گردد؛ تجویز این هورمون بلافاصله پس از عمل جراحی، از این پیامد می کاهد.
 
منبع: کتاب زن. سیدهادی حسینی و علی احمد راسخ . صص 91-94، انتشارات امیرکبیر. سوم. 1387.