غلامحسین رهنما

(1365 -1299 ق)، استاد ریاضى و فیزیك. در شیراز متولد شد، در دارالفنون تحصیل كرد و مدتها نزد استاد عبدالغفار خان نجم‏الدوله به تكمیل معلومات خود پرداخت. در سال 1305 ش مجمع نجومى آكادمى علوم فرانسه او را به عضویت دائمى پذیرفت. رهنما حدود چهل و پنج سال در مدارس عالى و دانشگاه تهران به تدریس علوم ریاضى و هیات اشتغال داشت. وى در سال 1313 ش موفق به اخذ درجه‏ى دكترا از شوراى عالى دانشگاه تهران گردید. رهنما در مشاغل استادى دانشگاه، ریاست دانشكده‏ى فنى، معاونت و وزارت فرهنگ خدمت كرد. وى در تهران وفات یافت و در جوار حضرت عبدالعظیم در باغ جیران دفن شد. از آثار او: «هیئت»؛ «هندسه‏ى مجسمات»؛ «هندسه‏ى فضایى چشم‏نماى هندسى»؛ «فیزیك»؛ «هندسه‏ى مسطحه» و رساله‏ى دكترایى در موضوع: «نسبت محیط به قطر دایره‏ى عدایى».[1] از فضلا و دانشمندان و ریاضى‏دانان معروف معاصر است. وى در 1299 ه.ق در شیراز متولد شد. پدرش میرزا على‏محمد از فقها و دانشمندان عصر خود بود. تحصیلات ابتدائى و مقدماتى را در شیراز فراگرفت و به مدرسه‏ى دارالفنون تهران وارد شد و پس از آنكه دارالفنون را به اتمام رسانید، مدتها نزد مرحوم حاج نجم‏الدوله معلومات خود را در رشته‏ى ریاضى و نجوم تكمیل كرد و به معلمى ریاضیات در دارالمعلمین برگزیده شد و سالیان دراز در آنجا تدریس مى‏كرد. بیشتر كتب ریاضیات و فیزیك و شیمى در آن تاریخ تالیف اوست و در مدرسه‏ى عالى حقوق و دارالمعلمین هم درس مى‏داد. در 1307 از طرف اعتمادالدوله قره‏گوزلو به معاونت وزارت فرهنگ برگزیده شد و چند سالى سمت معاونت وزیر را داشت. در سال 1313 به هنگام تاسیس دانشگاه به استادى و ریاست دانشكده‏ى فنى انتخاب شد و دانشكده‏ى مزبور را به وجود آورد. پس از استقلال دانشگاه، معاونت آنجا هم ضمیمه كارش شد. در 1324 در سه كابینه متوالیا وزارت فرهنگ بر عهده‏ى او قرار گرفت تا اینكه در اردیبهشت 1325 در 66 سالگى درگذشت و در شهر رى در ایوان مقبره ناصرالدین شاه به خاك سپرده شد. غلامحسین رهنما گذشته از تبحر در علوم ریاضى، به زبان و ادبیات فارس و عربى تسلط داشت و از زبان فرانسه هم بهره‏ى كافى برده بود. تالیفات او در رشته‏ى ریاضى از پنجاه جلد متجاوز است. بیشتر رجال و معاریف عصر مشروطیت از شاگردان او بوده‏اند. رهنما از اعضاى پیوسته‏ى فرهنگستان هم بود و از سال 1318 تا حین‏الفوت ریاست هیئت نظار بانك ملى را برعهده داشت.