عبدالرضا کاهانی
عبدالرضا کاهانی (۱۳۵۲ در نیشابور) کارگردان و فیلمنامهنویس اهل ایران است.
زندگی‌نامه
عبدالرضا کاهانی در ۱ دی ۱۳۵۲ در نیشابور زاده شد. وی از چهارده سالگی در نمایش‌های مختلفی بازیگری، نویسندگی و کارگردانی را تجربه کرد و به‌خاطر آن‌ها چندین جایزه در مقاطع دانش‌آموزی و دانشگاهی دریافت کرد. او دیپلم خود را در شهر نیشابور و در رشتهٔ فرهنگ و ادب (علوم انسانی) در سال ۱۳۷۰ دریافت کرد و پس از آن راهی دانشگاه آزاد اراک شد تا به تحصیل رشتهٔ بازیگری (نمایش) بپردازد و مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۳۷۵ دریافت نماید. وی کارشناسی ارشد کارگردانی نمایش را در دانشکده هنر و معماری آغاز نمود اما در مرحلهٔ پایان‌نامه تحصیلاتش را رها کرد. شیما منفرد همسر کاهانی است که معمولاً تدوین فیلم‌های همسرش را بعهده دارد.
فعالیت سینمایی
کاهانی فعالیت هنری را با ساخت فیلم‌های کوتاه آغاز کرد. او در ۱۶سالگی فیلم کوتاه «خنده» را با تهیه کنندگی خودش ساخت که نسخه‌ای از آن در دسترس نیست. اولین فیلم‌نامهٔ حرفه‌ای کاهانی در سال ۱۳۷۷ باعنوان سفر به شرق توسط سیدمهدی برقعی ساخته شد. او سپس چندین سال را به ساخت فیلم‌های کوتاه اختصاص داد. اولین کار کوتاه او مسافران نیاز (۱۳۸۱) نام داشت. او در سال ۱۳۸۳ فیلم رقص با ماه را ساخت که در نیمهٔ راه تولید به دلیل اختلاف محتوایی با تهیه‌کننده، ساخت آن متوقف شد و به مرور زمان از بین رفت. آدم اولین فیلم سینمایی ساختهٔ کاهانی است که در سال ۱۳۸۵ ساخته شد. این فیلم پس از حضور در جشنواره فیلم فجر، توقیف گردید ولی پس از سه سال، بدون اکران وارد شبکهٔ سینمای خانگی شد. کاهانی در سال ۱۳۸۶ آن‌جا را ساخت که این فیلم نیز بلافاصله توسط وزارت ارشاد دولت نهم توقیف شد و در جشنواره فیلم فجر نیز پذیرفته نشد.
بیست نام فیلم بعدی کاهانی است که در سال ۱۳۸۷ ساخته شد. این اولین فیلم کاهانی است که به اکران عمومی درآمد. او با این فیلم به هفدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم دمشق راه یافت. بیست برنده جایزه نقره مسابقه فیلم‌های بلند جشنواره بین‌المللی سینمایی دمشق شد.
پس از آن و در سال ۱۳۸۸ هیچ ساخته شد. این فیلم با سانسور در ایران اکران شد اما هم چنان مجوز نمایش در خارج از کشور را ندارد. پس از این فیلم بود که قانون دریافت مجوز خارجی برای نمایش فیلم‌ها در خارج از ایران وضع شد و این اولین فیلمی بود که مجوز خارجی دریافت نکرد. هیچ تنها در یک سانس در جشنوارهٔ بیست و هشتم فیلم فجر برای اهالی مطبوعات نمایش داده شد که با استقبال روبرو گردید. معاونت سینمایی که پیش از آن هیچ را به خاطر سیاه‌نمایی توقیف اعلام کرده بود، ترجیح داد آن را رفع توقیف کند و در نوروز ۱۳۸۹ در سینماها اکران شد.
کاهانی در بیستم تیر ۱۳۸۸، هنگام دریافت جایزه ویژه هیئت داوران چهل و چهارمین دوره جشنواره فیلم کارلووی واری در جمهوری چک برای فیلم بیست، از حاضران در سالن خواست، برای ادای احترام به مبارزهٔ مردم ایران از جای خود برخیزند.
کاهانی در سال ۱۳۸۹ فبلم سینمایی اسب حیوان نجیبی است را جلوی دوربین برد. این فیلم به دلیل شکایت نیروی انتظامی و مخالفت‌های وزارت ارشاد، پس از ۷ ماه مجوز اکران در داخل ایران را به دست آورد اما مانند فیلم قبلی مجوز خارجی دریافت نکرد و از نمایش‌های جهانی بازماند. پخش‌کنندهٔ جهانی فیلم که اقدام به رایزنی جهت نمایش فیلم در خارج از کشور کرده بود با پذیرش فیلم در بخش مسابقه از سوی چند فستیوال معتبر روبه رو شد، اما وزارت ارشاد اقدام به متوقف کردن فعالیت‌های پخش‌کننده کرد و باز هم از نمایش فیلم امتناع ورزید. این باعث واکنش و انتشار بیانیه از سوی مدیران چند فستیوال از جمله ابوظبی و شیکاگو شد. بی‌خود و بی‌جهت نام آخرین فیلم سینمایی کاهانی است که در سال ۱۳۹۰ ساخته شد. این فیلم پس از ۷ ماه مجوز گرفت ولی برای اکران به مشکلاتی برخورد. بیست تنها فیلم سینمایی کاهانی است که از تلویزیون ایران پخش شد. همان‌طور که از کارنامهٔ کاهانی پیداست، باقی فیلم‌ها همواره با حاشیه‌های مختلفی روبه‌رو بوده که مهم‌ترین آن‌ها دریافت مجوز ساخت و نمایش است. ۵ فیلم‌نامهٔ کاهانی درطول ۵ سال مجوز نگرفته‌اند و در پی آن، او فیلم‌نامه‌های جایگزین را ساخته‌است. آن دسته از فیلم‌های کاهانی که اکران شده‌اند، از محبوبیت قابل توجهی در میان تماشاگران برخوردار بوده‌اند. این را می‌توان از فروش بیش از ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومانی فیلم اسب حیوان نجیبی است دریافت.
انصراف از اکران بی‌خود و بی‌جهت
در پایان شهریور سال ۱۳۹۱ حوزهٔ هنری طی نامه‌ای به معاونت سینمایی وزارت ارشاد اعلام کرد که از نمایش شش فیلم در سالن‌های خود ممانعت خواهد کرد. قابل ذکر است که حوزهٔ هنری بیشترین تعداد سالن‌های سینما را در کل کشور داراست. این تصمیم حوزهٔ هنری در حالی صادر شد که بی‌خود و بی‌جهت بعد از هفت ماه موفق شده بود پروانه نمایش را از وزارت ارشاد دریافت نماید. پس از این بود که کاهانی طی نامه‌ای، به نشانهٔ اعتراض، از اکران فیلمش در سینماهای محدود انصراف داد. به دنبال انصراف کاهانی، پویشی اعتراضی در میان سازندگان پنج فیلم دیگر و به‌طور کلی هنرمندان به راه افتاد.
فیلم‌شناسی
| سال | نام فیلم | کارگردان | فیلمنامهنویس | تهیه‌کننده | جوایز |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱۳۹۶ | ما شما را دوست داریم خانم یایا[۱۷] |  |
|
||
| ۱۳۹۵ | ارادتمند؛ نازنین، بهاره و تینا[۱۸] | |
|
|
|
| ۱۳۹۴ | از هر نظر معمولی[۱۹] | |
|
|
|
| ۱۳۹۳ | استراحت مطلق | |
|
|
|
| ۱۳۹۲ | وقت داریم حالا | |
|
|
|
| ۱۳۹۰ | بی‌خود و بی‌جهت | |
|
|
فیلم منتخب منتقدان و نویسندگان مجله فیلم ۱۳۹۱ |
| ۱۳۸۹ | اسب حیوان نجیبی است | |
|
جایزه ویژه هیئت داوران جشن منتقدان سینمای ایران ۱۳۸۹ | |
| ۱۳۸۸ | هیچ | |
|
|
جایزه ویژه تماشاگران جشنواره بین‌المللی فیلم زردآلوی طلایی ایروان ۲۰۱۰ |
| ۱۳۸۷ | بیست | |
|
جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم کارلووی واری ۲۰۰۹ جایزه کلیسای جهانی جشنواره فیلم کارلووی واری ۲۰۰۹ تندیس نقره‌ای جشنواره فیلم دمشق ۲۰۰۹ دیپلم افتخار بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۷ جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم شهر ۱۳۸۷ جایزه فیلم منتخب دانشگاه‌های ایران ۱۳۸۷ |
|
| ۱۳۸۷ | آن‌جا | |
|
|
جایزه اسکندر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم تسالونیکی ۲۰۰۸ |
| ۱۳۸۵ | آدم | |
|
||
| ۱۳۸۴ | رقص با ماه (ناتمام) | |
|
کوتاه و مستند
ظلم آباد (مستند کوتاه تحقیقاتی، ۱۳۸۳)
چای دو نفره (کوتاه داستانی، ۱۳۸۲)
باد به دستان (مستند داستانی، ۱۳۸۱)
سفر به شرق (فیلمنامهنویس، ساختهٔ سید مهدی برقعی، ۱۳۸۰)
مسافران نیاز (کوتاه مستند داستانی، ۱۳۸۰)
