سید عباس مدرسی یزدی

حضرت آیت الله العظمی سید عباس مدرسی‌ یزدی (رحمه الله) در ۲۶ جمادی الاولی ۱۳۶۲ هجری قمری در خانواده‌ای روحانی و اهل علم در شهر نجف اشرف به دنیا آمد. در جوانی از آیات بزرگواری مانند آیت الله‌ العظمی میرزا هاشم آملی اجازه اجتهاد مطلق داشتند. ایشان پس از سال ها تدریس خارج فقه و اصول در نجف و قم در تاریخ 29 آبان 1399 در قم درگذشت.
 

زندگی نامه

تولد

آیت الله العظمی سید عباس مدرسی‌ یزدی در ۲۶ جمادی الاولی ۱۳۶۲ ه.ق / 9 خرداد 1322 ه.ش در خانواده‌ای روحانی و اهل علم در شهر نجف اشرف به دنیا آمد.
 

از کودکی تا نوجوانی

در سن شش سالگی به مدت پنج سال خط و نوشتن و خواندن ریاضی در نزد مرحوم شیخ عبدالله نیشابوری بیاموخت که مکتب و معلم خصوصی بود برای جمله ای از فضلاء و در سن ده سالگی معمم شده وارد حوزه علمیه نحف شدند.
 

از نوجوانی تا جوانی

ایشان در سن ده سالگی معمم شده و وارد حوزه علمیه نجف شدند، ادبیات را مقداری نزد مرحوم والد (قدس سره) و مرحوم حجت الاسلام سید حسین مدرسی (قدس سره) دایی مکرمشان گذراندند. و لمعتین را نزد مرحوم حجت الاسلام حاج سید مهدی مدرسی (قدس سره) دایی و ابوالزوجه گرامیشان گذراندند و مکاسب را نزد حضرت آیت الله حاج سید محمد باقر محلاتی (قدس سره) به اتمام رساندند و نیز جلد اول کفایه را در خدمت حضرت آیت الله سید مرتضی فیروز آبادی (قدس سره) تلمذ نمودند و جلد دوم کفایه را در درس حضرت آیت الله سید مرتضی خلخالی حضور پیدا کردند و بعضی اساتید دیگر و در مدتی کوتاه مقدمات و سطوح متوسطه و سطوح عالیه را گذراندند و در دروس خارج مراجع و اساتیدی بزرگوار شرکت کردند.
 

از جوانی تا کهنسالی

ایشان در جوانی از آیات عظام اجازه اجتهاد مطلق داشتند و در نجف و قم علاوه بر استفاده از محضر علمای اعلام، مشغول به تدریس سطوح متوسطه و عالیه و دروس خارج فقه و اصول به عربی و فارسی بودند.
 

درگذشت

این عالم فرزانه سرانجام در 3 ربیع الثانی 1442 ه.ق / 29 آبان 1399 ه.ش در قم به علت سکته قلبی در سن 78 سالگی درگذشت و در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام) به خاک سپرده شد.
 

سمت و فعالیت ها

فعالیت های علمی

ایشان در جوانی از آیات بزرگواری مانند حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا هاشم آملی (قدس سره) اجازۀ اجتهاد مطلق داشتند. وی در نجف اشرف علاوه بر استفاده از علمای اعلام مشغول به تدریس سطوح متوسطه و عالیه و دروس خارج بودند و از وقتی که از نجف اشرف به قم مهاجرت کردند، اشتغال به تدریس خارج فقه و اصول به عربی و فارسی داشتند.
 

ایشان دو بار به قم سفر کرده اند، دفعه اول در سال 1352 هجری شمسی به قم تشریف آوردند و حدود یک سال در این شهر مقدس اقامت داشتند و در همان وقت از دروس فقه و اصول حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا هاشم آملی (قدس سره) استفاده می کردند. دفعه دوم در محرم سال 1406 هجری قمری بود که به طور کامل به قم مقدس مهاجرت کردند. هر چند که علمای نجف مایل نبودند که ایشان نجف را ترک کنند با این حال ایشان در سال 1405 هجری قمری به عمره مشرف شدند و از عمره به سوریه رفتند و از سوریه به ایران هجرت کردند و با حضور خود در حوزه علمیه قم، قلوب علما و طلاب را شاد کردند.
 

اساتید

۱- حضرت آیت الله العظمی حاج سیّدمحسن حکیم (قدس سره) که در دروس فقه ایشان شرکت می‌کردند.
۲- حضرت آیت الله العظمی حاج سیّدابولقاسم خویی (حمه الله) که عمده خارج فقه را از ایشان فرا گرفتند.
۳- حضرت آیت الله العظمی حاج سیّدمحمود شاهرودی (قدس سره) که فقهاً و اصولاً در این دروس شرکت داشتند و حتی رساله از تقریرات ایشان در نکاح به چاپ رسیده است. در نموذج فی الفقه الجعفری.
۴- حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا‌ هاشم آملی (قدس سره) که در دروس اصول و فقه شان حضور داشتند.
۵- حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا حسن بجنوردی (حمه الله) که در یک دروه و نیم اصول ایشان حضور داشتند.
۶- حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا باقر زنجانی (قدس سره) که یک دوره و نیم اصول و مقداری فقه از ایشان استفاده کردند.
۷- حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ حسین حلّی (رحمه الله) که در درس فقه ایشان حضور پیدا می‌کردند.
۸- حضرت آیت الله العظمی مرحوم والد معظم ‌له که مقداری فقه حاضر شدند.
 

رتبه علمی

ایشان در جوانی از آیات بزرگواری مانند حضرت آیت ‌الله‌العظمی حاج میرزا‌ هاشم آملی (قدس سره) اجازۀ اجتهاد مطلق داشتند و در نجف اشرف علاوه بر استفاده از علماء اعلام مشغول به تدریس سطوح متوسطه و عالیه و دروس خارج بودند و از وقتی که از نجف اشرف به قم، مهاجرت کردند، اشتغال به تدریس خارج فقه و اصول به عربی و فارسی داشتند و شاگردانی تربیت نمودند.
 

شاگردان

شاگردان ایشان که در نجف و قم درس سطح یا خارج فقه یا اصول در نزد ایشان تلمذ نمودند.
۱- حجت الاسلام حاج سیّدمحمد رضا مدرسی آقازاده حجت الاسلام‌ مرحوم آقا سیّدحسین مدرّسی یزدی.
۲- حجت الاسلام حاج سیّد‌هادی مدرّسی یزدی (اخوی نامبرده در شماره یک)
۳- حجت الاسلام حاج سیّدصالح مدرّسی یزدی آقازاده حضرت آیت ‌الله مرحوم حاج سیّدمهدی مدرّسی یزدی ابوالزوجه صاحب ترجمه.
۴- حجت الاسلام حاج سیّدمحمّد حسین مدرّسی یزدی آقازاده حضرت آیت ‌الله حاج سیّدمحمّد مدرسی مصلی یزدی.
۵ – حجت الاسلام سیّدمحمّد کاظم مدرسی یزدی آقازاده مرحوم حجت الاسلام‌ حاج سیّدعلی اصغر مدرّسی یزدی.
۶- حجت الاسلام سیّدکاظم مدرّسی آقازاده مرحوم آیت ‌الله آقا سیّدحسن مدرّسی یزدی.
۷- حجت الاسلام آقا سیّدباقر مدرّسی مصدق یزدی.
۸- حجت الاسلام آقا سیّدمحمّد کاظم مدرّسی مصدق یزدی.
۹- حجت الاسلام آقا سیّداحمد وامق مدرّسی یزدی فرزند حجت الاسلام‌ حاج سیّدمحمّد وامق مدرّسی یزدی.
۱۰- حجت الاسلام سیّدابراهیم مدرّسی زاده یزدی.
۱۱- حجت الاسلام‌ مرحوم حاج سیّدامین خلخالی آقازاده آیت ‌الله حاج آقا رضا خلخالی.
۱۲- حجت الاسلام‌ حاج سیّدسعید خلخالی اخوی نامبرده.
۱۳- حجت الاسلام‌ حاج سیّدعلی مرعشی آقا‌زاده مرحوم آیت ‌الله سیّدجعفر مرعشی.
۱۴- حجت الاسلام حاج شیخ محمدرضا انصاری قمی آقازاده آیت ‌الله حاج شیخ احمدانصاری.
۱۵- حجت الاسلام حاج شیخ مرتضی هرندی آقازاده مرحوم آیةالله حاج شیخ محمّدتقی هرندی اصفهانی.
۱۶- حجت الاسلام حاج سیّدعلی قزوین آقازاده آیت ‌الله حاج سیّدعبدالحسین قزوینی.
۱۷- حجت الاسلام آقا سیّدمحمّد قزوینی اخوی نامبرده.
۱۸- حجت الاسلام آقا سیّدحسین ربانی آقازاده مرحوم حجت الاسلام سیّدابراهیم ربانی تربت حیدریه.
۱۹- حجت الاسلام آقا شیخ عبدالهادی رضائی اصفهانی آقازاده مرحوم آیت ‌الله حاج شیخ رمضانعلی اصفهانی.
۲۰- حجت الاسلام سیّدابوالحسن همدانی.
۲۱- حجت الاسلام آقا سیّدحسین حسینی گرگانی.
۲۲- حجت الاسلام آقا شیخ محمّد علی فیروز بخت آقازاده حجت الاسلام حاج شیخ حسینعلی قوچانی.
۲۳- حجت الاسلام آقا شیخ محمّد نبوی اصفهانی.
۲۴- حجت الاسلام سیّدامیر موسوی شاهرودی.
۲۵- حجت الاسلام شیخ محمّد زاهد اصفهانی.
۲۶- حجت الاسلام آقا سیّدجواد میرشفیعی خوانساری.
۲۷- حجت الاسلام آقا شیخ یحیی حیدری آملی.
۲۸- حجت الاسلام آقای جلالی شمالی.
۲۹- حجت الاسلام حاج سیّدمحمّد حسینی سر یزدی.
۳۰- حجت الاسلام آقای آقا شیخ محمود زنجانی آقازاده استاد بزرگوار صاحب ترجمه مرحوم حضرت آیت ‌الله ‌العظمی آقا میرزا باقر زنجانی.
۳۱- حجت الاسلام شیخ عبدالرسول آل عنوز.
۳۲- حجت الاسلام سیّدجواد شبّر.
۳۳- حجت الاسلام شیخ سلام.
۳۴- حجت الاسلام شیخ عدی.
۳۵- حجت الاسلام سیّدجواد بحرالعلوم.
۳۶- حجت الاسلام سیّدعلی السلمان.
۳۷- حجت الاسلام سیّدجواد السلمان.
۳۸- حجت الاسلام سیّدباقر السلمان.
۳۹- حجت الاسلام سیّد‌هادی السلمان.
۴۰- حجت الاسلام سیّدموسی السلمان.
۴۱- حجت الاسلام آقای امام وردی تبریزی.
۴۲- حجت الاسلام آقای غضنفری و ده‌ها فضلای دیگر.
 

آثار

ایشان با حضور خود در حوزه علمیه قم هنگام با تدریس مشغول به تصنیف کتب می‌باشند، که تالیفات ایشان بر سه قسم است.
 

قسم اول

تقریرات درس اساتید خود که نمونه‌ای از آن در کتاب به نام نموذج فی الفقه الجعفری الجزء الاول جمع‌آوری و به چاپ رسیده است که هشت رسالۀ مختلف است و عبارت‌اند از:
۱- الرسالة الاولی فی جوائز السّلطان، تقریراً لبحث سماحة آیة ‌الله ‌العظمی السیّدالوالد السیّدیحیی المدرّسی الیزدی (قدس سره).
۲- الرسالة الثانیة فی فروع العلم الاجمالی، تقریراً لبحث سماحة آیة ‌الله ‌العظمی السیّد میرزا حسن الموسوی البجنوردی (قدس سره).
۳- الرسالة الثالثة فی الاراضی، تقریراً لبحث سماحة آیة ‌الله ‌العظمی الشیخ میرزا ‌هاشم الآملی (قدس سره).
۴- الرسالة الرابعة فی المتعة، تقریراً لبحث سماحة آیة ‌الله ‌العظمی الشّیخ میرزا باقر الزّنجانی النّجفی (رحمةالله علیه).
۵- الرسالة الخامسة فی صلاة المسافر، تقریراً البحث سماحة آیة ‌الله ‌العظمی زعیم الحوزة العملیة، السیّدابوالقاسم الموسوی الخویی (قدس سره).
۶- الرسالة السادسة فی شئ من النّکاح، تقریراً لبحث سماحة آیة ‌الله ‌العظمی السیّدمحمود الحسینی الشاهرودی (قدس سره).
۷- الرسالة السّابعة فی شئ من المضاربة تقریراً، لبحث سماحة آیة ‌الله ‌العظمی السیّدالاساتید السیّدمحسن الطباطبایی الحکیم (قدس سره).
۸- الرسالة الثامنة فی شئ من مقدمات البیع، تقریراً لبحث سماحة آیة ‌الله ‌العظمی الشیخ حسین الحلّی (قدس سره) و خداوند توفیق طبع باقی اجزاء نموذج فی الفقه الجعفری را دهد و تمام درس‌هایی که حاضر شدند فقها و اصول را نوشته‌اند و موجود است.
 

قسم دوم

مؤلفات خودشان می‌باشد که در فقه و اصول می‌باشد:
۱- نماذج الاصول فی شرح مقالات الاصول (فعلاً سه جلد آن چاپ شده است) و انشاءالله بقیّه مجلّدات آن هم چاپ می‌شود و مورد توجه فضلا و دانشمندان قرار گرفته است.
۲- شرح بر کفایة الاصول که طبع نشده است.
۳- کتابی مختصر در اصول دوره کامل.
۴- حاشیه بر عروة الوثقی.
۵- نموذج العروة و تکمیلها که به عربی می‌باشد در پنج جلد و کتاب دیگر اشارۀ اجمالی نیز به ادلّه آن دارد و مسائل مستحدثه نیز به آن اضافه شده است.
۶- حاشیه بر تحریر الوسیله.
۷- توضیح المسائل فارسی با مقدمه مختصری در اصول دین که به طبع رسیده است.
۸- مناسک حج فارسی و عربی.
۹- بحث ولایت فقیه.
۱۰- شرح مختصر عربی بر غالب کتاب نموذج العروة و بر تمام کتاب احکام المختصه بالکفار.
 

قسم سوم

تقریراتی است که شاگردان آن‌ها در اصول و فقه نوشته‌اند که بعضی از آن‌ها نام برده می‌شود:
۱- جلد اوّل کتاب حج در آینده نزدیک چاپ خواهد شد.
۲- الاحکام المختصه بالکفار در دو جلد.
۳- تقریرات بحث کتاب طهارة به فارسی.
۴- تقریرات اصول به فارسی که در آیندۀ نزدیک چاپ خواهد شد.
 

اندیشه/ نظرات مهم

وقتی از ایشان طلب نصیحت کردند، ایشان فرمودند که اساتید ما می‌فرمودند غیر از تقوی و پرهیزکاری و اعراض از دنیا و ذخایرش چیزی که سبب موفقیّت یک شخص روحانی می‌باشد این است که کاری را که انجام می‌دهد فقط برای خدا باشد و نظر به مادیّات نداشته باشد. در این هنگام خداوند هم کمک می‌کند و انسان را به درجات عالیه می‌رساند و همچنین ایشان فرمودند که مرحوم آیت ‌الله ‌العظمی حاج میرزا‌هاشم آملی (قدس سره) می‌فرمودند: «علم آل ‌محمّد (علیهم ‌السلام) را به جهت محبوبیّت ذاتیش تحصیل کنید خود علم محبوبیّت ذاتی دارد خواه مردم بخواهند یا نخواهند. خود انسان منتفع به او می‌گردد دیگر او احتیاج به مردم ندارد و دیگران محتاج به او هستند.»
 

منابع:

1. پایگاه آیت الله العظمی سید عباس مدرسی یزدی (رحمه الله)
2. دانشنامه ویکی فقه
3. پایگاه شفقنا