ابومحمد سلیمان اعمش

(148 -61 ق)، قارى، حافظ و محدث شیعى. اصل او از نواحى رى بود و در قریه‏ى امه طبرستان، در روز عاشورا، به دنیا آمد. در كودكى او را به كوفه آوردند. شیخ طوسى او را از اصحاب امام صادق (ع) شمرده و ابن شهرآشوب او را از خواص اصحاب امام خوانده است. علماى عامه نیز او را از شاگردان امام صادق (ع) دانسته و برترى او را بر دیگران در قرائت قرآن و علم به فرائض و حفظ حدیث پذیرفته و تجلیل و تعظیم كرده‏اند. ابن ابى‏لیلى، قاضى كوفه، اعمش را سرور و بزرگ كوفه معرفى مى‏كرد و یحیى بن قطان گیود كه از علامه اسلام بود و عجلى گوید كه او در عصر خود محدث كوفه بود و چهار هزار حدیث از او نقل شده، لیكن كتابى از وى در دست نیست. ذهبى از او به عنوان شیخ قاریان و شیخ محدثان نام مى‏برد و او را یكى از ائمه ثقات مى‏داند. حمزه و زائده بر وى قرائت كرده‏اند و كسائى بر زائده به قرائت اعمش قرائت كرده است. حكم بن عتبه و ابواسحاق سبیعى و ابان بن تغلب و ابوحنیفه و اوزاعى و جریر بن عبدالحمید و حفص بن غیاث و سفیان بن عیینه و سفیان ثورى و یحیى بن سعید قطان و شعبه و ابونعیم و خلق بسیارى از اعمش حدیث شنیدند. بخارى و مسلم و ترمذى و ابوداوود و نسائى و ابن ماجه در «صحاح» ششگانه خود از او حدیث نقل كرده و ابن معین و نسائى و عجلى او را توثیق نموده‏اند. میرداماد در «رواشح السماویه» به شرح حال او پرداخته و شیخ بهائى در «توضیح المقاصد» گوید كه او شیعه امامى و از زهاد و فقهاى عصر خود بود و از تواریخ چنین برمى‏آید كه او شیعه امامى است. به گفته عیسى بن یونس او با این كه بسیار فقیر بود اما اغنیا و سلاطین در چشمش بسیار حقیر بوند.