قاضی عضدالدین ایجی

(708/701- ح 756 ق)، متكلم، اصولى، فقیه شافعى و نحوى. از معاصران حافظ است كه در ایج از توابع اصطهبانات متولد شد. صوفى مشرب بود و شاگردان بسیارى داشت، شمس‏الدین كرمانى و سیف‏الدین ابهرى و سعدالدین تفتازانى از شاگردان وى بودند. در زمان سلطنت آل‏مظفر در شیراز به قضاوت اشتغال داشت. حافظ او را در زمره‏ى یكى از مفاخر علمى پنجگانه‏ى فارس ستایش كرده است. كتب بسیارى در فلسفه و كلام و اصول دین و اخلاق به زبان عربى دارد. آنگاه كه از سوى شیخ ابواسحاق نزد امیر مبارزالدین براى انصراف وى از حمله به شیراز رفت مورد احترام فوق‏العاده وى قرار گرفت و امیر از او درخواست كرد كه كتاب «المفصل» زمخشرى را كه در نحو است به فرزندش شاه شجاع تعلیم دهد. در مذهب خود بسیار متعصب و با امامیه شدیداً مخالفت مى‏ورزید. كار او به سختى رسید و توسط والى كرمان زندانى شد و در زندان قلعیه دریمیان كرمان درگذشت. از تألیفات او: «المواقف»، در علم كلام، كه به نام خواجه غیاث‏الدین محمد بن رشیدالدین وزیر تألیف كرده و میرشریف جرجانى نیز شرحى بر آن نوشته است؛ شرح «مختصر الاصول» ابن حاجب؛ «الفوائد الغیاثیه»، كه اختصارى است از قسمت سوم «مفتاح العلوم»؛ «تحقیق التفسیر فى تكثیر التنویر»؛ «الرسالة العضدیة»، در وضع؛ «المدخل فى علم المعانى والبیان والبدیع»؛ «العقائد العضدیه».