ابوجعفر احمد برقی

(وف ح 280 ق)، دانشمند و محدث شیعى. اصلا از مردم كوفه بود. او در یكى از خانواده‏هاى ایرانى كه به برقى معروف بودند به دنیا آمد، زمانى كه نیاى بزرگ او توسط حجاج بن یوسف ثقفى زندانى شد و به قتل رسید، جدش، خالد، به همراه پدر خود به برقه از روستاهاى قم گریخت. شیخ طوسى او را از اصحاب امام جواد (ع) و امام هادى (ع) مى‏داند. وى كاملا ثقه بود اما، از راویان ضعیف بسیار روایت مى‏كرد، و به مراسیل اعتماد داشت. وى به تهمت غالى بودن مدتى از قم تبعید شد. افرادى كه برقى از آنها روایت كرده عبارت‏اند از: حضرت عبدالعظیم حسنى، آدم بن اسحاق قمى، حسن بن على بن فضال، حسن و حسین بن سعید اهوازى، على بن حكیم و غیره. شاگردان وى عبارت‏اند از: سعد بن عبدالله اشعرى، سهل بن زیاد آدمى رازى، على بن ابراهیم قمى، على بن حسن مودب، على بن حسین سعدآبادى قمى، محمد بن ابى‏القاسم ماجیلویه، داماد وى و غیره. برقى در حدود یك صد كتاب دارد. از تألیفات وى: «المحاسن»، در فقه و آداب شریعت؛ بزرگترین و معروفترین كتاب او، كه مجموعه‏ى نفیسى از جمیع علوم و فنون است و بسیارى از علما و دانشمندان به شیوه‏ى آن كتاب نوشته‏اند؛ «كتاب العویص»؛ «كتاب التبصره»؛ «كتاب الرجال». در كتاب «تاریخ قم» در جاهاى متعددى به نقل از برقى در مورد تاریخ به وجود آمدن شهر قم توضیحات مفیدى را ذكر كرده است؛ «اختلاف الحدیث»؛ «الانساب»؛ «الادب النفس»؛ «المنافع»؛ «المعیشه»؛ «المكاسب»؛ «مذام الاخلاق»؛ «المكارم الاخلاق»؛ «علل الحدیث»؛ «النجوم»؛ «السماء»؛ «البلدان و المساحة»؛ «النحو»، «الطب»؛ «الجمل»؛ «الشعر و الشعراء».